Prace nad ustawą, która zakłada, że od 2017 r. małe spółki będą płacić 15-proc. CIT, a nie jak obecnie 19-proc., są już niemal na finiszu. Ustawa po poprawkach senatorów wróciła do Sejmu.

Polecany produkt: Podatki 2016 cz. 1 i cz. 2 

Z preferencyjnej stawki mają korzystać firmy rozpoczynające działalność oraz małe, czyli takie, u których przychody ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego VAT) nie przekroczyły w poprzednim roku równowartości 1,2 mln euro.

Rząd szacuje, że z obniżonej 15-proc. stawki podatku będzie mogło skorzystać ok. 90 proc. podatników CIT, czyli blisko 400 tys. firm.

Stop dla przekształceń

Zarazem jednak postanowiono z góry zapobiec takim działaniom przedsiębiorców, których jedynym celem mogłoby być właśnie skorzystanie z obniżonej stawki (patrz infografika).

Bez prawa do 15 proc. CIT

źródło: Dziennik Gazeta Prawna

Z preferencji nie skorzystają też w 2017 r. podmioty, które przekształcą się, połączą lub podzielą między dniem następującym po ogłoszeniu nowelizacji w Dzienniku Ustaw, a 1 stycznia 2017 r. (z wyjątkiem przekształcenia spółki CIT w inną spółkę CIT).

We wszystkich tych przypadkach preferencja nie będzie przysługiwała w roku przekształcenia i w roku następnym.

Nie tylko dla dużych

W ustawie nie ma zastrzeżenia, że zasady wykluczające przekształcenia, połączenia lub podział miałyby dotyczyć jedynie dużych podatników. A to oznacza, że obejmą też małe firmy, które chciałyby się zrestrukturyzować. Słowem, uniemożliwią im skorzystanie z preferencyjnej stawki, nawet jeżeli wcześniej spółka miała do tego prawo. Będą więc barierą dla firm, które chciałyby się np. połączyć lub podzielić i w wyniku tego miałby zostać utworzony nowy podatnik. Szczególnie należy zwracać uwagę na sformułowanie „podatnik, który został utworzony”.

Natalia Kamińska-Kubiak, doradca podatkowy w Grant Thornton, wyjaśnia, że możliwe są dwa rodzaje połączeń. Pierwszy to fuzja, czyli połączenie, w wyniku którego tworzony jest nowy podatnik – nowa spółka, na którą przechodzi majątek wszystkich łączących się podmiotów w zamian za udziały lub akcje tej nowej spółki (art. 492 par. 1 pkt 2 kodeksu spółek handlowych).

PRZYKŁAD 1

Osoba fizyczna prowadzi kilka firm w formie spółki z o.o. i każda z nich jest małym podatnikiem, czyli ma przychody poniżej 1,2 mln euro. Przedsiębiorca podejmuje decyzję o połączeniu dwóch z nich. Nowy podmiot również będzie spełniał kryteria uznania za małego podatnika.

Jeżeli połączenie zostanie przeprowadzone w formie fuzji i powstanie nowy podatnik, to niezależnie od wysokości przychodów nie będzie on uprawniony do stosowania stawki 15-proc. CIT w pierwszych dwóch latach.

PRZYKŁAD 2

Mąż i żona prowadzą w formie spółek z o.o. dwa sklepy: jeden spożywczy, drugi drogeryjny. Małżonkowie znaleźli korzystną lokalizację o dużym metrażu i postanowili połączyć swoje spółki, w wyniku czego powstał nowy podmiot. W takiej sytuacji on również, niezależnie od wielkości przychodów, nie będzie miał prawa do preferencyjnej stawki CIT w pierwszych dwóch latach.

Przez przejęcie

Drugi rodzaj połączenia to połączenie przez przejęcie. – Nie skutkuje ono utworzeniem podatnika, ponieważ spółka przejmującą po połączeniu w dalszym ciągu funkcjonuje i posługuje się tymi samymi numerami KRS, NIP i REGON – wyjaśnia Natalia Kamińska-Kubiak. Jej zdaniem w takiej sytuacji nie będzie przeciwwskazań do skorzystania z 15-proc. stawki CIT. Dlatego ekspertka zaleca ostrożność przy wyborze trybu połączenia.

PRZYKŁAD 3

Przedsiębiorca prowadzi w formie jednoosobowej spółki z o.o. mały zakład krawiecki i korzysta ze stawki 15 proc. CIT. Chce rozwinąć swoją działalność o dostawy gotowych ubrań, czym do tej pory zajmowała się odrębna firma. Planuje więc jej przejęcie.

W tym przypadku nie powstaje nowy podatnik. Zdaniem ekspertów przedsiębiorca nie utraci prawa do 15 proc. stawki CIT.

Tak samo przy podziale

Natalia Kamińska-Kubiak dodaje, że podobnie jest przy podziale spółek. Również wtedy może dojść do utworzenia nowego podmiotu (podatnika), ale nie musi. Negatywne skutki wystąpią, gdy spółka będąca małym podatnikiem podzieli się w ten sposób, że cały jej majątek zostanie przeniesiony do nowo utworzonych spółek kapitałowych lub w części na spółkę już istniejącą, a w części na spółkę nowo utworzoną. Wówczas nowa spółka nie będzie mogła skorzystać ze stawki 15 proc. CIT.

Ekspertka wyjaśnia, że nowy podatnik nie powstaje, gdy podział następuje przez przeniesienie całego majątku spółki dzielonej na inne istniejące spółki bądź przez wydzielenie jedynie części majątku spółki na spółkę już istniejącą.

Inne działania

Eksperci zwracają uwagę, że również inne działania, takie jak np. przekształcenie albo wniesienie aportu, wykluczą preferencyjne opodatkowanie.

PRZYKŁAD 4

Pan Janusz prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Jego biznes to start-up pozwalający na rozwój innowacyjnej aplikacji do zastosowania w branży medycznej. Obecnie działalność pana Janusza to małe laboratorium badawczo-rozwojowe i zespół sprzedażowo-wdrożeniowy, ale przedsiębiorca zamierza ją rozwinąć. Potrzebuje jednak na to środków. W tym celu nawiązał kontakt z funduszem inwestycyjnym, który jest zainteresowany dokapitalizowaniem tego biznesu. Podatnik chce więc przekształcić swoją indywidualną działalność gospodarczą w spółkę akcyjną, której akcje otrzyma fundusz, w zamian za dokapitalizowanie. Pan Janusz planuje też ofertę i sprzedaż akcji na platformie equity crowdfunding w celu uzyskania dodatkowego kapitału.

– Niestety, spółka akcyjna powstała z przekształcenia, nie będzie mogła od razu korzystać z obniżonej 15-proc. stawki CIT – wyjaśnia Przemysław Antas, radca prawny i doradca podatkowy w Antas Kancelaria Radców Prawnych i Doradców Podatkowych.

PRZYKŁAD 5

Przedsiębiorca prowadzi działalność produkcyjną oraz nieruchomościową. Tę pierwszą, z uwagi na ryzyko z nią związane, chce przenieść do nowej spółki z o.o., natomiast nieruchomościową pozostawi w swoim majątku prywatnym.

– Po aporcie zorganizowanej części przedsiębiorstwa (działalność produkcyjna) do spółki z o.o. ta ostatnia nie będzie ona miała możliwości skorzystania ze stawki 15 proc. w pierwszych dwóch latach – twierdzi Natalia Kamińska-Kubiak.

Komplikowanie systemu

Zdaniem Przemysława Antasa autorzy ustawy tak naprawdę nie obniżają CIT do 15 proc., ale wprowadzają drugą, niższą stawkę tego podatku zależną od obrotu. Dlatego potrzebne są przepisy, które będą zapobiegały restrukturyzacjom ukierunkowanym tylko na możliwość stosowania obniżonej stawki CIT.

– To klasyczna sytuacja komplikowania systemu. Gdyby była jedna stawka dla wszystkich podatników, to nie trzeba byłoby wprowadzać takich przepisów – uważa ekspert. Podkreśla, że każdy wyjątek od reguły powoduje konieczność obudowywania go przepisami, które zapobiegają nadużywaniu tego wyjątku.

Ekspert przypomina, że w połowie lipca weszła w życie klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania, która ma zapobiegać sztucznym działaniom skierowanym na obniżenie zobowiązań podatkowych.

– Czyżby zatem autorzy przepisów nie ufali skuteczności klauzuli? – zastanawia się Przemysław Antas.

Etap legislacyjny

Nowelizacja ustaw o PIT i CIT (druk sejmowy nr 669) – Sejm rozpatrzy poprawki Senatu