Skarbówka skuteczniej wyegzekwuje podatki. Licytacje będą prowadzone na wzór sądowych egzekucji

Zostanie utworzony centralny portal, na którym urzędy skarbowe będą publikowały ogłoszenia o sprzedaży ruchomości i nieruchomości. Za jego pośrednictwem będą też przeprowadzały licytacje. Nowe rozwiązanie ma działać podobnie do tego, które już znamy z sądowego postępowania egzekucyjnego.

Dlaczego urzędy skarbowe? Bo to ich naczelnicy są organami egzekucyjnymi w świetle ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 132). Dziś taką funkcję sprawuje 366 naczelników US.

Nowe rozwiązanie ma działać podobnie do tego, które już znamy z sądowego postępowania egzekucyjnego.

– W ten sposób zwiększy się transparentność, dostępność i efektywność postępowań egzekucyjnych prowadzonych przez naczelników urzędów skarbowych – komentuje dr Krzysztof Staniek, radca prawny i partner zarządzający w kancelarii Staniek & Partners (patrz: komentarz w ramce).

Zmiana wymaga nowelizacji ustawy. Projekt jest dopiero przygotowywany w Ministerstwie Finansów. Rząd ma go przyjąć w II kw. tego roku.

Na razie poznaliśmy założenia. Zostały one opublikowane w wykazie prac legislacyjnych rządu.

Licytacja - jak jest obecnie

Dziś informacje o licytacji ruchomości i nieruchomości zajętych w postępowaniu egzekucyjnym są wywieszane w siedzibie organu egzekucyjnego (urzędu skarbowego) i urzędzie gminy, a także zamieszczane w Biuletynie Informacji Publicznej. Ma to wady, bo informacje trafiają do ograniczonej liczby potencjalnych nabywców. W rezultacie wpływy z licytacji nie zawsze są takie, jakich oczekiwałby fiskus.

Poza tym zainteresowani nie mogą przeszukiwać, czyli filtrować, ani sortować interesujących ich obwieszczeń.

– Jedynie w zakresie ustawowo wskazanych kategorii ruchomości organy egzekucyjne mogą dokonać licytacji elektronicznej, ale odbywa się to za pośrednictwem systemu teleinformatycznego prowadzonego przez podmiot wybrany przez organ egzekucyjny i zgodnie z warunkami określonymi w regulaminie tego podmiotu – dodaje Aleksandra Tańska, ekspert w sprawach egzekucyjnych z EY (patrz: komentarz w ramce).

Portal umożliwi licytacje przez internet

To ma się zmienić, bo pojawi się centralny portal. Za jego pośrednictwem naczelnicy 366 urzędów skarbowych będą publikować:

• obwieszczenia i ogłoszenia o sprzedaży ruchomości,
• obwieszczenia o sprzedaży nieruchomości,
• ogłoszenia o przetargu ofert,
• ogłoszenia o sprzedaży z wolnej ręki oraz
• inne dokumenty związane ze sprzedażą ruchomości i nieruchomości.

Ponadto za pośrednictwem portalu naczelnicy US będą mogli licytować przez internet ruchomości, a także sprzedawać je z wolnej ręki. W dalszym etapie będą mogli licytować również nieruchomości (MF zakłada, że portal zostanie uruchomiony w dwóch etapach).

Jednocześnie zostanie zachowany dotychczasowy sposób sprzedaży.

Jak się zmieni, czyli jednolity system poboru, dystrybucji oraz egzekucji podatków

Planowane rozwiązanie jest częścią większego projektu. Przypomnijmy, że zarządzeniem ministra finansów z 15 lipca 2024 r. (Dz.Urz. Min. Fin. poz. 70) została powołana Rada Programu „Budowa Jednolitego Systemu Podatkowego”. Dzięki temu ma zostać utworzony centralny, jednolity system poboru, dystrybucji oraz egzekucji podatków i należności niepodatkowych pobieranych lub egzekwowanych przez organy Krajowej Administracji Skarbowej.

W ramach Jednolitego Systemu Podatkowego powstanie m.in. Moduł Egzekucja. Jedną z części tego modułu będzie właśnie system teleinformatyczny (portal) umożliwiający naczelnikom US działającym jako organy egzekucyjne elektroniczną sprzedaż ruchomości i nieruchomości.

Portal będzie prowadzony przez szefa KAS albo wyznaczony przez niego organ.

Warunki udziału w licytacji

Kto będzie chciał wziąć udział w elektronicznej licytacji ruchomości i nieruchomości, będzie musiał m.in. złożyć:

• wadium na rachunek naczelnika urzędu skarbowego (o ile będzie wymagane) i
• wymagane oświadczenia, np. czy zamierza nabyć ruchomość lub nieruchomość do majątku wspólnego (jeżeli pozostaje w związku małżeńskim), czy będzie licytować jako czyjś pełnomocnik.

Do uwierzytelniania osób zainteresowanych udziałem w sprzedaży elektronicznej będzie wykorzystywane ich konto w e-Urzędzie Skarbowym. Trzeba będzie się do niego zalogować, co pozwoli na bezpieczny dostęp do portalu.

Elektroniczna licytacja ma trwać zasadniczo siedem dni. Wygra ten, kto zaoferuje najwyższą cenę. Następnie na portalu zostanie zamieszczone zawiadomienie o zakończeniu licytacji (dane nabywcy nie będą upubliczniane). Będzie też pouczenie o przysługującym prawie wniesienia skargi. ©℗

Kluczowe będą: funkcjonalność, przejrzystość i ochrona danych

W mojej ocenie utworzenie centralnego portalu zwiększy transparentność, dostępność i efektywność postępowań egzekucyjnych prowadzonych przez naczelników urzędów skarbowych.

Jest to też rozwiązanie bardzo praktyczne, ponieważ zapewni ono potencjalnym nabywcom szerszy dostęp do informacji. To z kolei może się przełożyć na wyższe ceny uzyskiwane w toku licytacji. Dzięki temu większa będzie skuteczność samej egzekucji.

Dobrze, że nawiązuje się tu do sprawdzonych rozwiązań, stosowanych już w sądowym postępowaniu egzekucyjnym. To minimalizuje ryzyko problemów interpretacyjnych i praktycznych.

Potencjalne wyzwania? Kluczowe będzie zapewnienie pełnej funkcjonalności portalu, przejrzystość procedur dostępu oraz odpowiednia ochrona danych osobowych. Warto również monitorować, czy proponowane rozwiązania rzeczywiście przyczynią się do uproszczenia i przyspieszenia postępowań, a nie wprowadzą dodatkowych barier technicznych dla uczestników licytacji.

Podsumowując, projektowane zmiany zasługują na pozytywną ocenę, pod warunkiem że zostaną wdrożone w sposób zapewniający ich efektywność i bezpieczeństwo zarówno dla organów egzekucyjnych, jak i dla uczestników rynku. ©℗

Portal musi odpowiadać potrzebom KAS i użytkowników

Z dostępnych informacji o projekcie wynika, że Krajowa Administracja Skarbowa postanowiła sięgnąć do rozwiązań znanych już w sądowym postępowaniu egzekucyjnym. Obecny system, w którym nawet informacje o licytacjach są publikowane indywidualnie dla każdego organu egzekucyjnego, znacząco ogranicza liczbę potencjalnych zainteresowanych oraz możliwą do uzyskania kwotę ze sprzedaży zajętych ruchomości i nieruchomości.

Dziś jedynie w zakresie ustawowo wskazanych kategorii ruchomości organy egzekucyjne mogą dokonać licytacji elektronicznej, ale odbywa się to za pośrednictwem systemu teleinformatycznego prowadzonego przez podmiot wybrany przez organ egzekucyjny i zgodnie z warunkami określonymi w regulaminie tego podmiotu.

Wcześniejsze zmiany w zakresie postępowania egzekucyjnego w administracji, stopniowo zwiększające informatyzację tego procesu, pokazały, że organy egzekucyjne radzą sobie z rozwiązaniami systemowymi. Zmiany, które są teraz planowane, powinny przynieść realny wzrost skuteczności sprzedaży egzekucyjnej i wpływów z tego tytułu.

Niezbędne będzie natomiast, aby portal został stworzony przy realnym udziale organów egzekucyjnych i odpowiadał potrzebom zarówno KAS, jak i potencjalnych użytkowników. ©℗