Skoro właściciele budynków i lokali mieszkalnych nie mogą ich amortyzować, to tym bardziej prawo to nie przysługuje najemcom, którzy ponoszą nakłady na wynajmowany (cudzy) dom lub mieszkanie – wyjaśnił wiceminister finansów Jarosław Neneman w odpowiedzi na poselską interpelację.
Przypomnijmy, że od 2022 r. obowiązuje zakaz amortyzacji budynków i lokali mieszkalnych oraz praw do takich nieruchomości (art. 16c pkt 2a ustawy o CIT i art. 22c pkt 2 ustawy o PIT). W przepisach mowa jest jednak wyłącznie o budynkach, lokalach i prawach do nich, należących do ich właściciela lub współwłaściciela. Brak jest natomiast jakiejkolwiek regulacji, która jednoznacznie zakazywałaby amortyzowania inwestycji w obcym środku trwałym. Zwróciliśmy na to uwagę w artykule „Amortyzacja inwestycji zabroniona nie tylko dla właściciela” (DGP nr 57/ 2023).
Czekamy na NSA
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej konsekwentnie jednak twierdzi, że skoro prawa do amortyzacji nie mają właściciele budynków lub mieszkań, to tym bardziej nie mają go najemcy remontujący lub modernizujący cudzą nieruchomość (obcy środek trwały).
Podatnicy się z tym nie zgadzają, a spór o to był już przedmiotem sądowych orzeczeń. Nie były one jednakowe. Z dyrektorem KIS zgodziły się wojewódzkie sądy administracyjne w Krakowie (wyrok z 18 lipca 2023 r., sygn. akt I SA/Kr 429/23) i w Poznaniu (wyrok z 11 kwietnia 2024 r., I SA/Po 39/24).
Po stronie podatników stanął natomiast 23 kwietnia 2024 r. WSA w Rzeszowie (I SA/Rz 88/24). Orzekł, że jeżeli ustawodawca chce ingerować w uprawnienia podatnika, to powinien to jasno zapisać w ustawie. Skoro tego nie zrobił, to najemca gminnego budynku mieszkalnego nadal może odliczać od przychodu odpisy amortyzacyjne dokonywane od inwestycji w taką nieruchomość.
Dotychczasowe wyroki WSA są wciąż nieprawomocne, więc spór rozstrzygnie ostatecznie dopiero Naczelny Sąd Administracyjny.
Stanowisko MF już znane
Z wykładnią dyrektora KIS zgodził się natomiast wiceminister Neneman w odpowiedzi na poselską interpelację nr 4865.
Podobnie jak dyrektor KIS, podkreślił, że amortyzacji w obcym środku trwałym dokonuje się na takich samych zasadach, jak czyni to właściciel środka trwałego. W przypadku nieruchomości mieszkalnych jest to więc wykluczone.
Wiceminister przypomniał, że co do zasady odpisów amortyzacyjnych dokonuje się według właściwej stawki określonej w wykazie stawek amortyzacyjnych. Wykaz ten jest załącznikiem do ustaw o PIT i CIT, ale obecnie nie przewidziano w nim żadnych stawek dla nieruchomości mieszkalnych.
Co prawda podatnicy mogą ustalać indywidualne stawki amortyzacji dla przyjętych do używania inwestycji w obcym środku trwałym, ale – zdaniem wiceministra – należy to uznać za wyjątek od reguły.
– Gdyby uznać, że inwestycja w obcym budynku lub lokalu mieszkalnym może podlegać amortyzacji, mimo że te środki trwałe nie mogą być amortyzowane przez właściciela, to konsekwentnie należałoby rozstrzygnąć również o możliwości amortyzacji nieruchomości mieszkalnych wybudowanych na cudzym gruncie, a w tym przypadku przepisy nie przewidują nawet stawki amortyzacji – zwrócił uwagę wiceminister. ©℗
Wykładnia fiskusa jest niezgodna z prawem
/>
Być może wykładnia reprezentowana przez MF i organy podatkowe ma pewne uzasadnienie systemowe bądź funkcjonalne, ale nie jest zgodna z treścią przepisów. W art. 22c ustawy o PIT oraz art. 16c ustawy o CIT jednoznacznie wskazano, że amortyzacji nie podlegają nieruchomości mieszkalne, które stanowią środek trwały lub wartość niematerialną i prawną. Natomiast w zakresie inwestycji w obcym środku trwałym przepisy (art. 22j ust. 4 pkt 1 ustawy o PIT oraz art. 16j ust. 4 pkt 1 ustawy o CIT) nie różnicują rodzaju budynku ani lokalu, co oznacza, że nieruchomości te mogą mieć zarówno charakter mieszkalny, jak i niemieszkalny.
Na gruncie przepisów pojęcia środka trwałego oraz inwestycji w obcym środku trwałym nie są tożsame, co wynika z korelacji między art. 22a ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT oraz art. 16a ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy o CIT. W stosunku do amortyzacji inwestycji w obcym środku trwałym przewidziano też specjalne zasady ustalania wysokości stawki amortyzacji.
Nawet gdyby przyjąć, że istnieją w tym zakresie wątpliwości, to powinny być one rozstrzygnięte na korzyść podatnika, zgodnie z zasadą zapisaną w art. 2a ordynacji podatkowej. ©℗
