Fiskus wreszcie przemówił w sprawie MDR

Mowa o interpretacji z 11 lipca 2024 r. (sygn. 0111-KDIB2-1.4017.3.2019.22.S/JS/MR/K) opublikowanej w ministerialnej bazie (Eureka) 19 lipca br.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie miał wyjścia, musiał ją wydać, bo zobowiązał go do tego Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 18 stycznia 2024 r. (sygn. akt II FSK 226/23).

– Pozostaje mieć nadzieję, że pierwsza interpretacja indywidualna będzie zwiastować zmianę podejścia dyrektora KIS do zapytań o przepisy dotyczące raportowania schematów podatkowych – mówi Patrycja Goździowska, doradca podatkowy, partner w SSW.

Wprowadzone przepisy

Przypomnijmy, że przepisy o raportowaniu schematów podatkowych (ang. mandatory disclourse rules – MDR) weszły w życie zasadniczo 1 stycznia 2019 r. Wymagają zgłaszania nie tylko schematów transgranicznych, lecz także krajowych.

Przepisy rozdziału 11a (w dziale III) ordynacji podatkowej nakładają obowiązek składania informacji MDR-1 na:

• promotorów (m.in. doradców podatkowych, adwokatów, radców prawnych i innych profesjonalistów),
• korzystających (np. podatników, dla których przygotowano dany schemat podatkowy) i
• wspomagających (np. księgowych).

Za niezłożenie lub nieterminowe złożenie raportów grozi kara grzywny do 720 stawek dziennych zgodnie z art. 80f kodeksu karnego skarbowego.

Zarówno unijne przepisy (dyrektywa 2018/822), jak i ich polski odpowiednik (art. 86a–86o ordynacji podatkowej) były od początku krytykowane za skomplikowany język, m.in. wprowadzanie takich terminów jak: „ogólna cecha rozpoznawcza”, „szczególna cecha rozpoznawcza”, „inna szczególna cecha rozpoznawcza”.

Nie tylko zostały one napisane trudnym językiem, lecz także wdrożyły daleko idącą biurokrację i surową odpowiedzialność karną skarbową.

Odmowa interpretacji

Przez lata fiskus odmawiał wydawania interpretacji indywidualnych. Spółce, która wywalczyła pierwszą interpretację w sprawie MDR, zajęło to ponad pięć lat.

Wniosek w tej sprawie złożyła ona 25 kwietnia 2019 r., ale zaraz potem spotkała się z odmową wydania interpretacji. Dyrektor KIS stwierdził, że w świetle art. 14b par. 1 ordynacji podatkowej interpretacje mogą dotyczyć wyłącznie przepisów materialnego prawa podatkowego, a regulacje o MDR mają charakter proceduralny, sprawozdawczy.

Z takim podejściem nie zgodziły się zarówno Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (w wyroku z 30 kwietnia 2020 r., III SA/Wa 2430/19), jak i NSA (wyrok z 29 kwietnia 2021 r., II FSK 1873/20).

Oba sądy orzekły, że przepisy, o które pyta spółka, należy uznać za materialnoprawne, a zatem powinny one być objaśniane przez dyrektora KIS.

Nie wszystkie sądy wojewódzkie były tego zdania (patrz: niekorzystny wyrok WSA w Krakowie z 29 stycznia 2020 r., I SA/Kr 1312/19), ale sąd kasacyjny orzekał jednomyślnie – że dyrektor KIS powinien wydawać interpretacje w sprawie MDR. Przykładem wyroki z: 28 stycznia 2021 r. (I FSK 1703/20), 2 marca 2021 r. (II FSK 2386/20), 8 grudnia 2021 r. (III FSK 4548/21), 16 lutego 2022 r. (III FSK 4150/21).

Drugi wyrok NSA

Mimo tych orzeczeń dyrektor KIS wciąż nie wydawał interpretacji w sprawie MDR. Znalazł bowiem kolejny sposób, by tego uniknąć – zarzucił podatników szczegółowymi pytaniami.

Spółka, która ostatecznie doczekała się interpretacji, odpowiedziała na wszystkie pytania organu. Początkowo jednak uznał on jej odpowiedzi za niewystarczające. Stwierdził, że w dalszym ciągu nie dysponuje jasną i niepozostawiającą wątpliwości informacją na temat stanu faktycznego. Sprawa kolejny raz trafiła więc na wokandę.

W wyroku z 18 stycznia 2024 r. (II FSK 226/23) NSA orzekł, że dyrektor KIS powinien był wydać interpretację. Sąd wyjaśnił, że zadaniem organu interpretacyjnego nie jest dążenie do ustalenia wszelkich okoliczności. Te bada się w trakcie postępowania podatkowego lub kontroli. Natomiast organ interpretacyjny ma tylko odpowiedzieć na pytanie podatnika.

NSA wytknął fiskusowi, że ten obowiązek został wskazany przez WSA w Warszawie już w wyroku z 30 kwietnia 2020 r., który uprawomocnił się w następstwie orzeczenia NSA z 29 kwietnia 2021 r. A mimo to dyrektor KIS zignorował wytyczne sądów. Posłużył się innym narzędziem prawnym – pozostawił wniosek bez rozpatrzenia, by dalej uchylać się od ciążącego na nim obowiązku.

Ostatecznie dyrektor KIS, przymuszony wyrokiem sądu kasacyjnego, wydał 11 lipca br. interpretację indywidualną. Potwierdził w niej stanowisko spółki.©℗

Współpraca Mariusz Szulc

W mojej ocenie wydanie pierwszej interpretacji w zakresie MDR ma związek z wejściem w życie od 1 lipca 2024 r. przepisów o raportowaniu przez operatorów platform cyfrowych. Jest to nowelizacja ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2024 r. poz. 879), potocznie zwana „DAC7” (skrót od nazwy unijnej dyrektywy). Co ważne, szósta nowelizacja (DAC6) to przepisy o raportowaniu schematów podatkowych, a zatem zarówno DAC6 jak i DAC7 to nowelizacje tego samego aktu prawnego.

Znowelizowana ustawa o wymianie informacji podatkowych wprost nakazuje dyrektorowi KIS wydawanie interpretacji indywidualnych w zakresie raportowania przez operatorów platform cyfrowych (DAC7).

Nie ma w mojej ocenie żadnych podstaw do tego, aby dyrektor KIS wydawał interpretacji tylko w zakresie przepisów DAC7, a w zakresie przepisów DAC6 (czyi MDR) już nie. Podatnicy powinni mieć możliwość dopytania organu interpretacyjnego, czy muszą dopełnić obowiązków sprawozdawczych i (lub) posiadać wewnętrzną procedurę, ponieważ za niedopełnienie ustawowych obowiązków grożą im kary.

Sama materia interpretacji wydanej w sprawie MDR nie jest tak ciekawa, jak to, że jest to pierwsza interpretacja w tym zakresie. Powinniśmy się teraz spodziewać fali kolejnych interpretacji dotyczących przepisów o MDR. Jeżeli zaczną one być wydawane, to zapewne kolejna ogromna część podatników zechce o nie wystąpić.

Warto zauważyć, że przepisy o MDR wciąż budzą wiele wątpliwości, a objaśnienia ministerialne nie zostały znowelizowane mimo ponad pięciu lat obowiązywania tych przepisów. Dobrze, aby zaczęła kształtować się praktyka interpretacyjna w tym zakresie.