Sprawa zaczęła się, gdy Fundusz Składkowy Ubezpieczenia Społecznego Rolników skorygował deklarację na podatek od nieruchomości, zmieniając w niej powierzchnię będącą podstawą opodatkowania budynku. Wezwany do złożenia wyjaśnień, poinformował, że budynek jest wynajmowany przez Skarb Państwa (KRUS) i w związku z tym nie znajduje się w posiadaniu przedsiębiorcy ani innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą.

Podkreślił, że najem jest realizowany w ramach obowiązków statutowych, a nie jako działalność gospodarcza. Dodał, że korekta wynikała również ze zmian, jakie następowały w ciągu roku w zakresie wynajmowanych powierzchni na rzecz różnych podmiotów gospodarczych. Umowy były zawierane na czas określony, przez co w ciągu roku zmieniała się kwalifikacja powierzchni budynku, co powoduje zmianę stawki opodatkowania – tłumaczył.

To działalność gospodarcza

Prezydent miasta, na którego terenie znajduje się budynek, stwierdził jednak, że budynek powinien być opodatkowany według stawki właściwej dla nieruchomości związanych z działalnością gospodarczą, ponieważ – jak uznał – zarządzanie nieruchomościami przez fundusz jest właśnie taką działalnością.

Zwrócił uwagę na statut funduszu, z którego wynikało, że środki funduszu pochodzą m.in. z prowadzenia działalności gospodarczej polegającej zwłaszcza na świadczeniu usług w zakresie opieki zdrowotnej i pomocy społecznej, a także z zarządzania nabytymi nieruchomościami. Zarządzanie to jest nastawione na zysk, a fundusz zajmuje się najmem w sposób ciągły, zorganizowany oraz we własnym imieniu, wobec czego spełnione są przesłanki, by uznać je za działalność gospodarczą – stwierdził prezydent miasta.

Nie ma znaczenia faktyczne wykorzystanie

Za bez znaczenia uznał to, czy w danym czasie nieruchomość była faktycznie wykorzystywana do prowadzenia działalności gospodarczej. Kluczowy jest potencjalny związek z tą działalnością – wyjaśnił. Uznał więc, że stawka podatku właściwa dla nieruchomości przeznaczonych na prowadzenie działalności gospodarczej powinna mieć zastosowanie dla całej powierzchni budynku.

Decyzję tę podtrzymało samorządowe kolegium odwoławcze. Stwierdziło, że fundusz prowadzi działalność gospodarczą, a posiadany przez niego budynek jest z tą działalnością związany. Nie było potrzeby ustalania, czy działalność gospodarcza jest faktycznie w danym momencie prowadzona na konkretnej powierzchni – uznało SKO.

Liczy się potencjalny związek z działalnością gospodarczą

Sądy były tego samego zdania. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu (sygn. akt I SA/Po 647/23 i I SA/Po 648/23) zgodził się z organami podatkowymi, że zarządzanie nieruchomościami przez fundusz stanowi działalność gospodarczą, a budynek był wynajmowany w celu uzyskania zysku. Nieistotne jest to, że niektóre jego części w poszczególnych okresach nie stanowiły przedmiotu najmu.

Zdanie organów podatkowych i sądu I instancji podzielił sąd kasacyjny. Jak podkreślił sędzia Bogusław Woźniak, nie ma znaczenia, czy nieruchomość była w danym czasie faktycznie wykorzystywana na cele inne niż działalność gospodarcza. Do opodatkowania stawką właściwą dla nieruchomości związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wystarczający jest pośredni, czy też potencjalny związek z jej prowadzeniem.

Wyroki NSA z 13 maja 2025 r., sygn. akt III FSK 279/24 i III FSK 280/24