Nie da się wpłacić PIT za cudzoziemca. Limit stanowi 1000 złotych

Pojawiły się głosy, że stało się to za sprawą wytycznych, które skarbówka dostała od Ministerstwa Finansów. Temu resort zaprzecza, natomiast potwierdza – w odpowiedzi na pytanie DGP – że postępowanie urzędów skarbowych jest prawidłowe. Wyjaśnia, że wpłata podatku dochodowego za cudzoziemca w kwocie wyższej niż 1 tys. zł jest nieskuteczna. Resort finansów poinformował natomiast, że nie zrezygnował z planów podwyższenia limitu takich wpłat z 1 tys. zł do 5 tys. zł (patrz: odpowiedź w ramce). Nie wiadomo jednak, kiedy taka podwyżka weszłaby w życie.

– Podejście Ministerstwa Finansów jest dla mnie trochę niezrozumiałe – przecież to państwu powinno zależeć na tym, aby podatek wpływał do budżetu. Natomiast to, kto wpłaca ten podatek, powinno mieć wtórne znaczenie. Mamy tutaj do czynienia z absurdalnym przepisem, zgodnie z którym dla fiskusa ważniejsze jest to, kto płaci podatek, niż to, żeby został on zapłacony. To podejście pozbawione sensu – komentuje Michał Rodak, doradca podatkowy w Grant Thornton.

Limit wpłat

Chodzi o art. 62b par. 1 pkt 3 ordynacji podatkowej. Zgodnie z tym przepisem osoba trzecia może zapłacić podatek za podatnika. Bez żadnego limitu mogą to zrobić:

• małżonek podatnika, jego zstępni (np. dziecko, wnuk), wstępni (np. rodzice, dziadkowie), pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha,
• aktualny właściciel przedmiotu hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego (jeżeli podatek jest zabezpieczony taką hipoteką lub zastawem).

Natomiast inny podmiot może zapłacić za podatnika kwotę nie większą niż 1 tys. zł.

Przez lata uważano, że to ograniczenie dotyczy tylko sytuacji, w których podmiot trzeci wpłaca za kogoś podatek z własnych środków. Sądzono, że nie dotyczy ono sytuacji, w której taki podmiot jedynie wyręcza podatnika we wpłacie, czyli potrąca równowartość daniny z jego pieniędzy.

Było wygodnie…

Korzystali z tego cudzoziemcy, gdy okazywało się, że powinni samodzielnie wpłacić PIT do polskiego urzędu skarbowego. Taka sytuacja ma miejsce wtedy, gdy pobyt cudzoziemca zatrudnionego w Polsce (np. w polskim oddziale zagranicznej firmy) przekroczy 183 dni w roku podatkowym. Wówczas cudzoziemiec musi zacząć się rozliczać z polskim urzędem skarbowym i – co najważniejsze – musi to robić samodzielnie (bez udziału płatnika, czyli zatrudniającej go firmy). Chcąc ułatwić mu to zadanie, polska firma (polski odział zagranicznej firmy) oblicza i wpłaca zaliczki na PIT za cudzoziemca (a przy rozliczeniu rocznym – należny podatek), z tym że robi to z jego pieniędzy. Firma jest więc tylko pośrednikiem we wpłacie, czyli de facto wyręczycielem.

Do tej pory większość urzędów skarbowych tego nie kwestionowała.

– Przez lata organy podatkowe nie kwestionowały wpłaty podatku przez inne podmioty, nawet jeśli przekraczały one 1 tys. zł – potwierdza Michał Rodak.

Teraz się okazuje, że problem jest.

…ale się skończyło

– Ostatnio jednak obserwujemy zmianę praktyki urzędów. Jeżeli jednorazowe płatności dokonane przez podmiot inny niż podatnik lub płatnik przekraczają 1 tys. zł, to urzędy skarbowe zaczynają je zwracać do podmiotów wpłacających – mówi Joanna Narkiewicz-Tarłowska, dyrektor i doradca podatkowy w Vialto Partners.

Dochodzi więc do takiej sytuacji, jakby podatek w ogóle nie został zapłacony, co dla samego podatnika (w tym wypadku cudzoziemca) oznacza konieczność samodzielnej zapłaty podatku, i to wraz z odsetkami za zwłokę.

– Jeżeli bowiem urząd skarbowy zwróci pieniądze firmie, która wpłaciła je za cudzoziemca, to tak, jakby podatek w ogóle nie został uregulowany. Problem ma więc i podatnik, który ma zaległość podatkową, i firma, bo nie wypełniła zobowiązań umownych wobec podatnika, w imieniu którego miała wpłacać podatek – wyjaśnia ekspertka.

Wyjaśnienie nie pomoże

Czy nie wystarczyłoby, żeby firma lub sam podatnik wysłali do urzędu skarbowego oświadczenie, w którym wyjaśniliby, że wpłacający jest jedynie pośrednikiem (wyręczycielem), a podatek jest płacony z pieniędzy podatnika?

Za takim rozwiązaniem opowiada się m.in. Michał Rodak (patrz: komentarz w ramce).

Spytaliśmy o to Ministerstwo Finansów. W odpowiedzi resort wskazał jedynie, że art. 62b par. 1 pkt 3 ordynacji podatkowej dotyczy również wyręczycieli.

Innego zdania jest Joanna Narkiewicz-Tarłowska. – W przypadku dokonania jedynie technicznej wpłaty przez osobę trzecią, a nie zapłaty podatku, art. 62b ordynacji podatkowej nie ma w ogóle zastosowania – uważa ekspertka.

Według niej potwierdzają to sądowe orzeczenia, w tym wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 14 kwietnia 2021 r. (sygn. akt. II FSK 3305/18).

– Co prawda ten wyrok dotyczył płatnika, a nie podatnika, ale powinien mieć analogiczne zastosowanie w przypadku wyręczenia podatnika. Wyrok potwierdza bowiem, że „zachowanie płatnika polegające na wyręczaniu się w czynnościach zapłaty podatku inną osobą jest jedynie działaniem faktycznym, a żadna norma prawa podatkowego działania takiego nie zabrania” – cytuje ekspertka.

Wszystkie urzędy skarbowe będą honorowały takie pisma

Joanna Narkiewicz-Tarłowska ma nadzieję, że wszystkie urzędy skarbowe będą honorowały takie pisma. – Niektóre z nich już to potwierdziły w rozmowach, chociaż może się to zmienić po opublikowaniu stanowiska MF – mówi ekspertka.

Jej zdaniem zwracanie przez urząd podatku już wpłaconego przez podmiot trzeci jest nie tylko sprzeczne z art. 62b ordynacji, lecz także nieracjonalne.

– Spowoduje to więcej problemów dla samych urzędów, niż przyniesie korzyści z naliczanych cudzoziemcom odsetek za zwłokę. By nie wspomnieć już o tym, jak bardzo utrudni to życie podatnikom, których podatki były przecież do tej pory regularnie wpłacane, co było niewątpliwie z korzyścią i w słusznym interesie Skarbu Państwa – podkreśla ekspertka.

Zmiana limitu

Ekspertka zwraca też uwagę na inny problem – podatnicy tacy jak cudzoziemcy mogą mieć kłopot z terminowym opłacaniem zaliczek na podatek, bo nie znają polskich przepisów podatkowych.

Ministerstwo potwierdza, że zamierza podwyższyć limit z 1 tys. do 5 tys. zł, ale to i tak nie rozwiązałoby problemu cudzoziemców.

– Do Polski przyjeżdżają osoby z zagranicy, które pracują na szczeblach zarządczych, i w ich przypadku zaliczki na podatek nierzadko przekraczają 5 tys. zł – zauważa Michał Rodak.

Problem więc by pozostał.

Przypomnijmy, że propozycja podwyższenia limitu do 5 tys. zł znalazła się w projekcie nowelizacji ordynacji podatkowej, który został przekazany do prekonsultacji w czerwcu 2023 r. Prace nad nim zostały jednak zawieszone ze względu na zbliżające się wtedy wybory parlamentarne.

MF zapewniało wielokrotnie, że wróci do koncepcji zmian w ordynacji podatkowej. Jest jednak mało prawdopodobne, żeby weszły one szybko w życie.©℗

Zmiana limitu niewiele zmieni

Doradcy podatkowi od lat apelują o zmianę limitu określonego w art. 62b par. 1 pkt 3 ordynacji podatkowej. Obecny limit w żaden sposób nie uwzględnia praktyki, która – jak widać – jest taka, że cudzoziemcy potrzebują wparcia w zakresie wpłaty podatków. W mojej ocenie nawet zmiana limitu do 5 tys. zł nie rozwiąże problemu. Do Polski przyjeżdżają cudzoziemcy, którzy pracują na szczeblach zarządczych, i w ich przypadku zaliczki na podatek nierzadko przekraczają tę kwotę. Dlatego w mojej ocenie przepis powinien zostać zmieniony w taki sposób, aby podatnik mógł złożyć do urzędu skarbowego oświadczenie, wskazując w nim, jaki podmiot będzie wpłacał podatek w jego imieniu.