Koszty związane z organizowaniem i przebiegiem imprez gminnych, w tym dożynek, nie mają związku z prowadzoną działalnością gospodarczą i czynnościami opodatkowanymi VAT – orzekł NSA.
Dlatego uznał, że gmina nie może odliczyć od nich podatku. Sąd wyjaśnił, że w tej sprawie nie mają zastosowania ani wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 8 maja br. (sygn. C-566/17), ani uchwała NSA z 2011 r. (sygn. akt I FPS 9/10). Nie chodzi bowiem o prewspółczynnik VAT, czyli ustalenie, jaką część podatku gmina może odliczyć od poniesionych wydatków, ale czy w ogóle takie prawo jej przysługuje.
Chodziło o koszty związane z imprezami gminnymi, takimi jak dni gminy, dożynki. Podczas tych imprez odbywają się występy lokalnych grup ludowych, zespołów artystycznych, zawody sportowe (strzeleckie, turniej tenisowy, turniej piłki nożnej), pokazy sztucznych ogni i konkursy z nagrodami.
Wstęp na imprezy jest wolny. Gmina, aby je sfinansować pozyskuje też sponsorów, a na ich rzecz świadczy usługi reklamowe. Ponadto, podmiotom gastronomicznym udostępnia miejsca pod stoiska handlowe, za co pobiera opłaty. Ze sponsorami i podmiotami gastronomicznymi podpisuje umowy cywilnoprawne.
Istotą sporu było to, czy wydatki związane z imprezami mają związek z czynnościami opodatkowanymi VAT. Chodziło o m.in. o: wynagrodzenie dla zespołów i gwiazd, wynajem sceny i nagłośnienia, usługi transportowe, obsługę energetyczną, zakup artykułów papierniczych i zapewnienie zaplecza sanitarnego.
Gmina była zdania, że towary i usługi nabywane w związku z imprezami są wykorzystywane zarówno do czynności opodatkowanych VAT, jak i niepodlegających opodatkowaniu. Mają bowiem charakter ogólny i są związane z „cało kształtem imprez”. Gmina uważała więc, że skoro nie jest w stanie określić, które z nich przeznacza do czynności opodatkowanych, a które do czynności nieopodatkowanych, to powinna odliczyć VAT od wszystkich.
Nie zgodził się z nią dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu. Przypomniał, że jednym z warunków odliczenia VAT jest bezpośredni związek pomiędzy zakupami (wydatkami) a konkretną transakcją opodatkowaną. – Wydatki te powinny stanowić część składową kosztów świadczenia, uwzględnioną w cenie – stwierdził organ. Uznał, że w przypadku imprez takiego związku nie ma, bo gmina realizuje jedynie zadania własne, a nie prowadzi działalności gospodarczej.
Również świadczenia związane ze sponsoringiem i udostępnianiem miejsca pod stoiska handlowe nie mają związku z działalnością, bo mają związek wyłącznie z zadaniami własnymi gminy – stwierdził dyrektor izby.
Gmina wygrała w WSA we Wrocławiu. Sąd orzekł, że może ona odliczyć cały VAT, bo ma tu zastosowanie uchwała NSA z 24 października 2011 r. (sygn. akt I FPS 9/10). Wynikało z niej, że czynności niepodlegające opodatkowaniu nie mogą wpływać na zakres prawa do odliczenia VAT.
Wyrok wrocławskiego sądu zapadł jeszcze przed orzeczeniem TSUE z 8 maja br., które okazało się całkowicie odmienne od uchwały NSA.
Ostatecznie jednak w tej sprawie nie znalazły zastosowania ani wyrok TSUE, ani uchwała z 2011 r. Uzasadniając wyrok sądu kasacyjnego, sędzia Arkadiusz Cudak wyjaśnił, że wydatki ponoszone w związku z organizacją imprez, w tym dożynek, nie mają związku z czynnościami opodatkowanymi. W związku z tym gmina w ogóle nie może odliczać podatku naliczonego przy tych zakupach.
– Nie ma nawet pośredniego związku z działalnością gospodarczą, bo gmina nawet nie wynajmowała powierzchni handlowej innym podmiotom – dodał sędzia Cudak.

orzecznictwo

Wyrok NSA z 3 października 2019 r., sygn. akt I FSK 1092/15. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia