Intercyza może uratować zwolnienie z PCC na pierwsze lokum

Jeżeli żona kupi dom po zawarciu z mężem umowy rozdzielności majątkowej, to ma prawo do zwolnienia z PCC na zakup pierwszego lokum − potwierdził dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej.

W tej sprawie nie miało znaczenia to, że mąż miał już mieszkanie, ponieważ był to jego odrębny majątek (osobisty).

Chodziło o zwolnienie na podstawie art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Dotyczy ono zakupu na rynku wtórnym, bo tylko wtedy co do zasady pojawia się PCC (2 proc.). Zwolnienie polega na tym, że nabywca nie płaci podatku, gdy kupuje swoje pierwsze mieszkanie lub dom, czyli:

• prawo własności mieszkania stanowiącego odrębną nieruchomość,
• prawo własności domu jedno rodzinnego,
• spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego albo domu jedno rodzinnego.

Kupującym musi być „osoba fizyczna lub osoby fizyczne, którym w dniu sprzedaży i przed tym dniem nie przysługiwało żadne z tych praw ani udział w tych prawach, chyba że udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50 proc. i został nabyty w drodze dziedziczenia”.

To oznacza, że kto ma już mieszkanie lub dom w Polsce bądź w innym kraju, ten nie korzysta ze zwolnienia z PCC przy zakupie kolejnej nieruchomości mieszkalnej. Wyjątek dotyczy udziałów w nie ruchomościach mieszkalnych, które zostały odziedziczone. Takich nieruchomości może być dowolna liczba, byle tylko w żadnej z nich podatnik miał nie więcej niż 50 proc. udziału.

Wprowadzenie rozdzielności

Z pytaniem o to zwolnienie wystąpiła kobieta, która w 2016 r. wyszła za mąż. Miała z mężem wspólność majątkową − aż do marca 2024 r., kiedy to oboje zawarli umowę rozdzielności majątkowej (intercyzę).

Kobieta spytała, czy jeżeli teraz kupi dom, to będzie mogła skorzystać ze zwolnienia na podstawie art. 9 pkt 17 ustawy o PCC. Wyjaśniła, że do tej pory nie była właścicielką żadnego mieszkania ani domu. Co prawda jej mąż jeszcze przed ślubem otrzymał w darowiźnie mieszkanie, ale nigdy nie zostało ono wprowadzone do majątku wspólnego małżonków (gdy łączyła ich wspólność majątkowa).

Dyrektor KIS potwierdził, że skoro podatniczka nie ma i nie miała wcześniej nieruchomości mieszkaniowych ani praw wymienionych w art. 9 pkt 17 ustawy o PCC, to kupując dom samodzielnie, bez udziału współmałżonka, będzie mogła skorzystać ze zwolnienia z PCC.

Bez zwolnienia

Inaczej byłoby, gdyby małżonkowie nie zawarli umowy rozdzielności majątkowej. Wówczas kobieta, kupując dom, nie mogłaby skorzystać ze zwolnienia z PCC, bo jego warunkiem jest, aby wszyscy współwłaściciele nie mieli wcześniej nieruchomości mieszkaniowej. W tym wypadku natomiast warunku tego nie spełniłby mąż podatniczki, bo on ma już mieszkanie − to, które dostał w darowiźnie. Mimo że należy ono do jego majątku osobistego (nie zostało wprowadzone do majątku wspólnego), to stałoby na przeszkodzie skorzystania ze zwolnienia z PCC przy zakupie domu − również w odniesieniu do podatniczki.

Potwierdza to inna inter pretacja dyrektora KIS z 28 lutego 2024 r. (sygn. 0111-KDIB2-2.4014.300.2023.1.PB).

Małżonkowie nie skorzystaliby ze zwolnienia z PCC również wówczas, gdyby − mimo zawarcia umowy rozdzielności majątkowej − oboje kupili udział w domu (każde z nich po połowie). Zwolnienie przysługuje bowiem tylko przy zakupie całego domu lub mieszkania.

Z tego powodu preferencja nie należy się również małżonkom, którzy − mimo że nigdy nie mieli żadnego lokum (żadne z nich nie miało nieruchomości mieszkalnej) − nabyli swoją pierwszą nieruchomość, ale jeden swoją połowę udziału − w formie darowizny od rodziców, a drugi, kupując swoją połowę od teściów. W takiej sytuacji zakup dotyczył tylko połowy mieszkania (patrz: interpretacja z 10 listopada 2023 r.; 0111-KDIB2-3.4014.321.2023.2.ASZ).©℗