Domniemanie niewinności dla podatników. Już wkrótce to fiskus będzie zmuszony udowodnić winę

Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął pakiet ustaw deregulacyjnych, a wśród nich długo oczekiwaną nowelizację ordynacji podatkowej. Zgodnie z projektem przygotowanym przez Ministerstwo Finansów, kluczową zmianą ma być wprowadzenie zasady domniemania niewinności podatnika.

Domniemanie niewinności. Co się zmieni?

Obecnie w razie sporu z fiskusem to podatnik musi samodzielnie udowodnić swoją rację – w przeciwnym razie grożą mu konsekwencje finansowe. Po zmianach ciężar dowodu zostanie przeniesiony na urząd skarbowy. Po przyjęciu tej ustawy będzie odwrotnie. To urząd skarbowy, jeśli będzie różnica opinii co do faktów, będzie musiał udowodnić winę podatnika – zapowiedział premier Donald Tusk.

Zmiana ma charakter fundamentalny. Odwraca relacje między podatnikiem a organem podatkowym i ma na celu przywrócenie równowagi w postępowaniach.

Niejasności rozstrzygane na korzyść podatnika

W praktyce nowelizacja ma oznaczać, że:

• jeśli w postępowaniu podatkowym pojawią się nierozstrzygalne wątpliwości, będą one interpretowane na korzyść podatnika;
• Dotyczy to sytuacji, w których nie można jednoznacznie ustalić stanu faktycznego;
• Przepisy będą miały zastosowanie nie tylko w postępowaniu podatkowym, ale także w czynnościach sprawdzających, kontrolach podatkowych i celno-skarbowych.

Nowelizacja ma więc szeroki zakres i obejmie wszystkie podstawowe formy kontaktu podatnika z administracją skarbową.

Zasada domniemania niewinności w podatkach. Pierwszy raz wprost w ordynacji podatkowej

Choć zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika (in dubio pro tributario) była już wcześniej wskazywana w orzecznictwie i praktyce, po raz pierwszy zostanie jednoznacznie wpisana do ordynacji podatkowej. To ważna zmiana dla osób, które w przeszłości doświadczyły nadmiernego rygoryzmu ze strony administracji skarbowej. Nowe przepisy mają przywrócić równowagę i zaufanie obywateli do państwa – podkreśla Ministerstwo Finansów.

Zmiana przepisów to początek. By domniemanie niewinności zadziałało, fiskus musi zmienić podejście

Eksperci zaznaczają jednak, że sama nowelizacja to nie wszystko. Bez realnej zmiany kultury pracy urzędów skarbowych, nowe przepisy mogą pozostać jedynie martwą literą. Dlatego szczególny nacisk ma być położony na szkolenia urzędników oraz monitorowanie stosowania przepisów w praktyce. Celem – jak deklaruje rząd – jest budowa bardziej przyjaznej i przejrzystej administracji podatkowej.