Jak rozliczyć w VAT i PIT dopłaty do zorganizowanego transportu publicznego pasażerów

Przedsiębiorca rozlicza PIT na zasadach podatku liniowego, prowadząc podatkową księgę przychodów i rozchodów metodą kasową, a VAT i zaliczki na PIT wpłaca na zasadach ogólnych za okresy miesięczne. Jak przedsiębiorca powinien rozliczyć VAT oraz PIT od otrzymanej dopłaty do zorganizowanego transportu publicznego pasażerów za kwiecień 2024 r.?

Przedsiębiorca (podatnik VAT czynny) prowadzi działalność gospodarczą w zakresie krajowego transportu drogowego osób, który jest realizowany na podstawie zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego wydanego przez starostę. Przedsiębiorca wykonuje głównie regularne przewozy osób, które są realizowane na podstawie zezwolenia na wykonywanie regularnych przewozów osób w krajowym transporcie drogowym, wydanego przez właściwe organy samorządu terytorialnego. Przedsiębiorca prowadzi dla pasażerów sprzedaż biletów jednorazowych i miesięcznych przy użyciu kas rejestrujących. Część biletów sprzedaje z uwzględnieniem ustawowych ulg. Sprzedaż biletów ulgowych ewidencjonowana jest w ewidencji VAT (JPK_VAT) oraz w podatkowej księdze przychodów i rozchodów na podstawie raportów miesięcznych z kas fiskalnych i rozliczana w miesiącach jej wystąpienia. W marcu 2024 r. przedsiębiorca zawarł z województwem D. umowę określającą zasady przekazywania przewoźnikowi, tj. przedsiębiorcy, dopłat do przewozów osób uprawnionych ustawowo do bezpłatnych lub ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego. Umowa ta została zawarta na podstawie ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego. Na podstawie tej umowy przedsiębiorca otrzymuje z urzędu marszałkowskiego województwa D. refundację z budżetu państwa strat ponoszonych w związku ze stosowaniem w regularnych krajowych przewozach autobusowych ulg, które przysługują uprzywilejowanym osobom (pasażerom) na mocy obowiązujących przepisów. Kwotę dopłaty stanowi różnica pomiędzy wartością sprzedaży biletów, obliczoną według cen nieuwzględniających ulgi, a wartością sprzedaży tych biletów w cenach uwzględniających te ulgi. Podstawą wyliczenia kwoty określającej wysokość opłaty są dane specjalistycznego programu informatycznego ewidencjonującego sprzedaż biletów, obejmujące wszystkie ustawowe ulgi. Dopłaty za dany miesiąc są wypłacane na podstawie składanego przez przedsiębiorcę wniosku o wypłatę dopłat do ulgowych pasażerskich przejazdów autobusowych, zawierającego zestawienie kwot dopłat z podziałem na obowiązujące ulgi wraz z wydrukiem z informatycznego programu ewidencjonującego sprzedaż biletów. Urząd marszałkowski wypłaca dopłaty na rachunek bankowy przedsiębiorcy w miesiącu następującym po miesiącu, za który wniosek został złożony. Kwota ww. dopłaty za kwiecień 2024 r. wyniosła 32 400 zł, a przedsiębiorca otrzymał ją na rachunek bankowy 13 maja 2024 r.

VAT

Opodatkowaniu VAT podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT. Przewóz osób (pasażerów) wypełnia definicję odpłatnego świadczenia usług.

Istota problemu w omawianej sprawie dotyczy jednak nie rozliczania samych usług przewozu pasażerów, lecz otrzymanej dopłaty do zorganizowanego transportu publicznego pasażerów, stanowiącej refundację z budżetu państwa strat ponoszonych w związku ze stosowaniem w regularnych krajowych przewozach autobusowych ulg, które przysługują uprzywilejowanym osobom (pasażerom) na mocy obowiązujących przepisów. Z tego względu zagadnienia dotyczące rozliczenia samych usług transportu pasażerów zostaną ograniczone do kwestii przydatnych do rozstrzygnięcia analizowanego problemu.

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. Jak wyjaśnił dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 15 stycznia 2021 r., nr 0113-KDIPT1-3.4012.770.2020.2.KK, „(…) otrzymane dotacje i inne dopłaty podlegają opodatkowaniu jako składnik ceny czynności, z którą są związane. Jeżeli dotacja, subwencja lub inna dopłata o podobnym charakterze przekazywana jest w celu sfinansowania dostawy konkretnych towarów lub świadczenia konkretnych usług – istnieje bezpośredni związek między otrzymaną dopłatą a dostawą towarów lub świadczeniem usług i ich ceną – to stanowi ona podstawę opodatkowania w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Nie ma przy tym znaczenia, od kogo dostawca towaru lub świadczący usługę otrzymuje zapłatę – czy od nabywcy, czy od osoby trzeciej, ważne jest, aby było to wynagrodzenie za daną konkretną usługę lub za daną konkretną dostawę. Zatem, aby dotacje i inne środki o podobnym charakterze stanowiły podstawę opodatkowania, muszą być wypłacane jako należność z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług i być bezpośrednio związane z ceną tego świadczenia. Definicji terminu «bezpośredniego wpływu na cenę» nie zawiera zarówno ustawa o VAT jak również dyrektywa 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L 347 z 11 grudnia 2006 r., str. 1, z późn. zm.), dlatego w tym zakresie należy odwołać się do sposobu wykładni tego pojęcia wynikającego z orzecznictwa TSUE. Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem TSUE, do podstawy opodatkowania podatkiem VAT zalicza się, w przypadkach, które określa art. 11 część A ust. 1 lit. a) szóstej dyrektywy (odpowiednio art. 73 dyrektywy 2006/112/WE), subwencje przyznane podatnikom. Przepis ten zmierza do obciążenia podatkiem VAT całej wartości towarów i usług, a przez to – do uniknięcia zmniejszenia przychodu z podatku na skutek przyznania subwencji (pkt 26 wyroku w sprawie C-144/02). Zgodnie z brzmieniem tego przepisu, ma on zastosowanie, gdy subwencja jest bezpośrednio związana z ceną danej transakcji. TSUE wskazał, że aby miała miejsce taka sytuacja, subwencja powinna przede wszystkim być przyznawana konkretnie podmiotowi subwencjonowanemu po to, by dostarczał on określonego towaru lub wykonywał określoną usługę. Jedynie w tym przypadku subwencja może być uznana za świadczenie wzajemne względem dostawy towaru lub świadczonej usługi, a w związku z tym podlega opodatkowaniu (pkt 28 ww. wyroku C-144/02). Ponadto, subwencje związane bezpośrednio z ceną interpretuje się jako obejmujące jedynie subwencje, które stanowią całość lub część wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług, i które są płacone przez stronę trzecią sprzedawcy lub dostawcy (zob. np. wyrok w sprawie C-184/00 pkt 18). Niezbędne jest, by cena, którą ma zapłacić nabywca lub usługobiorca, była ustalona w taki sposób, by zmniejszała się w stosunku odpowiadającym subwencji przyznanej sprzedawcy towarów lub świadczącemu usługi, która stanowiłaby zatem element determinujący cenę, jakiej ten ostatni żąda. Należy zatem zbadać, czy okoliczność, że subwencja jest przyznawana sprzedawcy lub świadczącemu usługi, pozwala mu obiektywnie na sprzedaż towarów lub świadczenie usług po cenie niższej od tej, której by żądał, gdyby nie otrzymał subwencji (zob. pkt 29 wyroku C-144/02). Powinno być w każdym razie możliwe zidentyfikowanie świadczenia wzajemnego, które stanowi subwencja. Nie ma konieczności, by kwota subwencji odpowiadała dokładnie zmniejszeniu ceny dostarczonego towaru lub wykonanej usługi. Wystarczy, by korelacja istniejąca między tym zmniejszeniem a wspomnianą wyżej subwencją, która może mieć charakter ryczałtowy, była istotna (zob. pkt 30 wyroku C-144/02). Analizując kwestię, czy otrzymywane przez beneficjenta środki wchodzą do podstawy opodatkowania świadczonych usług, należy zatem rozważyć, czy występują konkretne usługi wykonywane przez niego, z którymi związane jest to dofinansowanie. Tylko bowiem w takim przypadku dotacja może wchodzić do podstawy opodatkowania. Następnie należy zbadać, zgodnie z przedstawionymi powyżej tezami wyroków TSUE, czy dofinansowanie stanowi element determinujący cenę tej usługi (świadczenia)”.

Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego, kwotę dopłaty stanowi różnica pomiędzy wartością sprzedaży biletów, obliczoną według cen nieuwzgledniających ulgi, a wartością sprzedaży tych biletów w cenach uwzgledniających te ulgi. Podstawą wyliczenia kwoty określającej wysokość opłaty są dane specjalistycznego programu informatycznego ewidencjonującego sprzedaż biletów. Dopłaty za dany miesiąc są wypłacane na podstawie składanego przez przedsiębiorcę wniosku o wypłatę dopłat do ulgowych pasażerskich przejazdów autobusowych, zawierającego zestawienie kwot dopłat z podziałem na obowiązujące ulgi wraz z wydrukiem z informatycznego programu ewidencjonującego sprzedaż biletów. Urząd marszałkowski wypłaca przedsiębiorcy dopłaty na jego rachunek bankowy w miesiącu następującym po miesiącu, za który wniosek został złożony.

Należy zatem uznać, że przedmiotowe dopłaty do zorganizowanego transportu publicznego pasażerów stanowią dopłaty mające bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika i na podstawie art. 29a ust. 1 ustawy o VAT podlegają opodatkowaniu VAT (por. interpretacje indywidualne: dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 3 sierpnia 2015 r., nr ITPP1/4512-536/15/MN; dyrektora IS w Katowicach z 18 kwietnia 2014 r., nr IBPP3/443-57/14/LŻ).

Zgodnie z art. 29a ust. 6 pkt 1 ustawy o VAT podstawa opodatkowania obejmuje podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty VAT. Z kolei otrzymane dotacje, subwencje i inne podobne dopłaty, o których mowa w art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, należy traktować jako kwoty brutto, tj. kwoty zawierające podatek należny.

Zatem w analizowanej sprawie dopłata powinna być opodatkowana VAT według właściwej stawki podatku od towarów i usług, a do obliczenia tego zobowiązania właściwa jest metoda „w stu”, polegająca na obliczeniu VAT należnego oraz wartości netto w sytuacji, gdy znana jest kwota brutto (por. interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 20 czerwca 2023 r., nr 0114-KDIP4-2.4012.162.2023.2.KS VAT).

Z przedstawionego opisu stanu faktycznego wynika, że kwota dopłaty do zorganizowanego transportu publicznego pasażerów za kwiecień 2024 r. wyniosła 32 400 zł. Przedsiębiorca otrzymał tę kwotę na rachunek bankowy 13 maja 2024 r.

Na podstawie art. 41 ust. 2 w zw. z art. 145ef ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT preferencyjną 8-proc. stawką VAT są objęte m.in. usługi wskazane w załączniku nr 3 do ustawy o VAT, tj. m.in.:

• transport lądowy pasażerski, miejski i podmiejski (PKWIU 49.31),
• pozostały transport lądowy pasażerski, gdzie indziej niesklasyfikowany (PKWIU 49.39),
• odpłatność za przewóz podręcznego bagażu, realizowany łącznie z przewozem pasażera przy świadczeniu usług, o których mowa w poz. 38, 39 i 41 załącznika nr 3 do ustawy o VAT (bez względu na PKWiU).

Przy czym zgodnie z objaśnieniami do załącznika nr 3 do ustawy o VAT usługi transportu pasażerskiego obejmują przewóz osób oraz ich podręcznego bagażu.

Zatem należny VAT od dopłaty za kwiecień 2024 r. to 2400 zł [(32 400 zł x 8) : (100 + 8)], a podstawa opodatkowania dopłaty wyniesie 30 000 zł (32 400 zł – 2400 zł).

Pozostaje ustalić, za jaki okres należy ująć przedmiotową dopłatę w JPK_V7M.

Zgodnie z regułą zawartą w art. 19a ust. 1 ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wykonania usługi. Jednakże w przypadku dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, ustawodawca w sposób szczególny określił moment powstania obowiązku podatkowego. Na podstawie art. 19a ust. 5 pkt 2 ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w art. 29a ust. 1 ustawy o VAT. Dodać należy, że stosownie do art. 19a ust. 6 ustawy o VAT w tym przypadku obowiązek podatkowy powstaje w odniesieniu do otrzymanej kwoty. Jak wskazał dyrektor IS w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 18 kwietnia 2014 r., nr IBPP3/443-57/14/LŻ, „(…) uznanie otrzymanych przez Wnioskodawcę na podstawie zawartych umów, zwrotów kosztów stosowanych zwolnień i ulg przewozowych za dotacje (lub inną dopłatą o podobnym charakterze) do ceny świadczonej na rzecz pasażerów usługi przewozu osób powoduje, że obowiązek podatkowy z tego tytułu powstaje, zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 2 ustawy o VAT, tj. z chwilą otrzymania całości lub części dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w art. 29a ust. 1”.

W analizowanym przypadku dopłatę za kwiecień 2024 r. przedsiębiorca otrzymał na rachunek bankowy 13 maja 2024 r., a więc przedmiotowa dopłata powinna zatem zostać wykazana w JPK_V7M za maj 2024 r.

Przedsiębiorca w związku z otrzymaną dopłatą powinien wykazać w JPK_V7M za maj 2024 r. podstawę opodatkowania w kwocie 30 000 zł w polu K_17 (ewidencja) oraz P_17 (deklaracja) a podatek należny w kwocie 2400 zł w polu K_18 (ewidencja) oraz P_18 (deklaracja). Przedmiotową dotację wykazuje się w ewidencji sprzedaży JPK_V7M na podstawie dokumentu wewnętrznego z oznaczeniem „WEW” (par. 10 ust. 1 pkt 9 lit. b, par. 10 ust. 5 pkt 2 rozporządzenia w sprawie JPK_VAT). ©℗

PIT

Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, zawartą w art. 9 ust. 1 ustawy o PIT, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych zwolnionych z podatku oraz dochodów, od których zaniechano poboru podatku. Katalog źródeł przychodów został określony w art. 10 ust. 1 ustawy o PIT, gdzie jako źródło przychodów wymieniono m.in. pozarolniczą działalność gospodarczą (pkt 3). W myśl art. 14 ust. 1 ustawy o PIT za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Stosownie do art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy o PIT (w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2024 r.) przychodem z działalności gospodarczej są również dotacje, subwencje, dopłaty, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 3 pkt 13 i ust. 9 ustawy o PIT, i inne nieodpłatne świadczenia otrzymane na pokrycie kosztów albo jako zwrot wydatków, z wyjątkiem gdy przychody te są związane z otrzymaniem, zakupem albo wytworzeniem we własnym zakresie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, od których, zgodnie z art. 22a–22o ustawy o PIT, dokonuje się odpisów amortyzacyjnych.

Do przychodów, o których mowa w art. 14 ust. 1 i 2 ustawy o PIT, nie zalicza się kwot otrzymanych od agencji wykonawczych, jeżeli agencje te otrzymały środki na ten cel z budżetu państwa, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 9 ustawy o PIT (art. 14 ust. 3 pkt 13 ustawy o PIT). Zgodnie z dodanym z 1 stycznia 2024 r. art. 14 ust. 9 ustawy o PIT podatnik może zaliczyć do przychodów z działalności gospodarczej dotacje, subwencje, dopłaty, inne nieodpłatne świadczenia lub kwoty otrzymane od agencji wykonawczych, jeżeli do upływu terminu złożenia zeznania za rok podatkowy, w którym je otrzymał, określonego w art. 45 ust. 1 ustawy o PIT, złoży właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego sporządzone na piśmie oświadczenie o zaliczeniu określonych dotacji, subwencji, dopłat, innych nieodpłatnych świadczeń lub kwot otrzymanych od agencji wykonawczych do przychodów. Do kosztów stanowiących odpisy amortyzacyjne od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych sfinansowanych z przychodów, których dotyczy to oświadczenie, art. 23 ust. 1 pkt 45 ustawy o PIT się nie stosuje.

Zatem co do zasady wszelkie otrzymywane przez podatnika dotacje i dopłaty związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą stanowią przychód z tej działalności. Wyjątek stanowią te dotacje (dopłaty), które przeznaczone są na nabycie lub wytworzenie podlegających amortyzacji środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.

W analizowanej sprawie otrzymana dopłata do zorganizowanego transportu publicznego pasażerów stanowi przychód podatkowy. Przychodem nie będzie zawarta w tej dopłacie kwota VAT (tj. 2400 zł). Jak bowiem wynika z art. 14 ust. 1 zdanie drugie ustawy o PIT, u podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych VAT za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny VAT.

W przypadku przedmiotowej dopłaty za kwiecień 2024 r. przychodem podatkowym będzie więc kwota 30 000 zł. Jednak na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 129 ustawy o PIT wolne od podatku dochodowego są dotacje w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, otrzymane z budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego, z zastrzeżeniem art. 21 ust. 36 ustawy o PIT. Przy czym zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 129 ustawy o PIT, nie ma zastosowania do tej części dotacji otrzymanej na prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej, która została przeznaczona, na podstawie odrębnych przepisów, na wynagrodzenie osoby fizycznej prowadzącej tę działalność (art. 21 ust. 36 ustawy o PIT).

Nowością od 1 stycznia 2024 r. jest to, że podatnik może nie stosować zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 129 ustawy o PIT, w odniesieniu do określonych dotacji, jeżeli do upływu terminu złożenia zeznania za rok podatkowy, w którym je otrzymał, określonego w art. 45 ust. 1 ustawy o PIT, złoży właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego sporządzone na piśmie oświadczenie o rezygnacji ze stosowania tego zwolnienia w odniesieniu do wskazanych w nim dotacji. Do wydatków i kosztów, w tym do odpisów z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, sfinansowanych z dotacji, których dotyczy to oświadczenie, art. 23 ust. 1 pkt 45 i 56 ustawy o PIT nie stosuje się (art. 21 ust. 42a ustawy o PIT).

Należy tutaj wskazać, że art. 21 ust. 1 pkt 129 ustawy o PIT dotyczący otrzymanej dotacji trzeba interpretować w powiązaniu z ustawą o finansach publicznych. [ramka]

W świetle ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego oraz ustawy o finansach publicznych otrzymana przez przewoźnika od samorządu województwa dopłata do krajowych autobusowych przejazdów pasażerskich z tytułu stosowania obowiązujących ustawowych ulg w tych przewozach stanowi dotację otrzymaną z budżetu państwa. Jak wskazał bowiem dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 1 lutego 2024 r., nr 0115-KDIT3.4011.770.2023.1.MJ: „Kwotę dopłaty stanowi różnica między wartością sprzedaży biletów obliczoną według cen nieuwzględniających ustawowych ulg a wartością sprzedaży tych biletów w cenach uwzględniających te ulgi. Oznacza to, że dopłaty do ceny biletów mieszczą się w zakresie zadań własnych województwa i stanowią dotacje w rozumieniu ustawy o finansach publicznych, które stanowią przychód podatkowy, podlegający zwolnieniu od opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 129 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych”.

Należy zatem przyjąć, że otrzymywana przez przedsiębiorcę dotacja z urzędu marszałkowskiego, stanowiąca refundację z budżetu państwa strat ponoszonych w związku ze stosowaniem obowiązujących ulg przy sprzedaży biletów, jest przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej, który korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 129 ustawy o PIT (por. interpretacje indywidualne dyrektora KIS z 1 lutego 2024 r., nr 0115-KDIT3.4011.770.2023.1.MJ; z 20 lutego 2024 r., nr 0115-KDIT3.4011.56.2024.3.AWO; z 20 czerwca 2022 r., nr 0115-KDIT3.4011.330.2022.1.JG).

Wprawdzie od 1 stycznia 2024 r. istnieje możliwość opodatkowania przedmiotowych dotacji na warunkach określonych w art. 21 ust. 42a ustawy o PIT, jednak na potrzeby schematu rozliczenia założę, że przedsiębiorca z tej możliwości nie skorzysta. Na marginesie należy jednak zaznaczyć, że opodatkowanie tej dotacji pozwoliłoby na zaliczenie poniesionych wydatków finansowanych tą dotacją do kosztów uzyskania przychodów na zasadach ogólnych, gdyż w tym przypadku art. 23 ust. 1 pkt 45 i 56 ustawy o PIT się nie stosuje.

W przypadku otrzymania przychodu z działalności gospodarczej, do którego nie stosuje się art. 14 ust. 1c, 1e i 1h ustawy o PIT, za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty (art. 14 ust. 1i ustawy o PIT). W analizowanej sprawie przedsiębiorca otrzymał przedmiotową dotację za kwiecień 2024 r. na rachunek bankowy 13 maja 2024 r. i tego dnia powstał po stronie przedsiębiorcy przychód (z pozarolniczej działalności gospodarczej). W rozważanej sytuacji przychód ten korzysta jednak ze zwolnienia z PIT.

Jak wynika z objaśnień do podatkowej księgi przychodów i rozchodów: „Kolumna 7 jest przeznaczona do wpisywania przychodów ze sprzedaży wyrobów (towarów handlowych) i sprzedaży usług. (…). Kolumna 8 jest przeznaczona do wpisywania pozostałych przychodów, np. przychodów z odpłatnego zbycia składników majątku, otrzymanych kar umownych, wynagrodzenia płatnika”.

Skoro dotacja korzysta u przedsiębiorcy ze zwolnienia z PIT, to nie należy jej wykazywać ani w kolumnie 7, ani w kolumnie 8 podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Otrzymywane dotacje nie mają bowiem wpływu na ustalenie dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, nie należy ich więc ewidencjonować jako przychodu w podatkowej księdze przychodów i rozchodów. Jednak miejscem, gdzie można księgować otrzymane dotacje w celu odzwierciedlenia zdarzeń gospodarczych, jest kolumna 17, przeznaczona do wpisywania uwag co do treści zapisów w kolumnach 2–16. W kolumnie tej mogą być ewidencjonowane przychody faktycznie przez podatnika otrzymane, które nie są brane pod uwagę przy obliczaniu przychodów podlegających opodatkowaniu – jak wynika z objaśnień do podatkowej księgi przychodów i rozchodów (por. interpretacja indywidualna dyrektora IS w Bydgoszczy z 7 sierpnia 2014 r., nr ITPB1/415-545/14/KW).

W analizowanym przypadku dopłata do zorganizowanego transportu publicznego pasażerów jest zwolniona z PIT na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 129 ustawy o PIT (na potrzeby schematu rozliczenia zakładam, że przedsiębiorca nie zrezygnuje ze zwolnienia). Zatem przedmiotowej dopłaty nie wykazuje się jako przychodu w podatkowej księdze przychodów i rozchodów – ewentualnie można ją wykazać w kolumnie 17 (uwagi) tej księgi – a następnie w zeznaniu PIT-36L oraz nie pobiera się od niej zaliczki na PIT. ©℗