Wiążąca informacja stawkowa może być wydana w celach innych niż stawkowe. Ale fiskus jest oporny

Dyrektor KIS odmawia jej wydania, jeżeli przepisy podatkowe nie przywołują w odniesieniu do towaru lub usługi symboli statystycznych. Pytanie brzmi, czy do zmiany tej praktyki wystarczy orzecznictwo sądów, czy konieczna jest interwencja ustawodawcy

Ustawodawca znacznie ułatwił życie podatnikom, wprowadzając w 2020 r. regulacje umożliwiające pozyskanie wiążącej informacji stawkowej (WIS). Dzięki niej podatnik (i inne wskazane w ustawie podmioty – katalog ma charakter zamknięty) może poznać zdanie dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej na temat przyporządkowania danego świadczenia wg odpowiednich klasyfikacji statystycznych, a także o właściwej stawce VAT dla tej czynności. Co więcej, WIS wydawana jest w drodze decyzji i daje ochronę prawną nie tylko wnioskodawcy, który ją pozyskał, lecz także innym podatnikom, którzy znaleźli się w identycznej sytuacji, na zasadach opisanych w ustawie z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 361; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 1911; dalej: ustawa o VAT). Owszem, wcześniej podatnicy mogli wystąpić o opinię klasyfikacyjną dla danego świadczenia do GUS, jednak nie była ona wiążąca i nie dawała formalnej, a często również praktycznej, ochrony podatnikom.

Dlaczego WIS a nie interpretacja indywidualna?

W praktyce okazuje się, że uzyskanie WIS nie zawsze jest łatwe, a zdaniem organów – nawet możliwe. O ile w przypadku wnioskowania o WIS w celach stricte stawkowych zostały wypracowane pewne praktyki i nawet przy świadczeniach kompleksowych można uzyskać informację na temat klasyfikacji oraz stawki, o tyle uzyskanie decyzji w innym celu niż identyfikacja stawki VAT okazuje się trudne, czy wręcz niemożliwe (przynajmniej na etapie administracyjnym).

Jeżeli bowiem podatnik chciałby uzyskać WIS, z której wynikałoby, czy dla danego świadczenia może zastosować np. przepisy wskazujące na zasady identyfikacji momentu powstania obowiązku podatkowego – również gdy dana regulacja jest właściwa dla określonego rodzaju świadczeń (np. dla najmu) innych niż te, które w swojej treści powołują symbole CN – lub chciałby się dowiedzieć, czy dane świadczenie jest objęte zwolnieniem, to zostanie przez dyrektora KIS odprawiony z kwitkiem.

Tak się stanie nawet wówczas, gdy wnioskodawca wyraźnie wskaże, że chodzi mu wyłącznie o ustalenie, jaki jest charakter danej czynności, dla potrzeb zastosowania regulacji normującej VAT. Owszem, w wielu przypadkach ma wówczas do dyspozycji wniosek o interpretację indywidualną i zapewne uzyska ją w odrębnym postępowaniu, lecz z różnych powodów podatnik może być zainteresowany wyłącznie potwierdzeniem rodzaju świadczenia dla stosowania przepisów ustawy o VAT, innych niż definiujących stawki. Wbrew temu, co może się wydawać, powody takiego oczekiwania (WIS vs interpretacja indywidualna) mogą być różne i niekiedy bardzo istotne dla wnioskodawcy. Nie jest to bynajmniej spór o pietruszkę, bo wydając WIS, organ musi dokładnie zbadać charakter konkretnego świadczenia i jego istotę, aby rozstrzygnąć, z czym dokładnie ma do czynienia, jakie świadczenie jest realizowane. Tymczasem wydając interpretację indywidualną, dyrektor KIS oczekuje, że to wnioskodawca dokona odpowiedniej klasyfikacji, a on tylko wykładni w kontekście konkretnej regulacji i robi przy tym zastrzeżenie, że interpretacja nie chroni, jeżeli okaże się, że zaprezentowana klasyfikacja świadczenia jest niewłaściwa! Zresztą kwestia kompetencji, obowiązków, zakresu wniosku itp. w odniesieniu do klasyfikacji statystycznej w przypadku ORD-IN to odrębne zagadnienie, będące przedmiotem sporów nie tylko dla potrzeb VAT (vide np. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 stycznia 2024 r., sygn. akt II FSK 487/23, z 10 lutego 2021 r., sygn. akt II FSK 2840/18, Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 9 maja 2024 r., sygn. akt I SA/Po 154/24).

Kto ma określić charakter świadczenia przy wydawaniu WIS?

Podatnik w myśl art. 42b ust. 4 ustawy o VAT ma zatem prawo wnioskować o wydanie WIS, a w ramach niej dokonania przez dyrektora KIS klasyfikacji świadczenia, dla potrzeb stosowania regulacji VAT-owskich również innych niż służących określeniu stawki VAT. Jeśli organ otrzyma prawidłowo sporządzony wniosek, to powinien takiej klasyfikacji dokonać w drodze decyzji.

A jak to wygląda w praktyce? Wskażmy np. na usługę najmu miejsca postojowego świadczoną na czas już od kwadransa, w przypadku której podatnik chciałby mieć pewność, iż istotnie jest to usługa najmu, bo chce prawidłowo identyfikować moment powstania obowiązku podatkowego w VAT. Sprawa zdaje się być prosta: skoro w art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b tiret trzecie ustawy o VAT prawodawca wskazuje, że dla usług najmu moment powstania obowiązku podatkowego ma być wyznaczony wg szczególnych zasad, a na dodatek nie ma do nich zastosowania tzw. opodatkowanie zaliczek (czyli art. 19a ust. 8 ustawy o VAT), to podatnik ma prawo dowiedzieć się, czy zdaniem dyrektora KIS jego usługa jest faktycznie najmem dla potrzeb VAT.

W tym przypadku podatnik wie, że dla najmu są szczególne zasady identyfikacji momentu powstania obowiązku podatkowego w VAT, tylko chciałby się upewnić, czy jego usługa faktycznie jest najmem. Logika i treść przepisów podpowiadają, że zasadne jest oczekiwanie, że dyrektor KIS wypowie się na ten temat, na podstawie wniosku zawierającego szczegółowy opis usług, w ramach decyzji zawierającej WIS. Przecież organ może uzyskać dodatkowe informacje, których wnioskodawca z radością udzieli, nawet dostarczając regulamin świadczenia usługi, zdjęcia wynajmowanych miejsc postojowych itp.

Skoro prawodawca expressis verbis wskazuje, że „Wniosek o wydanie WIS może zawierać żądanie sklasyfikowania towaru albo usługi na potrzeby stosowania przepisów ustawy oraz przepisów wykonawczych wydanych na jej podstawie, innych niż dotyczące określenia stawki podatku”, to właśnie ta instytucja jest właściwa. Niestety, okazuje się, że zdaniem dyrektora KIS wprawdzie ma on wydać WIS w innych celach niż służących wyznaczeniu stawki VAT, lecz dotyczy to wyłącznie tych przypadków, w których powołany we wniosku przepis prawa podatkowego przywołuje jakiś symbol statystyczny.

Jak wynika np. z postanowienia dyrektora KIS z 4 lutego 2025 r. (sygn. 0112-KDSL2-2.440.622.2024.2.AS) zawierającego odmowę wydania WIS: „Wymienione (,,,) przepisy, na potrzeby stosowania których Wnioskodawca złożył przedmiotowy wniosek, nie odwołują się do żadnej klasyfikacji statystycznej. W związku z powyższym stwierdzić należy, że nie jest możliwe wydanie WIS na wniosek (…) złożony przez Wnioskodawcę dla opisanej usługi na potrzeby stosowania przepisów art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b) tiret trzecie i art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy. Podsumowując, żądanie sformułowane przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku WIS wykracza poza zakres wskazany w treści art. 42b ust. 4 ustawy i tym samym nie spełnia warunków do uzyskania WIS”.

Czy musi być symbol statystyczny

Na jakiej podstawie dyrektor KIS wyciągnął taki wniosek? W wyżej przywołanym postanowieniu próbuje on to tak wyjaśnić: „Jak wynika z art. 42b ust. 4 ustawy, wniosek o wydanie WIS może zawierać żądanie sklasyfikowania towaru albo usługi na potrzeby stosowania przepisów ustawy oraz przepisów wykonawczych wydanych na jej podstawie, innych niż dotyczące określenia stawki podatku. W takim jednak przypadku wydanie WIS jest dopuszczalne wyłącznie w sytuacji, w której zastosowanie przepisów o podatku od towarów i usług będzie uwarunkowane odpowiednim sklasyfikowaniem towaru według CN lub PKWiU albo PKOB lub usługi zgodnie z PKWiU, tzn. przepisy prawa przywołują w odniesieniu do towaru lub usługi daną nomenklaturę lub klasyfikację. Należy podkreślić, że z analizy przywołanych regulacji ustawy wynika, że w przypadku usługi – niezależnie od tego, czy wnioskodawca żąda jej sklasyfikowania na potrzeby określenia właściwej stawki podatku, czy na potrzeby stosowania przepisów innych niż dotyczące określenia stawki podatku – Organ dokonuje klasyfikacji wyłącznie, jeśli dla tej usługi przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze powołują dział, grupę, klasę, kategorię, podkategorię lub pozycję Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług”.

Moim zdaniem jest to zbyt daleko idący wniosek. Owszem, art. 42a pkt 2 ustawy o VAT wskazuje, że WIS zawiera klasyfikację wg przepisów prawa statystycznego dla potrzeb ustalenia stawki VAT lub stosowania innych przepisów, ale w żadnej z regulacji prawodawca nie czyni zastrzeżenia, że WIS jest wydawana wyłącznie wtedy, gdy ów inny przepis prawa podatkowego zawiera symbol statystyczny.

Oczywiście, pamiętam, że art. 5a ustawy o VAT wskazuje, iż towary i usługi są klasyfikowane według Nomenklatury scalonej (CN) lub klasyfikacji wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują działy, pozycje, podpozycje lub kody Nomenklatury scalonej (CN) lub symbole klasyfikacji statystycznych. W dalszym ciągu nie odnajduję jednak podstawy do stwierdzenia, iż WIS nie jest wydawana, jeżeli przepis prawa podatkowego nie posługuje się takim symbolem. Jeżeli ustawodawca chciałby wprowadzić takie ograniczenie, to powinien to expressis verbis wskazać w art. 42b ust. 4 ustawy o VAT, który daje możliwość uzyskania WIS w innych celach niż stawka.

Czego podatnik może oczekiwać od fiskusa?

Podatnik z analizowanego przykładu ma zatem prawo żądać, że dyrektor KIS zbada, czy jego usługa jest usługą najmu, skoro dla konkretnych takich świadczeń prawodawca wprowadził szczególne zasady identyfikacji momentu powstania obowiązku podatkowego, nawet jeżeli w art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b tiret trzecie ustawy o VAT nie przywołuje symbolu PKWiU. O słuszności takiego oczekiwania świadczą setki, jeżeli nie tysiące wydanych do tej pory WIS. Gdyby bowiem o braku możliwości wydania WIS miało świadczyć to, iż w przepisie ustawy o VAT brakuje symbolu statystycznego, to na jakiej podstawie zostały wydane WIS wskazujące na to, iż dla danych świadczeń właściwa jest stawka VAT 23 proc.? Przecież ten sam zestaw danych zawartych w WIS, który został przywołany w art. 42a ustawy o VAT (dodatkowo wskazuje na stawkę VAT – ale nie zamiast klasyfikacji statystycznej), jest w przypadku WIS dla stawek, a mimo że ani art. 41 ust. 1, ani art. 146aa ust. 1 pkt 1 i ust. 1a ustawy o VAT nie zawierają w swojej treści ani symboli PKWiU, ani CN, ani PKOB, ani żadnego innego – dyrektor KIS ochoczo wydaje WIS i dokonuje klasyfikacji statystycznej świadczeń, wskazując na właściwą stawkę, powołując jako podstawę prawną art. 41 ust. 1 w zw. z art. 146aa ust. 1 pkt 1 i ust. 1a ustawy o VAT.

Innymi słowy, w wydaniu WIS nie przeszkadza organowi to, że w art. 41 ust. 1 w zw. z art. 146aa ust. 1 pkt 1 i ust. 1a ustawy o VAT nie występuje symbol statystyczny, ale już brak takiego symbolu w art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b tiret trzecie ustawy o VAT jest dla tego samego organu przeszkodą uniemożliwiającą wydanie takiej WIS.

Moim zdaniem, coś tu nie gra. Podatnicy, którzy chcieliby dla potrzeb VAT potwierdzić charakter swojego świadczenia, powinni również móc liczyć na dyrektora KIS, a jego działanie i niekonsekwencja prowadzi do wniosku, że coś tu należy koniecznie zmienić: przepisy dotyczące WIS albo sposób postępowania organu. I nie chodzi o to, by dyrektor KIS przestał wydawać WIS dla stawek 23 proc. ze wskazaniem na podstawę prawną art. 41 ust. 1 w zw. z art. 146aa ust. 1 pkt 1 i ust. 1a ustawy o VAT…