Obecnie art. 6 ust. 8 pkt 1 lit. a ustawy o PIT mówi, że wspólne rozliczenie nie jest możliwe, gdy choć jeden z małżonków stosuje art. 30c tej ustawy (opodatkowanie podatkiem liniowym) w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów i poniesionych kosztów. Jeśli więc któryś z małżonków wybrał liniowy PIT, ale nie osiągnął za dany rok żadnych przychodów ani nie poniósł żadnych kosztów (złożył zerowy PIT-36L), to może rozliczyć się wspólnie z drugim małżonkiem.

To dużo łagodniejsze rozwiązanie, wprowadzone nowelizacją z 29 października 2021 r. (Dz.U. 2021 poz. 2105). Wcześniej art. 6 ust. 8 ustawy o PIT wykluczał wspólne rozliczenie małżonków z tego tylko powodu, że do jednego z małżonków miał zastosowanie art. 30c ustawy.

Co ciekawe, jeszcze wcześniej – przed 1 stycznia 2003 r. – przepis ten odnosił się do „uzyskiwania dochodów” (faktycznie dokonana czynność). Następnie został zmieniony tak, że zawierał przesłankę „zastosowania przepisów” (w odniesieniu do podlegania obowiązkowi podatkowemu według określonych zasad).

Wybór podatku liniowego

Sprawa, którą rozpatrzył NSA, dotyczyła stanu prawnego z 2018 r. Chodziło o mężczyznę, który chciał rozliczyć się wspólnie z żoną, mimo że formalnie wybrał liniowy PIT od działalności gospodarczej.

Twierdził jednak, że działalność tę zawiesił już od kwietnia 2018 r. i nie przyniosła mu ona żadnych przychodów. Uważał więc, że brak przychodów i faktyczne nieprowadzenie biznesu skutkowały brakiem zastosowania do niego przepisów o podatku liniowym. W związku z tym złożył zeznanie PIT-37, w którym rozliczył się wspólnie z żoną.

Fiskus: wspólne rozliczenie nie było możliwe

Zakwestionowały to organy podatkowe. Uznały, że wspólne rozliczenie było niemożliwe z uwagi na wybór przez podatnika liniowego PIT. Stwierdziły, że ani zawieszenie działalności, ani brak przychodów z niej nie oznaczają, że mężczyzna przestał podlegać przepisom o podatku liniowym (art. 30c ustawy o PIT). Taką formę opodatkowania wybrał i z niej nie zrezygnował – zauważyły.

Sądy: wspólne rozliczenie wykluczone

Mężczyzna przegrał w sądach. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu (sygn. akt I SA/Wr 1003/21) uznał, że decyzja organów podatkowych była prawidłowa, bo w świetle art. 6 ust. 8 pkt 1 lit. a ustawy o PIT – w brzmieniu obowiązującym w tamtym czasie – już sam wybór liniowego PIT pozbawiał możliwości wspólnego rozliczenia. Skoro więc podatnik wybrał liniowy PIT i przed rozpoczęciem roku podatkowego nie złożył oświadczenia o rezygnacji z tej formy opodatkowania, to nie mógł rozliczyć się wspólnie z żoną – orzekł WSA.

NSA utrzymał ten wyrok w mocy. W uzasadnieniu sędzia Maciej Jaśniewicz podkreślił, że do urzędu skarbowego nie wpłynęło żadne pismo, które wskazywałoby, że podatnik zrezygnował z wyboru podatku liniowego. Z tego powodu w stanie prawnym obowiązującym w 2018 r. nie mógł rozliczyć się wspólnie z żoną.