Skarbówka przegrała kolejny spór o kwatery za granicą

Wydatek pracodawcy na zakwaterowanie nie jest wliczany do wynagrodzenia oddelegowanego pracownika. Wynika to z przepisów unijnych, a nowa linia orzecznicza jest już utrwalona – orzekł NSA.

Chodziło o polską spółkę, która specjalizuje się we wznoszeniu konstrukcji stalowych i w związku z tym wysyła czasowo swoich pracowników za granicę. Oddelegowanie ma odzwierciedlenie w aneksach do umów o pracę.

Nie jest to podróż służbowa w rozumieniu prawa pracy, więc spółka nie wypłaca oddelegowanym diet ani innych należności z tytułu takiej podróży. Wynajmuje im natomiast za granicą kwatery. Ponosi koszt najmu bez względu na liczbę faktycznie wykorzystanych miejsc noclegowych oraz okres trwania najmu.

W 2015 r. spółka spytała dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy, czy wartość takich noclegów jest dla pracowników oddelegowanych za granicę przychodem ze stosunku pracy, a więc czy jako płatnik ma z tego tytułu odprowadzać zaliczki na PIT. Sama była zdania, że przychód nie powstaje, bo – jak argumentowała – płaci za noclegi we własnym interesie, w związku z realizacją danej inwestycji, a nie w interesie pracownika.

Nawiązała tu do orzecznictwa sądów administracyjnych oraz wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r. (sygn. akt K 7/13). Trybunał orzekł, że aby nieodpłatne świadczenie było przychodem pracownika, musi ono być spełniane w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przynieść mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, a korzyść ta musi być wymierna i przypisana konkretnej osobie (zindywidualizowana).

Skarbówka zmienną jest

Początkowo, w 2015 r., fiskus przyznał rację spółce. Potem jednak, w 2019 r., szef Krajowej Administracji Skarbowej zmienił tę interpretację. Stwierdził, że przywołane przez spółkę wyroki sądów dotyczyły pracowników mobilnych, czyli takich, którzy w godzinach pracy wykonują zadania w odległych od siedziby miejscach, nie mają możliwości powrotu w tym czasie i muszą tam przenocować.

Szef KAS uznał, że nie dotyczy to spółki, bo jej personel, oddelegowany na podstawie aneksów do umów o pracę, to nie pracownicy mobilni. Stwierdził, że oddelegowani za granicę nie mają żadnych przywilejów kwaterunkowych, bo – jak podkreślił – prawo pracy nie zmusza pracodawcy do zapewnienia noclegu.

Darmowe zakwaterowanie leży w interesie samych zatrudnionych, odbywa się za ich zgodą (podpisanie aneksu) i zapobiega konieczności płacenia za nocleg z własnej kieszeni – wyliczył szef KAS w kontekście wyroku TK z 8 lipca 2014 r.

WSA po stronie fiskusa

Spółka przegrała w sądzie I instancji. WSA w Warszawie (sygn. akt III SA/Wa 2815/19) zgodził się z szefem KAS, że w tej sprawie są spełnione wszystkie przesłanki, aby uznać darmowe zakwaterowanie za przychód pracownika.

Odnośnie do tego, w czyim interesie leży wynajęcie kwatery i udostępnienie jej pracownikowi, sąd powołał się na wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego o sygn.: II FSK 959/18, II FSK 524/18, II FSK 677/18, II FSK 827/18. Uznał, że wynika z nich jednoznacznie, iż w przypadku oddelegowania za granicę wynajęcie kwatery leży w interesie pracownika, bo w przeciwnym wypadku podwładny musiałby zadbać o to osobiście i zapłacić z własnej kieszeni.

Jest nowa linia orzecznicza

Sąd kasacyjny uchylił wyrok WSA w Warszawie oraz interpretację szefa KAS z 2019 r. Stwierdził, że bazowały one na linii orzeczniczej, która w ogóle nie uwzględniała prawa unijnego, co było jej zasadniczą wadą.

– Przywołane przez sąd I instancji wyroki NSA nie uwzględniały przepisów unijnych dotyczących pracowników delegowanych, a linia orzecznicza w tym zakresie się zmieniła – zwrócił uwagę sędzia Zbigniew Romała.

Tę nową linię orzeczniczą prezentują m.in. wyroki z 1 sierpnia 2023 r. (II FSK 270/21, II FSK 243/21, II FSK 1246/21). NSA nawiązał w nich do dyrektywy 96/71/WE, dotyczącej delegowania pracowników w ramach świadczenia usług, oraz do dyrektywy 2014/67/UE w sprawie egzekwowania dyrektywy 96/71/WE. Dyrektywy te zawierają przepisy o składnikach wynagrodzenia i wyłączają z nich wydatki pracodawcy na zapewnienie oddelegowanym pracownikom zakwaterowania.

Z tego powodu – według NSA – wydatek na nocleg pracownika oddelegowanego za granicę należy uznać za poniesiony wyłącznie w interesie pracodawcy. W konsekwencji jego wartość nie będzie przychodem pracownika, a spółka nie będzie musiała odprowadzać zaliczki na PIT.

– Tak się czasami zdarza, że NSA zmienia zdanie, a nowa linia orzecznicza wyznaczona przez wyroki z 1 sierpnia 2023 r. została podtrzymana choćby wyrokami z 9 stycznia 2024 r. o sygn. II FSK 434/21 i II FSK 1332/21 – wskazał sędzia Romała. ©℗

orzecznictwo