Subskrybuj nas na Youtube
Podatnicy chcą zgłaszać podejrzenia nadużyć. Ale nie wiedzą gdzie. – Wystarczy zadzwonić pod numer interwencyjny – podpowiada im Ministerstwo Finansów.
/>
Chętne do współpracy z organami skarbowymi, celnymi i służbami ścigania są zwłaszcza firmy z tzw. branż wrażliwych (m.in. paliwowej, elektronicznej). Dowiodła tego niedawna debata w redakcji DGP na temat zmian w karaniu za oszustwa w VAT. W razie podejrzenia, że może dojść do oszustwa, przedsiębiorcy chętnie zgłosiliby to fiskusowi, policji bądź prokuraturze. Narzekają jednak na brak takiej platformy współpracy.
Chęć współpracy
– Obecnie współpraca przedsiębiorców z organami ścigania jest niestety martwa. Zdarza się, że przedsiębiorcy informują o nieprawidłowościach urzędy kontroli skarbowej lub celne, ale te generalnie nie podejmują żadnych działań – twierdzi Andrzej Nikończyk, doradca podatkowy i przewodniczący Rady Podatkowej Lewiatana.
Podobny postulat zgłasza Michał Kanownik, prezes Związku Importerów i Producentów Sprzętu Elektrycznego „Cyfrowa Polska”. – Chciałbym mieć po stronie państwa partnera, któremu mógłbym przekazać informację o tym, że w danej ofercie jest coś niepokojącego. Słowem, w bezpieczny sposób podzielić się swoimi obawami – mówi.
Andrzej Nikończyk podaje przykład palety z kawą, profesjonalnie zgrzanej folią tak jak od producenta. Kierowca wiozący towar uszkodził paletę i opakowanie, po czym chciał poukładać kawę z powrotem na palecie. Okazało się, że są na niej jedynie dwie warstwy opakowań produktu, a w środku jest boks wypełniony piaskiem o wadze odpowiadającej opakowaniom kawy. Kierowca nie miał o tym kogo poinformować.
Można zgłaszać fiskusowi
Ministerstwo Finansów zapewnia, że podatnicy bez problemu mogą zgłaszać informacje o swoich podejrzeniach, w tym dotyczące nadużyć w VAT i w akcyzie. Funkcjonują bowiem dwa krajowe telefony interwencyjne: administracji podatkowej oraz służby celnej (patrz ramka). I to od kilku lat, bo w służbie celnej od 2010 r., a w administracji podatkowej od 2015 r. – podkreśla resort finansów.
Zapewnia, że informacje ze zgłoszeń telefonicznych i e-mailowych są analizowane i przekazywane do odpowiednich jednostek administracji celnej lub podatkowej. Następnie są wszczynane kontrole.
– Skuteczność przeprowadzonych na tej podstawie kontroli jest dość duża. Wynosi ok. 30 proc. – informuje MF.
Reakcja musi być natychmiastowa
Antoni Rzeczkowski z wydziału prasowo-informacyjnego Komendy Głównej Policji dodaje, że w przypadku podejrzenia popełniania przestępstwa postępowania mogą prowadzić również jednostki prokuratury oraz policji. – W komendach wojewódzkich policji funkcjonują wydziały do walki z przestępczością gospodarczą, a w Centralnym Biurze Śledczym Policji wydziały do walki ze zorganizowaną przestępczością ekonomiczną. – Są one właściwe do prowadzenia postępowań i spraw operacyjnych w zakresie przestępczości podatkowej – wyjaśnia Rzeczkowski.
Zdaniem Michała Ostrowskiego, dyrektora departamentu do spraw przestępczości gospodarczej Prokuratury Krajowej, podejrzenia nadużyć podatkowych powinny być w pierwszej kolejności wyjaśniane przez organy skarbowe, w tym wywiad skarbowy. Przyznaje natomiast, że organy skarbowe powinny dysponować podobnymi instrumentami operacyjnymi jak policja.
Zakup kontrolowany
Redakcyjna debata pokazała, że przedsiębiorcy są też za zakupami kontrolowanymi.
Andrzej Nikończyk podaje przykład jednej z największych polskich firm, która miała pełne magazyny i brak chętnych do zakupów. Jednocześnie obserwowała stały napływ takich samych towarów z zagranicy z ceną wyższą nawet o 5 proc. Mimo wyższej ceny i dodatkowych kosztów transportu towar schodził bez problemu. – Wydaje się dość oczywiste, że jedyny sens kupowania drożej wynikał z możliwości niezapłacenia VAT przez znikającego podatnika – podejrzewa Andrzej Nikończyk. Dodaje, że firma, która to zaobserwowała, informowała o tym na bieżąco organy, ale nie spotkało się to z żadną reakcją.
– Gdyby ktoś zareagował i poszedł za kupującymi, a najlepiej dokonał od nich zakupu kontrolowanego, można by ich złapać na gorącym uczynku i pociągnąć do odpowiedzialności – zwraca uwagę Andrzej Nikończyk.
Wyjaśnia, że organ mógłby kupić część towaru od podejrzanego podmiotu, a następnie sprawdzić, czy zachował się on zgodnie z przepisami, czyli czy odprowadził VAT do budżetu. W razie braku wpłaty podatku byłyby podstawy do postawienia podmiotowi zarzutów i ukarania go.
Ekspert dodaje, że wiedza o oszustwie umożliwiłaby wykrycie prawdziwych organizatorów procederu. – Dziś po zniknięciu podatnika można dotrzeć jedynie do słupów – mówi.
Potrzebę wprowadzenia przepisów o zakupie kontrolowanym dostrzegają również prokuratorzy. Michał Ostrowski zastrzega, że zakup kontrolowany powinien być ściśle obwarowany. – Należałoby go objąć nadzorem prokuratora – uważa.
Skuteczność kontroli w oparciu o zgłoszenia od przedsiębiorców wynosi ok. 30 proc.
Gdzie, kiedy i komu można zgłaszać podejrzenia nadużyć podatkowych
Nieprawidłowości podatkowe (np. w VAT) można zgłaszać pod numerem telefonu 800 807 007 (czynny w dni robocze w godz. 7–17) oraz na adres powiadom_podatki@mf.gov.pl
Nieprawidłowości akcyzowe i celne można zgłaszać, dzwoniąc pod numer 800 060 000 (czynny całodobowo) lub wysyłając zgłoszenie na adres powiadom_clo@mf.gov.pl
