Subskrybuj nas na Youtube
Wierzyciel, który skorzysta z ulgi na złe długi w CIT, będzie informował w zeznaniu rocznym, kto był jego dłużnikiem. Analogicznie uczyni ten ostatni. W VAT fiskus wie o tym wszystkim już po miesiącu.
Nowa informacja CIT/WZ (w podatkowych grupach kapitałowych CIT/WZG) będzie dołączana do zeznania rocznego CIT-8 (CIT-8AB). Jej wzór został opublikowany w rozporządzeniu ministra finansów z 9 kwietnia 2020 r. (Dz.U. poz. 677). Zmienia ono rozporządzenie z 14 listopada 2019 r. w sprawie określenia wzorów deklaracji, zeznania, oświadczenia oraz informacji podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (Dz.U. poz. 2337). Podobnej zmiany należy oczekiwać w PIT, ale na razie nie został opublikowany projekt dotyczący nowych informacji stosowanych w tym podatku.
Już teraz wiadomo natomiast, że wierzyciel (podatnik CIT), który skorzysta z ulgi na złe długi, poinformuje po zakończeniu 2020 r. swój urząd skarbowy o wierzytelnościach, które zmniejszyły u niego podstawę opodatkowania (zwiększyły stratę). W części B formularza CIT-WZ poda:
- nazwę dłużnika i jego NIP,
- numer faktury (bądź rachunku, a jeżeli nie zostały one wystawione, to numer umowy),
- datę wystawienia faktury (rachunku) lub zawarcia umowy,
- datę upływu terminu zapłaty,
- wartość wierzytelności.
Dłużnik zrobi to samo, z tą tylko różnicą, że w odpowiedniej rubryce (część C) poda dane wierzyciela i jego numer NIP oraz wartość swojego nieuregulowanego zobowiązania.
W załączniku CIT/WZ trzeba będzie również poinformować o uregulowanych (lub zbytych przez wierzyciela) długach, jeżeli wcześniej (tj. po 90 dniach od upływu terminu płatności):
- wierzyciel skorzystał z ulgi na złe długi i zmniejszył już sobie podstawę opodatkowania lub zwiększył stratę,
- dłużnik zwiększył już swoją podstawę opodatkowania lub zmniejszył stratę.
W tych częściach (D i E) trzeba będzie podać zarówno szczegółowe dane o transakcji (takie jak w częściach B i C), jak i:
- datę uregulowania lub zbycia wierzytelności (o tym informuje fiskusa wierzyciel),
- datę uregulowania zobowiązania (o tym zawiadamia dłużnik).
Analogiczne wymogi przewidziano też w załączniku CIT/WZG.
W związku z ulgą na złe długi zmieniły się również wzory zeznań rocznych CIT-8 i CIT-8AB. Przybyły rubryki, w których wierzyciel będzie podawać wartość wierzytelności zmniejszających podstawę opodatkowania (zwiększających stratę), a dłużnik – na odwrót – będzie informować o zwiększeniu podstawy opodatkowania (zmniejszeniu straty). Innymi słowy, jeden i drugi będą musieli podać odpowiednią kwotę z załącznika CIT/WZ lub CIT/WZG.
Identycznie zmieniony został wzór rocznej informacji CIT/IP, czyli załącznika do zeznań CIT-8 i CIT-8AB, który wypełniają podatnicy korzystający z ulgi IP Box. Przepisy o uldze na złe długi dotyczą bowiem również podatników osiągających dochody (ponoszących stratę) z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, objętych stawką 5 proc. CIT (5 proc. PIT). W rocznej informacji CIT/IP trzeba więc będzie podać odpowiednie kwoty z nowego załącznika CIT/WZ lub CIT/WZG.
Zmiana od 31 marca
Wszystko to dopiero za rok, przy składaniu zeznania rocznego. Na razie dłużnicy, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji spowodowanej pandemią, nie muszą martwić się o korektę kosztów uzyskania przychodu. Z obowiązku tego zwolniła ich tarcza antykryzysowa 1.0, czyli ustawa z 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 568).
Poluźnienia te nastąpiły zaledwie po trzech miesiącach od wejścia w życie ulgi na złe długi w PIT i CIT. Uchwalając w lipcu ubiegłego roku przepisy o tej preferencji (Dz.U. z 2019 r. poz. 1649) ani Sejm, ani nikt inny nie spodziewał się, że niedługo po wejściu w życie trzeba będzie je zawiesić.
Dobrze dla jednego…
Zawieszenie nie dotyczy wierzycieli, co jest dla nich dobrą wiadomością. Nadal więc wierzyciel odlicza od podstawy opodatkowania (powiększa stratę podatkową) kwotę, której nie zapłacił mu kontrahent, jeżeli od umówionego terminu płatności minęło już 90 dni (art. 26i ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT oraz art. 18f ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy o CIT). Można to zrobić już przy obliczaniu zaliczki na podatek. Zmniejsza się ją, począwszy od tego okresu rozliczeniowego, w którym upłynęło wspomniane 90 dni (art. 44 ust. 17 ustawy o PIT oraz art. 25 ust. 19 ustawy o CIT)
Jeżeli kwota wierzytelności (wartość zmniejszenia) przewyższa dochód stanowiący podstawę obliczenia zaliczki, to nieodliczoną część odlicza się od dochodu w kolejnych miesiącach (kwartałach – jeżeli podatnik rozlicza się kwartalnie). Chyba że do tego czasu wierzyciel odzyska w końcu pieniądze albo sprzeda (sceduje na kogo innego) swoją należność. W takiej sytuacji wierzyciel, który skorzystał z ulgi na złe długi w trakcie roku (nie czekał do złożenia zeznania rocznego), musi zwiększyć dochód stanowiący podstawę obliczenia zaliczki w tym miesiącu (kwartale), w którym otrzymał należność lub zbył (scedował) wierzytelność.
Oczywiście z ulgi można skorzystać też dopiero w zeznaniu rocznym, ale nie ma sensu czekać tak długo.
…a drugi nie traci
Gdyby nie było koronawirusa, to analogicznie dłużnik musiałby po upływie 90 dnia od umówionego terminu płatności zwiększyć u siebie podstawę opodatkowania (zmniejszyć stratę podatkową) i to już przy obliczenie zaliczki na podatek. Co do zasady wymaga tego art. 44 ust. 17 pkt 2 i ust. 23 ustawy o PIT oraz art. 25 ust. 19 pkt 2 i ust. 25 ustawy o CIT.
Tarcza antykryzysowa 1.0 zwolniła jednak z tego obowiązku podatników, którzy spełnią łącznie następujące warunki:
- ponieśli w danym okresie rozliczeniowym negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19,
- uzyskane przez podatnika w danym okresie rozliczeniowym przychody są niższe o co najmniej 50 proc. w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku podatkowego.
Podatnicy, którzy rozpoczęli działalność w trakcie 2019 r., obliczają – w celu ustalenia poziomu spadku przychodów w 2020 r. – średnie przychody przypadające na miesiące albo kwartały 2019 r.
Warunku 50-proc. spadku przychodów nie muszą spełnić podatnicy, którzy:
- rozpoczęli działalność w ostatnim kwartale 2019 r. i nie osiągnęli przychodów albo
- rozpoczęli działalność w 2020 r., albo
- w 2019 r. stosowali opodatkowanie w formie, w której nie ustala się przychodów (np. karta podatkowa).
Wystarczy, że dłużnicy ci ponieśli w danym okresie rozliczeniowym negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19.
Dopiero na koniec roku
Dłużnicy, których tarcza antykryzysowa 1.0 zwolniła z obowiązku korygowania zaliczek w trakcie roku, będę musieli dokonać takiej korekty w zeznaniu za 2020 r. (chyba że do tego czasu uregulują swoje zobowiązanie). Podatnicy CIT wypełnią wspomnianą nową informację CIT/WZ (CIT/WZG) oraz odpowiednie nowe rubryki w rocznym zeznaniu CIT-8 (CIT-8AB) oraz w informacji CIT/IP.
Jeżeli rok podatkowy zakończy się u dłużnika przed 1 października 2020 r., to zobowiązania nieuregulowane do dnia złożenia zeznania za ten rok trzeba będzie doliczyć do dochodu przy obliczaniu zaliczki w następnym roku podatkowym, ale nie wcześniej niż w rozliczeniu zaliczki za 2021 r. (chyba że do tego czasu dłużnik spłaci swój dług).
W VAT na bieżąco
Nic się nie zmieniło w VAT; zarówno wierzyciele, jak i dłużnicy informują o uldze na złe długi na bieżąco. Wierzyciel robi to w zawiadomieniu VAT-ZD („Zawiadomienie o skorygowaniu podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego”), które składa wraz z deklaracją VAT-7 (VAT-7K). Podaje w nim:
- nazwę dłużnika i jego numer NIP,
- numer i datę wystawienia faktury,
- datę upływu terminu płatności,
- kwotę korekty podstawy opodatkowania,
- kwotę korekty podatku należnego.
Dzięki tym informacjom urząd skarbowy może łatwo skontrolować, czy dłużnik odpowiednio skorygował swój podatek naliczony.
Dłużnicy wykazują korektę podatku naliczonego w deklaracji VAT-7 (VAT-7K), a od lipca 2020 r. będą zawiadamiać o tym w nowym JPK_V7M lub JPK_V7K. Robią to zarówno przed nieuregulowaniem długu (art. 89b ust. 1 ustawy o VAT), jak i po jego zapłacie, gdy mogą już z powrotem zwiększyć kwotę podatku naliczonego (w rozliczeniu za okres, w którym spłacili zobowiązanie – art. 89b ust. 4 ustawy o VAT).
Jak urzędy skarbowe to weryfikują? W praktyce wysyłają do dłużników wezwania do złożenia w ciągu siedmiu dni skorygowanej deklaracji VAT-7 (lub VAT-7K) z uwzględnieniem korekty podatku naliczonego. Jeśli dłużnik zrobił już taką korektę, to urząd oczekuje przedstawienia rejestru zakupów, który by to potwierdził.
Ograniczenia
Nie zawsze wierzyciel może skorzystać z ulgi na złe długi. Nadal (tarcza antykryzysowa niczego tu nie zmieniła) nie można sięgnąć po tę preferencję, gdy dłużnik:
- nie jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny (ten wymóg dotyczy tylko ulgi w VAT),
- jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego w rozumieniu ustawy z 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 243; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2217), postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji.
Ten drugi warunek sprawdza się:
- dla celów VAT – na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której wierzyciel dokonuje korekty,
- dla celów PIT i CIT – na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego dzień złożenia zeznania podatkowego, a przy korzystaniu z ulgi w trakcie roku – na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego dzień obliczenia zaliczki (ponieważ w zakresie nieuregulowanym w przepisach o zaliczkach stosuje się odpowiednio art. 26i ustawy o PIT oraz art. 18f ustawy o CIT).
Z ulgi na ze długi nie można skorzystać po upływie dwóch lat, przy czym owe dwa lata liczy się:
- w VAT – od końca roku, w którym została wystawiona faktura,
- w PIT i CIT – od końca roku kalendarzowego, w którym została wystawiona faktura (rachunek) lub została zawarta umowa, a gdy rok kalendarzowy, w którym wystawiono fakturę (rachunek), jest inny niż rok kalendarzowy, w którym zawarto umowę, to dwa lata liczy się od końca roku kalendarzowego późniejszej z tych czynności.
Po dwóch latach ulga w VAT przepada. Natomiast w PIT i CIT wierzyciel może jeszcze spróbować innej możliwości – zaliczenia nieściągalnej wierzytelności do kosztów uzyskania przychodu, pod warunkiem jednak że nie doszło do przedawnienia. Wierzytelności przedawnione nie są kosztem uzyskania przychodu (art. 23 ust. 1 pkt 17 ustawy o PIT oraz art. 16 ust. 1 pkt 20 ustawy o CIT). Wykazanie, że wierzytelności nie da się ściągnąć, jest niestety dużo bardziej skomplikowane (wymaga odpowiedniego udokumentowania) niż skorzystanie z ulgi na złe długi.
WAŻNEDłużnicy, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji spowodowanej pandemią COVID-19, nie muszą martwić się o korektę kosztów uzyskania przychodu. Z obowiązku tego zwolniła ich bowiem tarcza antykryzysowa 1.0.
Podstawa prawna
•art. 16 ust. 1 pkt 20, art. 18f, art. 25 ust. 19–26, art. 38i ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 865; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 695)
•rozporządzenie z 14 listopada 2019 r. w sprawie określenia wzorów deklaracji, zeznania, oświadczenia oraz informacji podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (Dz.U. poz. 2337; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 677)
•art. 89a i 89b ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 106; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 568)
•ustawa z 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 568)
•art. 23 ust. 1 pkt 17, art. 26i, art. 44 ust. 17–24, art. 52q ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1387; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 695)
