Nie tak łatwo zostać doradcą. 
A będzie jeszcze trudniej

Z internetowej strony Ministerstwa Finansów mają zniknąć pytania i zadania egzaminacyjne. Zostanie udostępniony tylko katalog przepisów, które trzeba będzie przyswoić, a i ten ma być rozszerzony – wynika z założeń wpisanych do wykazu prac legislacyjnych i programowych rządu. Zapowiedzieliśmy to już w artykule „Doradcy podatkowi będą w sądzie w togach” (DGP nr 180/2024).

Projekt samej nowelizacji ustawy o doradztwie podatkowym ma zostać przyjęty przez Radę Ministrów jeszcze w tym roku (w IV kw.). Na razie nie został jeszcze opublikowany.

Plany zaostrzenia egzaminu skłaniają natomiast do tego, aby sprawdzić, jak dotychczas radzili sobie kandydaci na doradców podatkowych.

Niska zdawalność egzaminu

Z danych przekazanych DGP przez Ministerstwo Finansów wynika, że doradcą zostaje stosunkowo niewielka część chętnych. Na przykład od początku tego roku do 23 września do egzaminu zgłosiło się 2340 osób i został im wyznaczony termin części pisemnej. W tym czasie natomiast ustną część, która kończy egzamin, zdało tylko 229 osób.

Podobnie było w 2023 r., w którym chętnych było 3128, a pozytywny wynik uzyskały zaledwie 262 osoby.

Nieco inaczej było we wcześniejszych latach, ale to za sprawą pandemii COVID-19. W tym czasie mniej było zarówno kandydatów, jak i osób, które zaliczyły egzamin (odpowiednio 672 i 109). Przypomnijmy, że w 2020 r. egzamin został odwołany.

Przyczyny niskiej zdawalności egzaminu

Skąd bierze się tak niska zdawalność?

Niektóre osoby – jak informuje resort finansów – zgłaszają się do postępowania egzaminacyjnego, ale do samego egzaminu w ogóle nie podchodzą. Dlatego liczba osób, które zgłosiły się do egzaminu, nie jest równoznaczna z liczbą osób, które do niego przystąpiły.

Ale są też inne przyczyny niskiej zdawalności.

– Nie ma żadnej wstępnej selekcji kandydatów, jak dzieje się to np. u adwokatów czy radców prawnych – zauważa Agnieszka Fijałkowska-Wocial, doradca podatkowy w kancelarii LTCA. Zwraca uwagę na to, że aplikacje adwokacką i radcowską może odbyć tylko osoba po studiach prawniczych. Natomiast do egzaminu na doradcę może się zgłosić każdy, kto ma wyższe wykształcenie. Nie ma znaczenia, jaki kierunek skończył.

Powodem niskiej zdawalności jest też – według ekspertki – duża rozbieżność między poziomem części ustnej i pisemnej.

– Część ustna jest znacznie trudniejsza – mówi Agnieszka Fijałkowska-Wocial. Przypomina, że warunkiem przystąpienia do części ustnej jest zaliczenie części pisemnej. Obie można powtarzać, ale jest istotne ograniczenie – na zdanie części ustnej (również przy poprawce) jest rok od dnia przystąpienia do części pisemnej egzaminu.

– Jeżeli więc kandydat zaczyna się uczyć do części ustnej dopiero po zdaniu części pisemnej, to może mieć problem z jej zaliczeniem. Rok, wbrew pozorom, to nie tak długo – podkreśla ekspertka.

Dwa etapy egzaminu

Przypomnijmy, że egzamin na doradcę podatkowego składa się z dwóch części:

■ pisemnej, podczas której trzeba odpowiedzieć na 100 pytań testowych (na co jest 100 minut) i sporządzić projekt wystąpienia do organu podatkowego albo sądu w imieniu klienta (na co jest 180 minut); pisząc wystąpienie, można korzystać z aktów prawnych;

■ ustnej, podczas której trzeba odpowiedzieć na 10 pytań z wylosowanego zestawu.

Szykują się spore zmiany, również w opłatach

Niedługo może być jeszcze trudniej, i to z kilku przyczyn. Po pierwsze, egzamin ma zostać rozszerzony o nowe dziedziny, takie jak opłaty, do których stosuje się przepisy ordynacji podatkowej, czyli np. o ponoszone przez przedsiębiorców opłaty od środków spożywczych (tzw. podatek cukrowy) i od alkoholi w małych opakowaniach (tzw. małpkach).

Po drugie, i chyba najistotniejsze dla kandydatów, przestanie być publikowany wykaz pytań i zadań egzaminacyjnych. Zostanie udostępniony tylko katalog tytułów aktów prawnych, które będą podstawą do opracowania pytań i zadań egzaminacyjnych.

Prawdopodobnie natomiast z tekstów aktów prawnych będzie można korzystać nie tylko w trakcie pisania wystąpienia do organów lub sądu (tak jak jest to dziś), lecz także na egzaminie ustnym.

– Zmiany mogą zmierzać do tego, aby sprawdzić, czy kandydat na doradcę podatkowego umie się poruszać po przepisach, a nie, czy zna je na pamięć – przypuszcza Agnieszka Fijałkowska-Wocial.

Dodaje, że podobnie jest na egzaminach radcowskich i adwokackich; w ich trakcie można w dużej mierze korzystać z aktów prawnych.

Opłata egzaminacyjna ma być powiązana z wysokością minimalnego wynagrodzenia za pracę (podobnie jak na egzaminach adwokackich i radcowskich).

Nie wiadomo jeszcze, jaki będzie to procent minimalnego wynagrodzenia. Jedno jest pewne – opłata będzie wzrastać za każdym razem, gdy zmieni się wysokość minimalnej pensji, a ta w ostatnich latach rosła dwukrotnie w trakcie roku.

Przypomnijmy, że obecnie opłata za egzamin na doradcę jest określana w rozporządzeniu ministra finansów. Wynosi ona: 1800 zł za egzamin i 900 zł za powtórkę niezdanej części pisemnej albo ustnej (zgodnie z rozporządzeniem z 17 lutego 2023 r. Dz.U. poz. 14).

Praktyka zawodowa

Chcąc zostać doradcą podatkowym, nie wystarczy tylko zdać egzamin. Zasadniczo trzeba też odbyć praktykę zawodową przez sześć miesięcy (osiem godzin w tygodniu). Natomiast wniosek w tym zakresie trzeba złożyć nie później niż w ciągu dwóch lat od zdanego egzaminu. Dopiero potem można wnioskować o wpis na listę doradców podatkowych i złożyć ślubowanie.

Z rządowych założeń nie wynika, aby miały się zmienić wymogi dotyczące odbycia praktyki zawodowej. ©℗