Fiskus nie odpuszcza w sprawie PIT od bezpłatnego zakwaterowania

Mimo że zapadło już kilka korzystnych dla podatników wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego, dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nadal twierdzi, że takie świadczenia dla pracowników oddelegowanych do pracy poza Polską stanowią dla nich przychód.

Niestety, nie jest to wypadek przy pracy organu, lecz najwyraźniej jego świadoma strategia ignorowania korzystnej dla podatników linii orzeczniczej. Takie stanowisko dyrektor KIS zajął bowiem w wielu niedawno wydanych interpretacjach indywidualnych (m.in. z 24 czerwca 2024 r., sygn. 0112-KDIL2-1.4011.443.2024.2.DJ, z 24 czerwca 2024 r., sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.210.2024.2.IR, z 5 czerwca 2024 r., sygn. 0112-KDWL.4011.30.2024.1.WS). Doradcy podatkowi zgodnie jednak twierdzą, że jest ono błędne merytorycznie.

Dyrektor vs. Temida

Grzegorz Niebudek, adwokat, doradca podatkowy i partner zarządzający w LTCA, nie ma wątpliwości, że upór dyrektora KIS okaże się daremny, bowiem w tym momencie możemy już mówić o ugruntowanej linii orzeczniczej. Wtóruje mu Rafał Sidorowicz, doradca podatkowy i starszy menedżer w zespole podatków osobistych i doradztwa dla pracodawców MDDP. – Sądy potwierdzają, że świadczenie zakwaterowania pracownikowi delegowanemu przez pracodawcę do innego państwa UE spełniane jest w interesie pracodawcy i nie może zostać uznane za przychód z nieodpłatnych świadczeń tego pracownika – dodaje Rafał Sidorowicz. Przy czym ekspert zaznacza, że trzeba pamiętać, że wyroki wydawane są w indywidualnych sprawach i każdorazowo decyzja o braku opodatkowania tych świadczeń przez pracodawcę powinna uwzględniać ryzyko sporu z organami podatkowymi. Jego zdaniem należy mieć nadzieję, że pod wpływem tak jednoznacznych wskazań płynących z orzecznictwa NSA zmianie ulegnie również stanowisko fiskusa.

Z kolei Leszek Marciniak, starszy menedżer w zespole ds. PIT w KPMG w Polsce, zwraca uwagę, że już obecnie dochodzi do sytuacji, gdzie interpretacje indywidualne dotyczące świadczeń w postaci noclegu są zmieniane w wyniku związania organu wyrokiem NSA w konkretnej sprawie (np. interpretacja indywidualna z 8 grudnia 2023 r., sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.792.2019.7.GG). – Tym samym funkcjonują w obrocie prawnym interpretacje indywidualne dyrektora KIS prezentujące przeciwne względem siebie stanowiska odnoszące się do bardzo zbliżonych stanów faktycznych. Na pewno sytuacja ta nie ułatwia życia płatnikom oraz podatnikom – stwierdza ekspert.

Czyja korzyść

Co ciekawe, zarówno dyrektor KIS, jak i sądy oraz eksperci zgadzają się, że podstawowe znaczenie dla wykładni krajowych unormowań odnoszących się do nieodpłatnych świadczeń otrzymywanych przez pracowników od pracodawcy ma wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r., sygn. akt K 7/13. [ramka] Szkopuł w tym, że wnioski wyciągnięte na podstawie wskazówek trybunału są już odmienne. Według dyrektora KIS „przyjęcie świadczenia oferowanego przez pracodawcę leży w interesie pracownika, gdyż jest równoznaczne z uniknięciem przez niego wydatku na zakwaterowanie, jaki musiałby ponieść dla wykonania obowiązków służbowych zgodnie z postanowieniami umowy, którą zawarł z pracodawcą” (interpretacja z 24 czerwca 2024 r., sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.210.2024.2.IR).

– W mojej ocenie stanowisko to nie jest całkowicie pozbawione logiki, aczkolwiek pomija specyfikę świadczenia pracy w związku z oddelegowaniem do pracy za granicą. A to już rzutuje na merytoryczne rozstrzygnięcie zagadnienia – mówi Rafał Sidorowicz. Jego zdaniem nie można więc się zgodzić ze stanowiskiem dyrektora KIS, że otrzymanie bezpłatnego świadczenia z tytułu zakwaterowania w trakcie wykonywania na rzecz spółki pracy na terytorium innego kraju jest spełnieniem świadczenia w interesie pracownika, a nie zaś pracodawcy. Wtóruje mu Leszek Marciniak, który wyjaśnia, że bez uwzględnienia okoliczności związanych z obowiązkami pracowniczymi pracownik sam nie zdecydowałby się, żeby zamieszkać w określonym miejscu i w określonych warunkach – jest to jedynie niezbędne celem realizacji zleconych przez pracodawcę zadań. – Pracodawca, gdyby nie udostępnił noclegu, miałby również ogromną trudność, żeby znaleźć na rynku pracy osobę chętną do wykonania podobnych obowiązków – dodaje ekspert.

Według Grzegorza Niebudka NSA słusznie więc zauważył, że zapewnienie pracownikom delegowanym usług zakwaterowania leży wyłącznie w interesie pracodawcy, a nie pracowników (wyroki z 6 lutego 2024 r., sygn. akt II FSK 609/21, z 9 stycznia 2024 r., sygn. akt I FSK 434/21 oraz z 1 sierpnia 2023 r., sygn. akt II FSK 270/21, II FSK 243/21).

Jakie znaczenie mają przepisy unijne

Należy także zwrócić uwagę, że w przypadku delegowań w obrębie Unii Europejskiej stosuje się postanowienia dyrektywy 96/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 16 grudnia 1996 r. dotyczące delegowania pracowników w ramach świadczenia usług (Dz.Urz. UE z 1997 r. L 18, s. 1; ost.zm. (Dz.Urz. UE z 2018 r. L 173, s. 16). Przy czym według dyrektora KIS dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczą materii niepodatkowej i nie regulują zasad opodatkowania podatkami bezpośrednimi. Dla odmiany NSA w wyroku z 9 stycznia 2024 r. (sygn. akt II FSK 434/21), stwierdził, że „(…) jakkolwiek dyrektywa 96/71 niewątpliwie wprost nie dotyczy kwestii podatkowych, niemniej ze względu na wpływ na definiowanie przychodów ze stosunku pracy pracowników oddelegowanych do pracy przy świadczeniu usług za granicą, wywiera pośredni skutek także na określanie przychodów ze stosunku pracy, eliminując z tych przychodów wszelkie świadczenia i refundowane wydatki na zorganizowanie pobytu pracownika za granicą”.

Także Leszek Marciniak uważa, że postanowienia tej dyrektywy mogą być tutaj argumentem dodatkowym, świadczącym na korzyść podatników (tj. pozwalającym na uznanie, że wartość takich świadczeń jak zapewnienie noclegu nie powinna być traktowana jako wynagrodzenie). Z kolei Rafał Sidorowicz zauważa, że spółka zapewniając pracownikowi zakwaterowanie, w istocie spełnia obowiązek zakwaterowania, jaki na podstawie ww. przepisów ciąży na pracodawcy delegującym pracownika do pracy na terytorium innego państwa UE. Według eksperta w sytuacji gdy obowiązek poniesienia tych kosztów spoczywa na pracodawcy, nie można twierdzić, że świadczenie jest spełniane w interesie pracownika z pominięciem interesu samej spółki. – Skoro regulacje unijne wskazują na to, że nie można w takiej sytuacji wliczać do wynagrodzenia kosztów zakwaterowania, to nie można też na gruncie prawa podatkowego przyjmować, że świadczenia te będą stanowiły przychód pracownika i powodowały powstanie obowiązków u pracodawcy jako płatnika – stwierdza Grzegorz Niebudek.

Zdaniem Rafała Sidorowicza przedstawione wyżej argumenty, mające swe źródło m.in. w powołanych przepisach unijnych, powinny mieć zastosowanie zarówno do oddelegowania z Polski do innego kraju unijnego, jak i do delegowania z innych państw UE do Polski. – W obu przypadkach zapewnienie zakwaterowania realizuje obowiązek nałożony na pracodawcę i nie powinno generować przychodu do opodatkowania po stronie pracowników – mówi doradca podatkowy z MDDP.

Natomiast według Grzegorza Niebudka niezależnie od miejsca oddelegowania pracownika (kraj czy zagranica) otrzymanie darmowej kwatery nie jest nieodpłatnym świadczeniem zaliczanym do przychodu podlegającego opodatkowaniu PIT. – Polska jest członkiem Unii Europejskiej, a różnicowanie sytuacji oddelegowanych za granicę od delegowanych na terytorium Polski stanowiłoby oczywistą i nieuzasadnioną dyskryminację – twierdzi partner zarządzający w LTCA.

Którą wykładnię stosować

– Mając na uwadze nadal przedstawiane przez organy podatkowe stanowisko, z pewnością nie jest w pełni bezpieczne dla płatników i samych podatników nierozpoznawanie po stronie pracownika przychodu, bowiem generuje to ryzyko sporu z organem – ostrzega Leszek Marciniak. Także Grzegorz Niebudek podkreśla, że brak zmiany stanowiska przez dyrektora KIS niepokoi wielu podatników i płatników. – Uważam, że można się zastosować do korzystnych wyroków i nie pobierać podatku. Nawet gdyby w trakcie kontroli skarbówka próbowała zrobić domiar podatku, to nie powinno być większych problemów, aby wygrać przed sądem – mówi ekspert. Zwraca on jednak uwagę, że podatnicy i płatnicy, którzy mają mniejszy apetyt na ryzyko podatkowe, będą postępować profiskalnie i wciąż stosować się do podejścia prezentowanego przez dyrektora KIS. Ze szkodą dla siebie.

– Oczywiście poszczególne przypadki należałoby rozpatrywać indywidualnie, bowiem w przypadku osób, które przyjeżdżają do Polski wraz z rodzinami i w długim terminie jest im udostępnione nieodpłatnie mieszkanie dostępne dla całej rodziny, argumenty na brak przychodu po stronie takich osób są słabsze – uważa Leszek Marciniak. ©℗