Gdy nie ma umowy ramowej, nie ma podatkowych ograniczeń

To oznacza, że w takiej sytuacji przedsiębiorca może kupować towar za gotówkę i zaliczać wydatki z tego tytułu do kosztów uzyskania przychodu, nawet jeśli w dłuższym okresie zakupy te przekroczą wspomniany limit.

Z drugiej interpretacji, wydanej przez dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej tego samego dnia, wynika, że jeżeli żadna z faktur dokumentujących zakupy nie opiewa na więcej niż 15 tys. zł, to płacąc za nią, przedsiębiorca nie musi stosować mechanizmu podzielonej płatności, i to nawet, gdy kupuje towar tzw. wrażliwy, wymieniony w załączniku nr 15 do ustawy o VAT.

Jednorazowa wartość transakcji

Obie interpretacje dotyczą spółki zajmującej się sprzedażą węgla. Spółka kupuje węgiel od autoryzowanego sprzedawcy, czyli Polskiej Grupy Górniczej (PGG S.A.). We wnioskach o interpretacje wyjaśniła, że zła sytuacja na rynku zmusiła ją do zakupów za gotówkę, i to wyłącznie według limitów ilościowych (groszek maksymalnie do 5 t, a orzech maksymalnie do 15 tys. zł). Żadna z pojedynczych transakcji nie opiewa w związku z tym na więcej niż 15 tys. zł.

Spółka nie podpisała ramowej umowy o współpracy z PGG S.A. Każdy zakup traktuje jak odrębną transakcję, za którą płaci gotówką.

Spytała, czy może całość wydatków z tego tytułu zaliczać do kosztów uzyskania przychodu.

Jej wątpliwość powstała na tle art. 15d ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT, który zabrania zaliczania do podatkowych kosztów wydatku związanego z transakcją określoną w art. 19 ustawy – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 236 ze zm.) w tej części, w jakiej płatność została dokonana gotówką (to samo wynika z art. 22p ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT).

Artykuł 19 ust. 1 pkt 2 prawa przedsiębiorców nakazuje przedsiębiorcom rozliczać się za pomocą rachunku bankowego, jeśli „jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 tys. zł lub równowartość tej kwoty”.

Problemem dla podatników jest ustalenie, co należy rozumieć przez „jednorazową wartość transakcji”.

Fiskus od dawna uważa, że jeśli przedsiębiorcy podpisali ramową umowę o współpracy, to liczy się wartość całej umowy, a nie poszczególnych zamówień. Po raz pierwszy stwierdził tak szef Krajowej Administracji Skarbowej w dwóch interpretacjach zmieniających wydanych 9 grudnia 2019 r. (sygn. DPP13.8221.195.2017.CPIJ i DPP13.8221.198.2017.CPIJ). Wyjaśnił w nich również, w jaki sposób należy obliczać limit 15 tys. zł, gdy w momencie zawierania umowy nie jest znana cała jej wartość albo nie wiadomo, jak długo ona potrwa. Pisaliśmy o tym szerzej w artykule „W umowach ramowych lepiej nie płacić gotówką” (DGP nr 245/2019).

Bez sumowania zakupów

W najnowszej sprawie spółka podkreślała jednak, że nie podpisała umowy ramowej z PGG S.A. Dlatego uważała, że powinna móc zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu całość poniesionych wydatków. Przekonywała, że „jednorazową wartość transakcji” powinna odnosić do każdego zamówienia z osobna, a za każde płaci gotówką nie więcej niż 15 tys. zł.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w pełni potwierdził jej stanowisko. W interpretacji indywidualnej z 3 października 2024 r. (sygn. 0111-KDIB2-1.4010.398.2024.3.DD) stwierdził, że wartość dokonywanych przez spółkę poszczególnych zakupów nie podlega sumowaniu, „a w konsekwencji jednorazową wartość transakcji stanowi wartość wynikająca odrębnie z każdego dokonywanego zakupu”.

Podkreślił, że inaczej jest w sytuacji, gdy przedsiębiorcy zawierają określoną umowę, np. o współpracy, w ramach której dokonują określonych zakupów i w której zostaje określona minimalna wartość obrotu do zrealizowania w okresie rozliczeniowym.

Sytuacja spółki jest inna, ponieważ, jak wynikało z wniosku o interpretację, żadna umowa nie została zawarta – podsumował dyrektor KIS.

Podzielona płatność

We wniosku o drugą interpretację ta sama spółka pytała, czy musi kupować węgiel z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności, czyli art. 108a ust. 1a ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem podatnicy muszą stosować ten mechanizm „przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 tys. zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej”.

Przepis nie odnosi się więc do jednorazowej wartości transakcji, ale do wartości faktury. Spółka podkreśliła, że w jej wypadku wartość faktury nigdy nie przekracza 15 tys. zł. Uważała więc, że nie musi stosować mechanizmu podzielonej płatności, mimo że węgiel kamienny jest wymieniony w załączniku nr 15 do ustawy o VAT.

Również w tej sprawie dyrektor KIS zgodził się ze spółką. W interpretacji z 3 października 2024 r. (sygn.0111-KDIB3-1.4012.455.2024.4.IK) potwierdził, że faktury opiewające na kwoty poniżej 15 tys. zł są rozliczane na ogólnych zasadach. Dodał, że mechanizmu podzielonej płatności nie stosuje się również w sytuacji, gdy faktura za pojedynczą transakcję opiewa na kwotę poniżej 15 tys. zł, a w dłuższym okresie łączna kwota transakcji przekracza 15 tys. zł.

Dyrektor KIS zachęcił jednak spółkę, aby dobrowolnie rozliczała się, stosując ten mechanizmu bo – jak podkreślił – jest to dowodem dochowania przez nią należytej staranności biznesowej.©℗