Nabycie w spadku nieruchomości zwróconej po wywłaszczeniu następuje w momencie otwarcia spadku, a nie w chwili zwrotu. Od tego zdarzenia trzeba więc liczyć 5-letni termin na sprzedaż bez PIT – orzekł NSA.
Sprawa dotyczyła synów, którzy odziedziczyli po zmarłej matce nieruchomość. Jeszcze za życia wystąpiła ona (w marcu 2005 r.) z trzema innymi spadkobiercami po osobie zmarłej w 1977 r. do starosty kutnowskiego o zwrot działek, które zostały przejęte na podstawie przepisów o wywłaszczeniu. Matka uzasadniła swój wniosek tym, że działki zostały przejęte na cele inne niż wynikające z decyzji wywłaszczeniowej. W związku z tym zgodnie z przepisami ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami miała podstawę do zwrotu (restytucji). W grudniu 2009 r. matka zmarła, a spadek po niej nabyli dwaj synowie. Wstąpili tym samym w miejsce matki do postępowania o zwrot wywłaszczonej nieruchomości. Starosta kutnowski decyzją z 2011 r. orzekł o zwrocie działki. Mężczyźni sprzedali ją rok później – w 2012 r. Chcieli wiedzieć, czy w związku z tym powinni zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych. Istota sporu sprowadzała się w praktyce do rozstrzygnięcia, w którym momencie nastąpiło nabycie nieruchomości. Od tej daty należy bowiem liczyć 5-letni termin, po upływie którego można sprzedać nieruchomość bez PIT (wynika on z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o PIT).
Podatnicy uważali, że nie muszą płacić podatku, bo działkę nabyli na własność na podstawie restytucji, a więc zwrotu, a nie na podstawie spadku. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi nie podzielił ich zdania. Uważał, że mają obowiązek zapłacić PIT. Innego zdania był WSA w Łodzi. W uzasadnieniu skupił się na wyjaśnieniu, co znaczy zwrot i nabycie. Orzekł, że podatnicy nabyli działki na podstawie restytucji, a nie dziedziczenia, a więc nie muszą płacić PIT.
NSA uznał, że rację w sporze ma jednak fiskus. Sąd uznał bowiem, że WSA błędnie odczytał stan faktyczny sprawy i skoncentrował się na ocenie okoliczności, które nie miały żadnego znaczenia. – Ustawodawca nie zawarł definicji pojęcia nabycia. Aby to ustalić, należy odwołać się do regulacji w prawie cywilnym – wyjaśnił sędzia Jerzy Rypina. Zgodnie z art. 925 k.c., spadkobierca nabywa spadek w momencie jego otwarcia, a więc z chwilą śmierci spadkodawcy. Oznacza to, że z chwilą śmierci matki synowie nabyli prawa i obowiązki majątkowe. NSA wyjaśnił więc, że 5-letni termin w PIT biegnie od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie prawa do spadku, a więc od 30 grudnia 2009 r.
Synowie nabyli bowiem działki na podstawie dziedziczenia. Muszą więc uiścić daninę.