Skarbówka walczy o 17 zł od opiekunów osób niepełnosprawnych

Pełnomocnictwa w sprawach dotyczących udzielenia świadczenia pielęgnacyjnego są wolne od opłaty skarbowej – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach.

Pełnomocnictwa w sprawach dotyczących udzielenia świadczenia pielęgnacyjnego są wolne od opłaty skarbowej – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach.

Jeśli taka wykładnia się uprawomocni, to skorzystają na niej opiekunowie osób niepełnosprawnych. W wielu przypadkach opiekunowie ci muszą walczyć o prawo do tego świadczenia (choćby nawet po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 21 października 2014 r., sygn. akt K 38/13). W tym celu korzystają z pomocy profesjonalisty. To często wymaga udzielenia pełnomocnictwa, a więc – jak twierdzi skarbówka – obowiązku uiszczenia opłaty skarbowej w wysokości 17 zł.

W sukurs opiekunom przyszedł gliwicki sąd.

Przypomnijmy, że świadczenie pielęgnacyjne przysługuje z tytułu opieki nad osobą niepełnosprawną, której niepełnosprawność powstała „nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia”. Obecnie wynosi 2458 zł miesięcznie (w 2024 r. będzie to 2988 zł).

Bez opłaty

Fiskus uważa, że opłaty skarbowej (17 zł) nie ma wyłącznie od pełnomocnictw udzielanych w sprawach wymienionych w art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o opłacie skarbowej (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2111). Pod literą c tego przepisu wymienione są sprawy z zakresu świadczeń socjalnych oraz załatwiane na podstawie przepisów o:

• pomocy społecznej,
• wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
• zatrudnieniu socjalnym oraz
• pomocy państwa w wychowywaniu dzieci.

Fiskus uważa, że żadne z tych wyłączeń nie dotyczy pełnomocnictw udzielanych w sprawie świadczenia opiekuńczego, bo w tym wypadku – jak argumentuje – mają zastosowanie inne przepisy – o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 390 ze zm.), a te – jak twierdzi – nie są wymienione w art. 2 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy.

Tak też uznał wójt gminy (wpływy z opłaty skarbowej są dochodem gminy) w interpretacji indywidualnej, którą uchylił gliwicki sąd.

Wystąpił o nią adwokat reprezentujący klientów w sprawach o przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia ze względu na sprawowanie opieki nad osobą niepełnosprawną. Uważał, że jego pełnomocnictwo powinno być bez opłaty skarbowej.

Sądy i ministerstwa

Na potwierdzenie tego przywołał wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 4 czerwca 2009 r. (sygn. akt I OSK 1094/08), prawomocny wyrok WSA w Opolu z 9 czerwca 2009 r. (II SA/Op 71/09) oraz postanowienia WSA w Olsztynie z 6 grudnia 2011 r. (II SA/Ol 885/11) i WSA w Gliwicach z 30 sierpnia 2017 r. (IV SA/Gl 557/17).

Adwokat przytoczył również pismo Ministerstwa Finansów z 19 maja 2004 r. odnoszące się do art. 2 ust. 1 pkt 1 lit. e, który był poprzednikiem obecnego art. 2 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy. Zacytowany fragment pisma MF brzmi:

„Z dyspozycji art. 2 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy wynika, że nie podlegają opłacie skarbowej podania i załączniki do podań, czynności urzędowe, zaświadczenia, zezwolenia oraz dokumenty stwierdzające ustanowienie pełnomocnika oraz ich odpisy (wypisy) m.in. w sprawach świadczeń socjalnych. [...] Mając powyższe przepisy na względzie, należy stwierdzić, że na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy o opłacie skarbowej w sprawach przyznania świadczeń rodzinnych nie powstaje obowiązek zapłaty opłaty skarbowej od podań i załączników do podań, czynności urzędowych, zaświadczeń, zezwoleń oraz dokumentów stwierdzających ustanowienie pełnomocnika”.

Niemal identycznie brzmiał komunikat Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej z 10 stycznia 2007 r., który odnosił się już wprost do obecnego przepisu – art. 2 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy: „Mając powyższe przepisy na względzie, należy stwierdzić, że na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy o opłacie skarbowej w sprawach przyznania świadczeń rodzinnych nie powstaje obowiązek zapłaty opłaty skarbowej od podań i załączników do podań, czynności urzędowych, zaświadczeń, zezwoleń oraz dokumentów stwierdzających ustanowienie pełnomocnika oraz ich odpisów (wypisów)”.

Na końcu tego komunikatu resort pracy podkreślił, że „całkowicie nieuzasadnione jest pobieranie opłaty skarbowej od czynności urzędowych w sprawach świadczeń rodzinnych”.

Analogicznie – jak argumentował adwokat – należy traktować czynność ustanowienia pełnomocnika. Przepis ten uległ wyłącznie zmianie redakcyjnej, a nie merytorycznej – tłumaczył prawnik.

Ważny jest cel przepisów

Gliwicki WSA przychylił się do takiej argumentacji. Zwrócił uwagę na to, że wyłączenia z opłaty, wymienione w art. 2 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy, są związane z „celami pozafiskalnymi, które można określić jako cele społeczne”.

Podkreślił, że żadne z tych wyłączeń nie odsyła do konkretnej ustawy, a problematyka w nich wskazana jest uregulowana w kilkuset aktach prawnych rangi ustawy i aktów wykonawczych.

Jedną z nich – jak stwierdził sąd – jest ustawa o świadczeniach rodzinnych, a więc nie ma opłaty skarbowej od pełnomocnictw do reprezentowania opiekunów osób niepełnosprawnych.

Wyrok jest nieprawomocny.©℗

orzecznictwo