Subskrybuj nas na Youtube
Obecnie rozpoznanie przychodu następuje w większości według wartości ujętych w umowie. Według nowych zasad będzie on rozpoznawany na podstawie cen, jakie byłyby zastosowane w przypadku zwykłej transakcji sprzedaży.
Kwota przychodów raportowanych w sprawozdaniach finansowych na GPW to jeden z najważniejszych wskaźników ocenianych przez inwestorów. Jest on także bardzo często stosowany w systemach motywacyjnych kluczowego kierownictwa, dlatego zmiana, jaka od 1 stycznia 2018 r. czeka spółki stosujące MSSF w zakresie rozpoznawania przychodów to nie tylko kłopot dla księgowego.
Obecnie obowiązujące regulacje dotyczące rozpoznawania przychodów w Międzynarodowych Standardach Rachunkowości są dość ogólnikowe oraz rozrzucone po wielu standardach. Regulacje te zawierają MSR 11 „Umowy o usługę budowlaną” oraz MSR 18 „Przychody”, a także interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowych Standardów Rachunkowości Finansowej (KIMSF) oraz Interpretacje Stałego komitetu ds. Interpretacji (SKI) regulujące zagadnienia przychodów.
Obecnie w ramach MSSF funkcjonują trzy modele ujmowania przychodów: sprzedaż towarów, sprzedaż usług oraz sprzedaż usług budowlanych. Od 2018 r., zgodnie z Międzynarodowym Standardem Sprawozdawczości Finansowej 15 „Przychody z umów z klientami” (dalej: MSSF 15), będzie obowiązywać jeden model dla wszystkich spółek i branż.
Według nowych zapisów standardu dla wielu spółek może nastąpić istotna zmiana w wartości rozpoznawanych przychodów. Dotyczy to np. podmiotów, które dokonują sprzedaży różnych usług i towarów w ramach jednej umowy z klientem, gdzie przekazanie tych towarów i usług będzie się odbywać w różnych okresach sprawozdawczych. Obecnie rozpoznanie przychodu następowało w większości według wartości ujętych w umowie. Po 1 stycznia 2018 r. przychód będzie rozpoznawany na podstawie cen towarów i usług, jakie podmiot ten zastosowałby w przypadku zwykłej transakcji sprzedaży. To oznacza, że inne przychody będą rozpoznawane dla celów podatkowych (będą one oparte na wartościach określonych w umowie), a inne dla celów rachunkowych.
Poniżej kilka sytuacji, które mogą skutkować zmianą przychodu rozpoznawanego w księgach rachunkowych.
a) Negocjowane umowy. Obecnie w kalkulacji przychodu spółki uwzględniają zmiany przychodów, które wynikają z toczących się negocjacji pomiędzy stronami. Do ujęcia takiego przychodu nie było wymagane przez standard podpisanie umowy, wystarczyło potwierdzenie, że negocjacje pomiędzy stronami znajdują się na tak zaawansowanym etapie, że istnieje prawdopodobieństwo akceptacji tych warunków pomiędzy stronami. Od 2018 r. przychód zgodnie z MSSF 15 będzie mógł być rozpoznany dopiero w sytuacji zawarcia umowy pomiędzy stronami (istnienie zobowiązania do wypełnienia zobowiązań wynikających z tej umowy).
b) Usługi niematerialne (w tym np. usługi informatyczne związane z wdrażaniem oprogramowania). Do tej pory spółki rozpoznawały przychód według stopnia zaawansowania transakcji. Po wdrożeniu MSSF 15 taki sposób rozpoznawania przychodu będzie możliwy tylko w sytuacji, gdy zleceniodawca konsumuje korzyści wynikające z usług realizowanych przez zleceniobiorcę lub zleceniodawca przejmuje kontrolę nad wytwarzanym przez zleceniobiorcę aktywem lub też zleceniobiorca ma egzekwowalne prawo do otrzymania wynagrodzenia za usługę wykonaną do danego dnia. Powyższe oznacza, że w sytuacji gdy wykonywana usługa ma się zakończyć konkretnym, zdefiniowanym rezultatem, a wykonane do danego dnia prace musiałyby być powtórzone w przypadku zmiany zleceniobiorcy, może to skutkować zmianą okresu ujęcia przychodu – rozpoznanie przychodu dopiero po zakończeniu wdrożenia danego oprogramowania. Dodatkowo dla tego typu usług częstą praktyką jest świadczenie usługi wsparcia przez określony w umowie okres. Według MSSF 15 będzie należało wyodrębnić tę usługę z rozpoznanego przychodu i odroczyć ją w czasie do okresu, kiedy usługa ta będzie faktycznie świadczona.
c) Sprzedaż w ramach jednej transakcji różnych usług lub produktów przekazywanych klientowi w różnych okresach sprawozdawczych. W świetle obecnie obowiązujących przepisów spółki w omawianej sytuacji rozpoznawały przychód według wartości, jakie były określone w umowie. Po wdrożeniu MSSF 15 przychód będzie ustalony według jednostkowej ceny sprzedaży określonej w paragrafach 76–80.
Wskazana w punkcie c) zmiana będzie się wiązała z olbrzymimi zmianami w zakresie IT dla niektórych spółek. Wpływ tej zmiany na rozpoznawanie przychodów w poszczególnych okresach ilustruje przykład liczbowy. [przykład]
PRZYKŁAD
Obecnie
Spółka w wyniku negocjacji podpisała umowę, na podstawie której dostarczy klientowi dwa rodzaje towarów: X i Y. W umowie pomiędzy stronami określono wynagrodzenie: odpowiednio 2 mln zł i 3 mln zł. Jednocześnie w przypadku niezależnej sprzedaży tych towarów spółka sprzedaje je za cenę 2,3 mln zł za towar X i 3 mln zł za towar Y.
W grudniu spółka dostarczyła klientowi towar X. Jaki przychód ujmie w swoim sprawozdaniu spółka? Obecnie byłaby to kwota 2 mln zł.
Po zmianie
Jednak w świetle MSSF 15 ustalenie ceny nie będzie już takie proste.
Łączne wynagrodzenie z umowy według jednostkowych cen sprzedaży dla innych niezależnych transakcji wynosiłoby 5,3 mln zł, a więc udział towaru X według jednostkowej ceny sprzedaży dla innych niezależnych transakcji wynosi 43 proc. (2,3 mln : 5,3 mln). Oznacza to, że spółka rozpozna na koniec grudnia przychód w wysokości 2 169 811 zł, a więc 8 proc. wyższy niż raportowany w świetle obecnie obowiązujących przepisów.