Pomagała Kościołowi dostać dotację na zabytki, swoją pracę chciała rozliczyć w PIT jako darowiznę

Wartość usługi, którą podatnik wykonał za darmo dla parafii nie jest darowizną i nie może zostać odliczona od dochodu w zeznaniu rocznym PIT. Z kolei darowizny pieniężne na budowę kościoła podlegają wprawdzie odliczeniu, ale wyłącznie do wysokości limitu 6 proc. dochodu.

Są bowiem przeznaczone na cele kultu religijnego, a nie na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą. Tak wynika z dwóch niedawnych interpretacji indywidualnych dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.

Darowizna religijna, a oszczędności w PIT

Podatnicy, którzy o nie wystąpili, mieli nadzieję na skorzystanie z oszczędności podatkowych jakie dotyczą darowizn przekazanych Kościołowi Katolickiemu. Przypomnijmy, że podatnicy PIT mają dwie możliwości obniżenia dochodu do opodatkowania o podobne świadczenia.

• Pierwsza możliwość dotyczy darowizn przekazanych na cele kultu religijnego, ale tylko do wysokości określonej w art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. b ustawy o PIT. Jest to limit 6 proc. dochodu.
• Druga możliwość to przekazanie darowizny na działalność charytatywno-opiekuńczą kościelnych osób prawnych (np. katolickiej parafii). W tym przypadku nie obowiązuje jakikolwiek limit, ale spełnić trzeba warunki określone w art. 55 ust. 7 ustawy o stosunku Państwa do Kościoła w Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 1966).

Wynika z niego, że kościelna osoba prawna powinna przekazać darczyńcy pokwitowanie odbioru środków, a potem w okresie dwóch lat od ich przekazania przekazać sprawozdanie o przeznaczeniu pieniędzy na działalność charytatywno-opiekuńczą. Jeśli te warunki zostaną spełnione, to cała przekazana kwota nie będzie uwzględniana jako dochód do opodatkowania. Skorzystanie z drugiej opcji pozwala więc na znacznie wyższą oszczędność w PIT.

PIT. Darowizna dla Kościoła nie dotyczy usług

W pierwszej z interpretacji chodziło o podatniczkę, która zawarła umowę darowizny z parafią w której zobowiązała się pomóc jej w aplikacji o dotację z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków. Kobieta zobowiązała się w ten sposób, aby wykonać za darmo pracę wartą 10 tys. zł.

We wniosku o interpretację uważała, że dokonała w ten sposób darowizny niepieniężnej na cele kultu religijnego, którą może odliczyć od dochodu w zeznaniu rocznym PIT-37. Wskazała, że wartość wykonanej przez nią pracy nie przekroczyła limitu 6 proc. dochodu.

Podkreślił, że nie każdy stosunek prawny w którym tylko jedna strona uzyskuje korzyść jest darowizną. Przykładem jest umowa o nieodpłatne świadczenie usług określona w art. 750 kodeksu cywilnego. Zdaniem dyrektora KIS to taką właśnie umowę zawarła kobieta z parafią, co oznacza iż wartości darmowej usługi nie będzie mogła odliczyć od dochodu do opodatkowania. Usługa nie może być przedmiotem darowizny – podsumował dyrektor KIS (interpretacja indywidualna z 19 marca 2025 r., sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.83.2025.3.NM)

Na budowę kościoła

W drugiej z interpretacji nie było jakiejkolwiek wątpliwości, że parafia otrzymała darowiznę. Problemem był jednak jej cel i to czy całość środków będzie mogła być odliczona od dochodu. Kobieta przekazała bowiem na budowę kościoła więcej niż 6 proc. swojego dochodu. W każdym z przelewów bankowych wpisywała tytuł darowizna na rzecz kultu religijnego – budowa kościoła”. O tym, że przekroczyła 6 proc. limit dowiedziała się dopiero po zakończeniu roku, gdy otrzymała PIT-11 od pracodawcy. Wtedy też w zeznaniu rocznym wykazała przekazane przez siebie środki jako darowizny na rzecz działalności charytatywno-opiekuńczej Kościoła Katolickiego, które podlegają w całości wyłączeniu z opodatkowania. Następnie uzyskała od proboszcza parafii zaświadczenie, że przekazane środki zostały wykorzystane na budowę kościoła.

Problem pojawił się, gdy lokalny urząd skarbowy przeprowadzał czynności sprawdzające badając prawidłowość rozliczeń kobiety za lata 2019-2023.

Urzędnik zasugerował w związku z tym podatniczce wystąpienie o interpretację indywidualną. Kobieta tak właśnie uczyniła. We wniosku przekonywała, że rozliczyła się prawidłowo, bo kościół, który pomogła zbudować jest miejscem prowadzenia działalności charytatywno-opiekuńczej, gdzie np. przeprowadzane są zbiórki pieniężne dla osób w trudnej sytuacji czy też dystrybuowana jest prasa katolicka w której promowana jest idea pomocy bliźnim. Na poparcie swojego stanowiska kobieta przywołała wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 22 stycznia 2013 r. (sygn. II FSK 1075/11) w którym sąd stwierdził, że remonty, budowa i przebudowa budynków w których kościół prowadzi działalność charytatywno-opiekuńczą jest celem uzasadniającym pełne odliczenie darowizny.

Darowizna jednak z limitem

Dyrektor KIS nie zgodził się z podatniczką. Wyjaśnił, że limitowane darowizny na cele kultu religijnego są przeznaczane na „realizację zewnętrznych aspektów życia religijnego”. Chodzi np. o budowę czy remont kościoła – podkreślił dyrektor KIS.

Skoro więc kobieta przekazała darowizny w takim właśnie celu, co potwierdzały tytuły przelewów bankowych i dokumenty z parafii, to nie odliczy ich w całości od dochodu. Zdaniem dyrektora KIS potwierdza to orzecznictwo NSA w tym wyrok, który przywołała podatniczka.

I tak:

• w wyroku z 4 listopada 2009 r. (sygn. II FSK 925/08) sąd orzekł, iż „wydatki na budowę czy remont kościoła i jego otoczenia nie mieszczą się w zakresie znaczeniowym działalności charytatywno-opiekuńczej. (…) Cel charytatywny i opiekuńczy zachodzi wówczas, gdy bezpośrednim i zamierzonym skutkiem darowizny jest zrealizowanie funkcji charytatywno-opiekuńczej Kościoła Katolickiego, czyli funkcji osobistego materialnego, a także edukacyjno-wychowawczego i zdrowotnego wsparcia osoby korzystającej z takiej pomocy”.
• w wyroku, który przywołała kobieta NSA wyjaśniał z kolei, że limitowaniu nie podlegają darowizny przeznaczone na działalność o charakterze społecznym, którą mogą wykonywać również inne podmioty niż Kościół Katolicki. Podobne wnioski płyną również z wyroku NSA z 14 lutego 2014 r. (sygn. II FSK 396/12).

Podsumowując podatniczka odliczy od dochodu przekazane przez siebie darowizny wyłącznie do limitu określonego w przepisach ustawy o PIT