Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o VAT zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika posiadającego siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju, u którego wartość sprzedaży, z wyłączeniem podatku, nie przekroczyła w poprzednim ani bieżącym roku podatkowym kwoty 200 tys. zł. W myśl art. 2 pkt 22 ustawy o VAT przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów. Do wartości sprzedaży uprawniającej do korzystania ze zwolnienia podmiotowego z VAT nie wlicza się czynności wymienionych w art. 113 ust. 2 ustawy o VAT, ale w analizowanej sprawie wyłączenia te nie mają znaczenia.

Należy zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Z kolei w myśl art. 15 ust. 2 ustawy o VAT działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Nie każda jednak czynność dokonana przez podmiot, który ma status podatnika, będzie podlegać opodatkowaniu. Status podatnika VAT nie powoduje automatycznie rozciągnięcia skutków podatkowych na całą sferę aktywności danego podmiotu.

Wnioski z orzecznictwa TSUE

Kwestią, czy za działalność gospodarczą można uznać taką, która polega na posiadaniu i zbywaniu własnych akcji oraz udziałów, zajmował się Trybunał Sprawiedliwości UE. W swoich wyrokach dookreślał on, że samo posiadanie, czy też emisja udziałów i innych papierów wartościowych co do zasady nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu dyrektywy VAT, która pozwalałaby na uznanie posiadacza takich udziałów za podatnika (zob. wyroki z 20 czerwca 1991 r. w sprawie C-60/90 Polysar Investments Netherlands BV, z 20 czerwca 1996 r. w sprawie C-55/94 Wellcome Trust Ltd, z 6 lutego 1997 r. w sprawie C-80/95 Harnas & Helm CV). Z kolei w wyroku z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-77/01 Empresa de Desenvolvimento Mineiro trybunał uznał, że zwykłe nabycie udziałów w innych podmiotach nie stanowi wykorzystania majątku w celu osiągnięcia dochodu w sposób ciągły, ponieważ dywidenda uzyskana z udziału jest skutkiem własności majątku i nie jest wynagrodzeniem uzyskanym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu dyrektywy VAT. Podobnie transakcje finansowe polegające jedynie na sprzedaży udziałów i innych papierów wartościowych, np. jednostek w funduszach inwestycyjnych, nie stanowią w ogóle działalności gospodarczej.

Zatem, co do zasady, czynności nabycia, posiadania i sprzedaży udziałów w innych podmiotach nie stanowią działalności gospodarczej, a zatem podmiot dokonujący tych czynności nie ma statusu podatnika, nawet jeżeli z tytułu innej działalności jest podatnikiem.

Od tej zasady orzecznictwo TSUE przewiduje pewne wyjątki, których zaistnienie skutkuje uznaniem, że posiadanie i zbywanie papierów wartościowych odbywa się w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Chodzi tutaj o sytuacje, gdy:

  • posiadanie akcji i udziałów w spółkach stanowi bezpośrednie, stałe i konieczne rozszerzenie prowadzenia działalności gospodarczej,
  • sprzedaż akcji i udziałów prowadzona jest w ramach profesjonalnej działalności maklerskiej lub brokerskiej,
  • podmiot posiadający akcje i udziały uczestniczy w zarządzaniu spółką, której papiery wartościowe posiada.

Wyjątki te jednak nie dotyczą analizowanego przypadku.

Podsumowanie

Należy zaznaczyć, że jeżeli w zakres prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej nie wchodzi obrót papierami wartościowymi, to sprzedaż udziałów bądź akcji nie jest traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o VAT i w związku z tym nie podlega opodatkowaniu. W związku z tym w analizowanej sytuacji wartość sprzedaży akcji spółek giełdowych – jako czynność niepodlegająca opodatkowaniu VAT – nie będzie wliczana do wartości sprzedaży, o której mowa w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, uzyskiwanej z tytułu świadczonych usług budowlanych. Zaprezentowane stanowisko podzielają organy podatkowe (por. interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 11 czerwca 2025 r., sygn. 0113-KDIPT1-1.4012.389.2025.2.AK). ©℗

Podstawa prawna

art. 2 pkt 22, art. 15, art. 113 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 361; ost.zm. Dz.U. z 2025 r. poz. 222)

dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE z 2006 r. L347, s. 1; ost.zm. Dz.Urz. UE L z 2025 r. poz. 516)