Do końca roku obowiązuje zwolnienie z VAT dla usług konserwatorskich. Podatnicy, którzy stosowali 23-proc. stawkę, mogą skorygować rozliczenia.
Z początkiem kwietnia minister finansów przywrócił zwolnienie z VAT dla usług konserwatorskich. Obowiązuje ono tylko do końca roku.
Zdaniem MF usługi konserwatorskie nie należą do usług związanych z kulturą i nie mogą korzystać ze zwolnienia określonego w ustawie o VAT. W związku z tym 1 stycznia 2011 r. z przepisów zniknęło zwolnienie dla takich usług. Interpretacja ta zaskoczyła konserwatorów zabytków, tym bardziej że tego typu kontrakty często są realizowane latami. Podatnicy nie mieli czasu, aby przygotować się do zmian czy renegocjować podpisane kontrakty. Branża zaczęła protestować.
– Prawdopodobnie z tego względu, minister zdecydował się przywrócić zwolnienie dla usług konserwatorskich i restauratorskich dotyczących zabytków czy materiałów archiwalnych – ocenia Andrzej Nikończyk, doradca podatkowy, partner w KNDP.
Nie oznacza to, że przez najbliższe 7 miesięcy konserwatorzy mogą spocząć na laurach. Już dziś powinni zacząć przygotowania do renegocjacji zawartych umów, a także do rozliczania swoich usług od początku 2012 roku według 23-proc. stawki VAT.
Warunki zwolnienia
Nowe rozporządzenie wykonawcze do ustawy o VAT, wprowadzające m.in. zwolnienie z VAT dla prac konserwacyjnych i restauratorskich dotyczących zabytków oraz materiałów archiwalnych weszło w życie 6 kwietnia.
– Do końca 2010 roku te usługi korzystały ze zwolnienia, lecz zostało ono uchylone na skutek zmian wprowadzonych 1 stycznia 2011 r. – przypomina Marek Wojda, doradca podatkowy w Baker & McKenzie.
Joanna Skibicka, konsultant w Stone & Feather Tax Advisory, dodaje, że zwolnienie to obejmuje usługi polegające na prowadzeniu prac konserwatorskich i restauratorskich dotyczących zabytków wpisanych do rejestrów zabytków, inwentarza muzeum albo wchodzących w skład narodowego zasobu bibliotecznego, jak również materiałów archiwalnych wchodzących w skład narodowego zasobu archiwalnego.
– Zastosowanie zwolnienia jest możliwe, jeśli prace konserwatorskie i restauratorskie są wykonywane przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia, a na prowadzenie tych prac zostało wydane pozwolenie wojewódzkiego konserwatora zabytków – wymienia Joanna Skibicka.
Korekta rozliczeń
Przy analizie opodatkowania VAT i zwolnienia z tego podatku usług konserwatorskich pojawia się pytanie co z usługami wykonanymi w okresie od 1 stycznia do 5 kwietnia 2011 r. Marek Wojda zauważa, że rozporządzenie wprowadza w tym zakresie możliwość wstecznego skorzystania ze zwolnienia.
– Jeżeli więc podatnik wykonał w tym okresie usługi konserwacyjne lub restauratorskie i wystawił fakturę ze stawką 23-proc., obecnie ma prawo (lecz nie obowiązek) skorygować tę fakturę i zastosować zwolnienie – tłumaczy Marek Wojda.
Zdaniem eksperta regulacja ta, choć nietypowa, w praktyce rozwiązuje problem wykonawców, którzy podpisali umowy na kwoty brutto przy założeniu zwolnienia z VAT (np. jeszcze w 2010 r.), lecz wykonali usługi przed 6 kwietnia 2011 r., kiedy ponownie wprowadzono zwolnienie.
– Wykonawcy, którzy pod koniec 2010 r. lub na początku 2011 r. podpisali umowy na kwotę wynagrodzenia brutto uwzględniającą 23-proc. VAT i odprowadzili podatek do urzędu skarbowego, powinni teraz skorygować rozliczenie – radzi Joanna Skibicka.
– Pozwoli to inwestorom, którzy zawarli umowy dotyczące świadczenia usług renowacji zabytków na kwoty brutto przed dniem wejścia w życie nowego rozporządzenia, na zachowanie prawa do zwolnienia z VAT – ocenia Andrzej Pośniak, prawnik w CMS Cameron McKenna.
Tym samym – jak podkreśla ekspert – kwoty netto nie ulegną zmianie oraz nie będzie potrzeby dokonywania korekt wystawionych faktur, jeśli faktury te wskazywały, że świadczone usługi są zwolnione z VAT.
Joanna Skibicka dodaje, że również podatnicy, którzy w okresie od 1 stycznia do 5 kwietnia 2011 r. dokonali odliczenia podatku naliczonego w związku z usługami konserwatorskimi, powinni dokonać takiej korekty. Odzyskać nadpłacony podatek mogą również ci wykonawcy, którzy w ubiegłym roku podpisali umowy uwzględniające zwolnienie, następnie po 1 stycznia 2011 r. dokonali ich zmian przez wprowadzenie kwoty wynagrodzenia brutto i przed 6 kwietnia tego roku dokonywali rozliczeń z urzędem skarbowym.
Analiza na przyszłość
Niestety wydanie rozporządzenie tylko doraźnie rozwiązało problemem konserwatorów, gdyż sytuacja inwestorów przygotowujących wnioski na dofinansowanie prac konserwatorskich z funduszy europejskich, których realizacja nastąpi w 2012 r., pozostaje niejasna. Według Andrzeja Pośniaka przede wszystkim bez odpowiedzi pozostaje pytanie, czy do ceny swoich usług będą zobligowani doliczyć 23-proc. VAT, czy też ustawodawca zdecyduje się na dalsze utrzymanie zwolnienia z VAT.
Andrzej Nikończyk radzi, aby firmy konserwatorskie do końca roku przejrzały zawarte kontrakty oraz uwzględniły w nowo zawieranych umowach konieczność zapłaty VAT. Według eksperta raczej nie ma szans na przedłużenie zwolnienia poza rok 2011.