Podatnik, który mimo ciążącego na nim obowiązku nie składa w terminie deklaracji podatkowych i nie płaci podatku, musi liczyć się z koniecznością zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami. Fiskus może także nałożyć na taką osobę karę wynikającą z kodeksu karnego skarbowego.

Przepisy podatkowe przewidują, że podatnicy są zobowiązani składać urzędom skarbowym zeznania i deklaracje podatkowe według ustalonego wzoru w określonych terminach. Wytyczne dotyczące składanych deklaracji dotyczą zarówno terminu ich składania, jak i rodzajów. Zostały one określone przez ministra finansów w odpowiednich rozporządzeniach wykonawczych do ustaw.
Podatnik, który zapomni złożyć zeznanie we właściwym terminie, powinien to zrobić nawet po jego upływie. Lepiej złożyć deklarację po terminie, niż nie składać jej wcale. Wtedy bowiem podatnik naraża się na mniejsze negatywne konsekwencje ze strony organów podatkowych.
Zobowiązanie do zapłaty
Jeżeli przepisy prawa podatkowego nakładają na podatnika obowiązek złożenia deklaracji, a zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania, podatek wykazany w deklaracji jest podatkiem do zapłaty. W konsekwencji niezłożenie deklaracji podatkowej i niewpłacenie podatku spowodują powstanie zaległości podatkowej. Zatem podatnik będzie musiał zapłacić zaległość podatkową wraz z odsetkami. Odsetki naliczane są od dnia, w którym upłynął termin na złożenie tego dokumentu.
WAŻNA LICZBA
13 proc. - wynosi wysokość oprocentowania zaległości podatkowych w skali roku
Jeżeli organ podatkowy dokona wszczęcia postępowania podatkowego i ustali, że podatnik w całości albo w części nie zapłacił podatku albo że wysokość zobowiązania podatkowego jest inna niż wykazana w deklaracji - wydaje decyzję, w której określa wysokość zaległości podatkowej albo stwierdza nadpłatę. Ma ona charakter deklaratoryjny i jest wynikiem podjęcia czynności sprawdzających - wyjaśnił NSA w wyroku z 18 kwietnia 2002 r. (sygn. akt SA/Sz 2648/00, niepublikowany).
Jednak - jak wskazał NSA w wyroku z 26 października 2000 r. (sygn. akt SA/Sz 1161/99, niepublikowany) - decyzja określająca na podstawie złożonej deklaracji wysokość zobowiązania podatkowego nie kreuje żadnego nowego zobowiązania z nowym terminem płatności. Stwierdza jedynie, że wykazane w niej zobowiązanie podatkowe powstałe w przeszłości i wymagalne w przeszłości nie zostało dotychczas wykonane, a więc powstała zaległość podatkowa.
Warto w tym miejscu zacytować jeszcze jeden wyrok. Tym razem w wyroku z 7 grudnia 2000 r. (sygn. akt I SA/Ka 1556/99, niepublikowany) NSA podkreślił, że składanie deklaracji podatkowej nie wywołuje po stronie organu podatkowego obowiązku natychmiastowej ich weryfikacji. Weryfikacja taka jest bowiem uprawnieniem tych organów, z którego mogą, lecz nie muszą skorzystać do czasu przedawnienia zobowiązania podatkowego.
Pod groźbą kary
Zapłata zaległości podatkowej i ewentualnych odsetek to nie jedyna sankcja, jaka może spotkać podatnika, który nie składa w terminie deklaracji podatkowych i nie wpłaca podatku. Organy podatkowe mogą na taką osobę nałożyć kary wynikające z kodeksu karnego skarbowego. Przewiduje on, że podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie. W 2007 roku rozpiętość stawek dziennych waha się od 31,20 zł do 12 480 zł.
Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe. Kara grzywny za wykroczenie skarbowe może być wymierzona w granicach od 93,60 zł do 18 720 zł.
Pomocny w tym miejscu może być wyrok NSA z 30 października 2002 r. (sygn. akt I SA/Ka 1630/01, niepublikowany), w którym sąd stwierdził, że złożenie przez podatnika rocznego zeznania podatkowego po terminie przewidzianym w art. 45 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i art. 161 Ordynacji podatkowej nie powoduje jego bezskuteczności, jednak może podlegać sankcjom przewidzianym w kodeksie karnym skarbowym, w szczególności podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe. Żaden przepis ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera zakazu złożenia korekty zeznania podatkowego po upływie terminu przewidzianego do złożenia zeznania, czyli po 30 kwietnia następnego roku. Zakaz złożenia korekty zeznania rocznego nie powstaje także wówczas, gdy podatnik złożył roczne zeznanie podatkowe z uchybieniem terminu przewidzianego w art. 45 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
CZY DEKLARACJA DECYDUJE O PODATKU
O tym, jakie zobowiązanie podatkowe powstaje w określonych okolicznościach, nie decydują deklaracje podatnika, lecz sama obiektywna istota czynności podlegającej opodatkowaniu.
CZY KOREKTA POMOŻE
W sytuacji gdy podatnik nie dysponuje wszystkimi danymi potrzebnymi do wypełnienia deklaracji, lepiej złożyć ją z błędem, niż nie składać jej wcale. Po otrzymaniu kompletu danych trzeba natychmiast złożyć korektę deklaracji i dołączyć do niej pismo wyjaśniające, dlaczego korekta jest składana.
PRZYKŁAD
CZY MOŻNA ZŁOŻYĆ DEKLARACJĘ NA SAMODZIELNIE SPORZĄDZONYM DRUKU
Spółka jako podatnik podatku od nieruchomości z tytułu posiadania nieruchomości (budynków, budowli i gruntów) zobowiązana jest składać właściwym organom podatkowym deklaracje na podatek od nieruchomości na dany rok podatkowy, sporządzone na formularzu według ustalonego wzoru oraz odpowiednio skorygować deklaracje w razie zaistnienia zdarzenia mającego wpływ na wysokość opodatkowania. Czy istnieje możliwość sporządzania deklaracji podatkowych na formularzach innych niż ustalone na terenie gminy?
Tak. Wyrażenie: sporządzone na formularzu według ustalonego wzoru, użyte w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych w odniesieniu do deklaracji na podatek od nieruchomości składanej na dany rok podatkowy oznacza formularz deklaracji zgodny z układem graficznym określonym przez radę miejską, zawierającym dane dotyczące podmiotu i przedmiotu opodatkowania, niezbędne do wymiaru i poboru podatku od nieruchomości. Przepisy prawa podatkowego, jak również przepisy prawa karnego skarbowego nie przewidują bezpośrednich sankcji w zakresie złożenia informacji o nieruchomościach i obiektach budowlanych oraz deklaracji na podatek od nieruchomości na formularzach wykorzystujących inny układ graficzny niż określony przez radę miejską. W konsekwencji spółka może złożyć deklarację dla podatku od nieruchomości sporządzoną przez siebie, pod warunkiem że będzie ona zawierać wszystkie dane określone przez radę miejską.
EWA MATYSZEWSKA
ewa.matyszewska@infor.pl
Podstawa prawna
■ Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
■ Ustawa z 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 111, poz. 765 z późn. zm.).