Duża nowela VAT. Walka rządu z wyłudzeniami podatku

Ustawodawcy decyzję o uszczelnieniu ściągalności tej daniny tłumaczą wzrostem luki w VAT od 2008 roku. Jest to różnica między podatkiem teoretycznie należnym (teoretyczny dochód budżetu państwa) a faktycznie pobranym (rzeczywista stawka zasilenia budżetu państwa). Uszczelnienie, czyli dążenie do tego, by rzeczywiste wpływy podatkowe były zgodne z ich oczekiwanym wymiarem, ma – w ocenie ustawodawców- zapewnić stabilność i bezpieczeństwo państwa.

Mechanizm odwróconego obciążenia sposobem na „słupy”

Jedną z metod wyłudzania podatku jest wykorzystywanie podmiotów, które teoretycznie majątku nie posiadają, a zatem nie rozliczają na tej podstawie daniny. Celem takich działań jest tworzenie łańcuchów transakcji mających na celu uniknięcie opodatkowania VAT, co umożliwia oferowanie towaru po znacznie zaniżonej cenie („pomniejszonej” o VAT). Konsekwencją takiego działania jest zaburzona konkurencja na wspólnym rynku. Mechanizm odwróconego obciążenia zakłada przeniesienie obowiązku rozliczenia podatku z dostawcy na nabywcę, stanowi więc odstępstwo od generalnej zasady, że osobą zobowiązaną do zapłaty VAT jest podatnik dokonujący dostawy towarów lub świadczenia usług. Polska już korzysta z tego rozwiązania, jednak mechanizmem objętych jest tylko część usług i towarów. Taka praktyka nie odbija się na konsumentach, gdyż znajduje zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do transakcji dokonywanych na rzecz innych podatników, zatem pozostaje bez wpływu na zakupy dokonywane przez konsumentów (nieprowadzących działalności gospodarczej). Rząd postanowił więc rozszerzyć katalog towarów i usług objętych tym mechanizmem rozliczeniowym o transakcje, których przedmiotem jest np. platyna, złoto, srebro, procesory czy usługi budowlane.

Jaki będzie limit transakcji gotówkowych w 2017 roku? Sprawdź>>

Surowsze kary za „puste” faktury

Nowelizacja ustawy o VAT modyfikuje kodeks karny skarbowy. Zmiany dotyczą zaostrzenia sankcji dla osób biorących udział w oszustwach podatkowych. Surowsze kary dotyczą w szczególności takich sytuacji, w których podatnik wystawia tzw. „puste” faktury lub uwzględnia je w rozliczeniach. Sankcje wówczas obejmować mogą również karę pozbawienia wolności. Ustawodawcy odnoszą się także do sytuacji, w której wystawiającym fakturę jest „słup”. Dotychczas taka praktyka kończyła się karą pieniężną. Uznano jednak, że jest to zbyt łagodny wymiar kary, który nie przynosi oczekiwanych skutków i wprowadzono do kodeksu karnego skarbowego karę pozbawienia wolności. Będzie nią objęty nie tylko wystawiający fakturę, ale także odbiorca, który świadomie bierze udział w nielegalnym procederze.

Likwidacja rozliczeń kwartalnych

Nowela VAT uniemożliwia stosowanie rozliczeń kwartalnych dla podatników innych niż mali podatnicy oraz stosowanie rozliczeń kwartalnych przez podatników rejestrowanych jako podatnicy VAT czynni (rozpoczynających wykonywanie czynności opodatkowanych) w okresie pierwszych dwunastu miesięcy prowadzenia działalności. Motywem do wprowadzenia takich ograniczeń są – w ocenie ustawodawców- przypadki, w których podatnik w złej wierze wykorzystuje niejednolite okresy rozliczeniowe. Likwidacja rozliczeń kwartalnych ma zapewnić fiskusowi bieżącą informację i w konsekwencji wpłynąć na stabilność miesięcznych dochodów budżetu państwa.

Stawki VAT w 2017 roku>>

Deklaracje VAT tylko drogą elektroniczną

Obowiązek elektronicznego rozliczania się z organem skarbowym od 1 stycznia 2017 roku obejmie wszystkich podatników VAT UE, co ma ułatwić monitorowanie transakcji wewnątrzwspólnotowych jako tych, które są szczególnie narażone na nadużycia w VAT. Dotyczy to też podatników, którzy dokonują „krajowych” dostaw lub nabyć w systemie odwróconego obciążenia oraz pozostałych podatników, którzy zobowiązani są do składania dokumentów tj. deklaracji rozliczeniowych, za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Pozostali podatnicy będą musieli rozliczać się drogą elektroniczną od stycznia 2018 roku.

Zmiany w prowadzeniu ewidencji VAT od stycznia 2017 roku. Dowiedz się więcej>>

Kaucja narzędziem uszczelniania podatku

Nowela przewiduje wprowadzenie instytucji tzw. kaucji rejestracyjnej, do której składania będą zobowiązane niektóre podmioty rejestrujące się jako podatnicy VAT i której złożenie będzie warunkiem dokonania rejestracji przez organ podatkowy. Chodzi o podmioty, co do których istnieje ryzyko wystąpienia zaległości w uiszczaniu daniny. Wysokość kaucji rejestracyjnej będzie uzależniona od ryzyka wystąpienia zaległości podatkowych tj. m.in. powiązań tego podmiotu z podmiotami generującymi zaległości podatkowe lub wykreślonymi z rejestru podatników VAT, rodzaju i wysokości zaległości podmiotów powiązanych w okresie ostatnich dwóch lat, historii tego podmiotu jako podatnika, stopnia uregulowania zaległości na dzień złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, rodzaju działalności (czy jest to działalność szczególnie narażona na nadużycia), rodzaju i wysokości zaległości tego podmiotu w okresie ostatnich dwóch lat, korzystania z tzw. biura wirtualnego, karalności składającego zgłoszenie rejestracyjne lub zaangażowanych w działalność za przestępstwa skarbowe, faktu czy wobec tego podmiotu lub podmiotów powiązanych toczą się postępowania podatkowe/kontrolne itp.

CIT 2017: Kto będzie mógł skorzystać z obniżonej stawki?

Nieuczciwy przedsiębiorca zostanie wykluczony z rejestru podatników VAT

Wykreślenie z listy podatników tej daniny może grozić podmiotom, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na co najmniej pół roku lub podatnikom, którzy zalegają ze złożeniem deklaracji. To samo dotyczy podatników wystawiających „puste” lub nieodzwierciedlające rzeczywistych transakcji faktury. Przesłanką do wykreślenie podmiotu z rejestru podatników VAT jest także podejrzenie o ich uczestnictwie w procederze oszustwa lub nadużycia podatkowego.

Podstawa prawna: Ustawa o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw