Płatność na rzecz podwykonawców

Chodziło o spółkę prowadzącą działalność gospodarczą w zakresie m.in. budowy i modernizacji infrastruktury kolejowej. W tym celu zawiera umowy z wykonawcami, którzy z kolei angażują podwykonawców do realizacji robót budowlanych objętych załącznikiem nr 15 do ustawy o VAT. W związku z tym spółka otrzymuje od wykonawców faktury z obowiązkowym oznaczeniem „mechanizm podzielonej płatności” i dokonuje zapłaty z zastosowaniem MPP.

Zdarza się jednak, że wykonawcy nie regulują należności wobec podwykonawców, którzy wówczas zwracają się bezpośrednio do spółki. Powołują się na solidarną odpowiedzialność zamawiającego wynikającą z przepisów kodeksu cywilnego i prawa zamówień publicznych. Spółka płaci wtedy podwykonawcom. Robi to na podstawie faktur wystawionych na rzecz wykonawców, a nie jej samej.

Spółka twierdziła, że w takich przypadkach nie ciąży na niej obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności. Wskazała, że nie jest usługobiorcą w relacji z podwykonawcami, gdyż umowa o roboty budowlane wiąże ją wyłącznie z wykonawcą. Płatność wynika nie z nabycia usługi, ale z ustawowej odpowiedzialności solidarnej za cudzy dług – argumentowała.

Obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności

Ze stanowiskiem tym nie zgodził się dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Uznał, że obowiązek stosowania MPP obejmuje również płatności spółki bezpośrednio na rzecz podwykonawców. W jego ocenie nie ma znaczenia, że formalnie spółka nie jest nabywcą usług podwykonawców – istotne jest to, że zobowiązuje się ona do uregulowania zobowiązań wobec nich.

Zdaniem dyrektora KIS spółka w praktyce reguluje należności za usługi, które ostatecznie służą realizacji jej inwestycji. Płacąc podwykonawcy, spłaca wprawdzie cudzy dług, ale wciąż uiszcza wynagrodzenie za roboty budowlane objęte załącznikiem nr 15 do ustawy o VAT. Z tego względu – jak wskazał organ interpretacyjny – płatności te powinny być realizowane z zastosowaniem MPP.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (sygn. akt III SA/Wa 1508/21) uznał, że spółka nie ma obowiązku stosowania MPP w sytuacji, gdy dokonuje zapłaty bezpośrednio na rzecz podwykonawców. Jego zdaniem obowiązek ten wynika jedynie z faktu nabywania towarów lub usług przez nabywcę od dostawcy lub usługodawcy. Tymczasem spółka nie jest stroną umowy z podwykonawcą i nie nabywa od niego usług, a obowiązek zapłaty wynika z przepisów prawa. Sam fakt, że płatność wiąże się z usługą lub dostawą wskazaną w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, nie wystarcza do powstania obowiązku stosowania MPP – stwierdził WSA.

Mechanizm podzielonej płatności również do takich płatności na rzecz podwykonawców

Naczelny Sąd Administracyjny nie zgodził się jednak z tą argumentacją, dlatego uchylił wyrok sądu I instancji. Uznał, że MPP znajduje zastosowanie również w odniesieniu do płatności dokonywanych przez inwestora na rzecz podwykonawców.

– Wykładnia celowościowa ma tu decydujące znaczenie. Skoro celem regulacji dotyczącej mechanizmu podzielonej płatności jest przeciwdziałanie nadużyciom, to interpretacja zaprezentowana przez sąd I instancji nie może zostać uznana za prawidłową – zauważyła sędzia Danuta Oleś.

Wyrok NSA z 26 września 2025 r., sygn. akt I FSK 1154/22