Czy rzeczoznawca ma prawo do zwolnienia podmiotowego

Czytelnik mający uprawnienia rzeczoznawcy majątkowego zamierza otworzyć działalność gospodarczą (działalność przeważająca według PKD: 6831Z Pośrednictwo w obrocie nieruchomościami), która obejmie szacowanie nieruchomości, tj. sporządzanie operatów szacunkowych określających wartość nieruchomości, a także opracowań i ekspertyz niestanowiących operatu szacunkowego).

Czytelnik deklaruje, że w prowadzonej działalności gospodarczej nie będzie wykonywać czynności, które zostały wymienione w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT, w szczególności nie będzie wykonywać usług prawniczych lub doradczych. Czynności wykonywane przez niego w ramach działalności gospodarczej nie będą polegać na udzielaniu porad, opinii i wyjaśnień charakterystycznych dla usług doradztwa. Czytelnik przewiduje, że wartość sprzedaży w proporcji do okresu prowadzenia działalności gospodarczej w bieżącym roku nie przekroczy kwoty określonej w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT. Czy może on korzystać ze zwolnienia ze względu na nieprzekroczenie limitu wartości sprzedaży (art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT), czy też usługi szacowania nieruchomości należy rozumieć jako usługi w zakresie doradztwa, które nie mogą korzystać z tego zwolnienia?

Zwolnienie podmiotowe z VAT zostało uregulowane w art. 113 ustawy o VAT. I tak na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o VAT z podatku zwolniona jest sprzedaż dokonywana przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 tys. zł. Przy czym do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. Z kolei stosownie do art. 113 ust. 9 ustawy o VAT z podatku zwolniona jest sprzedaż dokonywana przez podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5 ustawy o VAT, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty określonej w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT. Należy jednak mieć na uwadze, że w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT został określony katalog czynności wyłączonych z możliwości stosowania zwolnienia podmiotowego. Istota problemu w analizowanej sprawie sprowadza się więc do ustalenia, czy rzeczoznawca majątkowy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, wykonujący usługi z zakresu szacowania nieruchomości, może korzystać ze zwolnienia ze względu na nieprzekroczenie limitu wartości sprzedaży (art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT), czy też usługi szacowania nieruchomości należy rozumieć jako usługi w zakresie doradztwa, które nie mogą korzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT (poza wskazanymi wyjątkami).

Jak stanowi art. 113 ust. 13 pkt 2 lit. b ustawy o VAT, zwolnień, o których mowa w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT, nie stosuje się do podatników świadczących usługi w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego, w tym związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego. Przepisy o VAT nie definiują pojęcia doradztwa. W potocznym rozumieniu termin „doradztwo” obejmuje szereg usług doradczych, tj.: podatkowe, prawne, finansowe, techniczne, inżynierskie i inne. Wobec braku w ustawie definicji doradztwa należy posiłkowo odwołać się do wykładni językowej. I tak „doradztwo” oznacza „udzielanie fachowych porad” (zob.: https://sjp.pwn.pl/). Doradztwo jest zatem udzieleniem fachowych zaleceń, porad, np. ekonomicznych czy finansowych. Użyty w ustawie o VAT termin „usługi w zakresie doradztwa” należy rozumieć w związku z tym szeroko.

Skoro u czytelnika (rzeczoznawcy majątkowego) przewidywana wartość sprzedaży w proporcji do okresu prowadzenia działalności gospodarczej w bieżącym roku nie przekroczy kwoty 200 000 zł oraz nie będzie on wykonywać czynności wskazanych w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT, to będzie mógł on korzystać ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 113 ust. 9 ustawy o VAT (w 2024 r., tj. roku rozpoczęcia działalności). Zaznaczyć jednakże należy, że jeżeli wartość sprzedaży przekroczy kwotę 200 000 zł (w 2024 r. w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej), zwolnienie utraci moc, począwszy od czynności, którą zostanie przekroczona ta kwota. Przy czym – co ważne – czytelnik utraci prawo do zwolnienia podmiotowego w przypadku wykonania jakiejkolwiek czynności wymienionej w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT. Zaprezentowane stanowisko podziela dyrektor KIS (interpretacja z 6 listopada 2023 r., nr 0114-KDIP1-3.4012.431.2023.2.MPA/JG). ©℗