Subskrybuj nas na Youtube
Notariusz odpowie za daninę, jeżeli odstąpi od jej poboru bez dokładnego zweryfikowania statusu podatników – wynika z wyroku NSA. Sprawa dotyczyła notariusza, przed którym zawarto umowę sprzedaży prawa wieczystego użytkowania działek wraz z własnością znajdujących się na tych działkach budynków i budowli. Wartość transakcji wyniosła prawie 1,8 mln zł plus VAT.
Notariusz powinien pobrać podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) w kwocie przeszło 35 tys. zł, lecz tego nie zrobił.
Zasada jest taka, że nie ma PCC, gdy jedna ze stron umowy jest podatnikiem VAT, tzn. płaci ten podatek lub korzysta ze zwolnienia. Wyjątek dotyczy jednak sprzedaży lub zamiany nieruchomości (a także jej części, prawa użytkowania wieczystego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawa do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udziału w tych prawach).
W tym wypadku, mimo zwolnienia z VAT, PCC jest należny. Wynika to z art. 2 pkt 4 ustawy o PCC.
Rejent odstąpił od poboru tego podatku. Poprzestał bowiem na oświadczeniu sprzedającego i kupującego, że realizują tę transakcję jako podatnicy VAT.
Naczelnik Urzędu Skarbowego w Warszawie uznał jednak, że notariusz zaniedbał swoich obowiązków. Zauważył, że notariusz powinien był wziąć od klientów oświadczenie, że nie są oni zwolnieni z VAT z tytułu tej transakcji.
Notariusz bronił się, twierdząc, że klienci celowo wprowadzili go w błąd, nie informując o zwolnieniu. Tłumaczył, że nie jest organem podatkowym i nie ma możliwości weryfikowania, czy strony oświadczają prawdę.
Dyrektor izby skarbowej zwrócił jednak uwagę na to, że klienci notariusza podali prawdę – są podatnikami VAT. Obowiązkiem rejenta było natomiast dopytać, czy są zwolnieni z podatku.
Notariusz przegrał w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Warszawie. Sąd stwierdził, że nie chodzi o to, żeby notariusze prowadzili postępowania podatkowe za organy. Rejent nie może być natomiast bierny. – Sporządzając akty notarialne, powinien wnikliwie pytać i wyjaśniać znaczenie przepisów, a nie opierać się na oświadczeniach, które mogą okazać się niewystarczające dla odstąpienia od poboru podatku – stwierdził WSA.
Z wyrokiem tym zgodził się Naczelny Sąd Administracyjny. Przypomniał, że notariusz jest zwolniony z odpowiedzialności za nienależyte wykonanie swoich obowiązków tylko w tym zakresie, w jakim winę za jego nieprawidłowe odliczenie ponosi podatnik. Z orzecznictwa wynika, że taka sytuacja ma miejsce wtedy, gdy podatnik sfałszuje lub ukryje dane przed notariuszem (np. wyrok o sygn. akt I SA/Wr 143/09).
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 15 czerwca 2016 r., sygn. akt II FSK 1507/14.
