Zmiany w przepisach dla biegłych rewidentów zachwieją cenami audytów

Nowe wymogi dla biegłych rewidentów spowodują, że wyżej będą kalkulować wartość swojej pracy. Badane spółki nie będą zaś mogły się kierować wyłącznie tym kryterium przy wyborze usługodawcy.

Takie zmiany przyniesie między innymi reforma rynku audytorskiego, na którą Ministerstwo Finansów ma jeszcze niecałe trzy miesiące. Resort bowiem do 17 czerwca 2016 r. musi wdrożyć do polskiej ustawy o biegłych rewidentach i ich samorządzie (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1011) zmiany wynikające m.in. ze znowelizowanej dyrektywy 2006/43/WE w sprawie ustawowych badań rocznych sprawozdań finansowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych. W tym samym czasie wejdzie w życie unijne rozporządzenie nr 537/2014 w sprawie szczegółowych wymogów dotyczących ustawowych badań sprawozdań finansowych jednostek interesu publicznego uchylające decyzję komisji 2005/909/WE.

Wzrost pracochłonności

Monika Kaczorek, członek Krajowej Rady Biegłych Rewidentów, wyjaśnia, że w związku z tą reformą zmianie ulegnie sam proces badania sprawozdania finansowego. Począwszy od sprawozdań finansowych za 2016 r. audyty dla jednostek zainteresowania publicznego (np. banków, spółek giełdowych) będą się odbywały zgodnie z międzynarodowymi standardami badania. W kolejnym roku ta zmiana obejmie sprawozdania pozostałych podmiotów. Przedsiębiorcy będą mieli wrażenie, że biegli rewidenci zniknęli z ich biur. – Konieczność stosowania międzynarodowych standardów badania ze względu na swoją złożoność najprawdopodobniej wymusi w większości jednostek stosowanie do badania systemów informatycznych – twierdzi Monika Kaczorek. Dodaje, że więcej czasu biegły będzie też musiał poświęcić na planowanie badania i dokumentację. Oznacza to, że dużą część pracy, którą dotychczas wykonywał w siedzibie klienta, teraz będzie mógł zrobić w swoim biurze. – To korzyść dla klienta – przekonuje Monika Kaczorek – bo biegły przyjdzie do klienta po to, żeby rozmawiać o kwestiach najistotniejszych, żeby przedstawić wnioski i rekomendacje.

Krzysztof Burnos, prezes Krajowej Rady Biegłych Rewidentów, zwraca uwagę, że rewidenci będą mieli dodatkową pracę. Będą musieli wykonywać więcej procedur, bo zakres badania jest szerszy. Przykładowo będą musieli sporządzić dodatkowe sprawozdanie dla komitetu audytu związane z ustaleniami z badania. Zgodnie z prognozami Ministerstwa Finansów koszt audytu wzrośnie o 20 proc. Rozmówca podkreśla, że szacunek ten nie uwzględnia tego, że wzrosnąć mają też opłaty z tytułu nadzoru. – Ponieważ usługi biegłych rewidentów charakteryzują się niską marżą, można się spodziewać wzrostu ceny o kolejne kilka procent – twierdzi prezes KRBR. Rozmówca twierdzi, że i tak rentowność branży audytorskiej spadnie pomimo wzrostu cen. [tabela] – Gdybyśmy chcieli utrzymać aktualna marżę wzrost cen musiałby być mocniejszy – dodaje.

Zapłata nie może dominować

Ekspert przypomina też, że jednostki zainteresowania publicznego nie będą się już mogły kierować jedynie ceną przy wyborze biegłego rewidenta. Zgodnie z unijną reformą firma będzie musiała opracować procedurę, w której opisze wszystkie elementy wyboru i kryteria, jakimi się powinna kierować. – A te, które powinny być brane pod uwagę zdaniem unijnego regulatora, to przede wszystkim niezależność i kompetencje – twierdzi Krzysztof Burnos. Wyjaśnia, że za opracowanie procedur i wybór audytora będzie teraz odpowiedzialny komitet audytu. Jeżeli nie spełni wymagań, będzie mógł zostać ukarany.

Trzeba bowiem pamiętać, że od 17 czerwca br., tj. od momentu wejścia w życie nowych przepisów rozporządzenia unijnego, kontroli Komisji Nadzoru Audytowego (organu nadzoru publicznego m.in. nad rynkiem audytorskim) będą podlegały nie tylko, tak jak jest dziś, firmy audytorskie, ale również jednostki zainteresowania publicznego. Jeżeli nie będą przestrzegały przepisów rozporządzenia UE, będą podlegały karom administracyjnym.

Resort finansów pracuje obecnie nad projektem nowelizacji ustawy o biegłych rewidentach i ich samorządzie. Projekt założeń do tej ustawy zakładał, że maksymalna kara może wynieść nawet 1 mln zł.

– Oczywiście nie oznacza to, że komitet ma wybrać najdroższą ofertę – podkreśla ekspert. Dodaje, że nowe rozwiązania mają służyć zwiększeniu jakości badania, bo prawidłowo przeprowadzony proces wyboru biegłego rewidenta ma kluczowe znaczenie dla jakości badania. Karę będzie można nałożyć, jeżeli okaże się, że audyt został przeprowadzony w niewłaściwy sposób, a jednostka badana nie dochowała należytej staranności przy wyborze biegłego rewidenta.

Nowe przepisy będą dotyczyć jednostek zainteresowania publicznego. Ale – jak podkreśla prezes KIBR – problem wyboru pod kątem ceny może dotyczyć tych JZP, które unikają tworzenia komitetu audytu, i tych, które traktują badanie jako wypełnienie wymogu formalnego – twierdzi Krzysztof Burnos. ©?

Tabela. Symulacja kalkulacji wyniku na badaniu sprawozdania finansowego jednostki interesu publicznego

Pozycje kalkulacyjne	Jest	Jest w proc.	Wzrost w proc.	Będzie
cena za badanie	10 000	100	23,2	12 320
koszty bezpośrednie wynagrodzeń:procedury wykonywane przez zespół audytorski, kluczowego biegłego rewidenta, kontrolera jakości zlecenia	7200	72	20	8640
koszty pośrednie – utrzymanie systemu kontroli jakości firmy audytorskiej:zapewnienie aktualności procedur badania do aktualnych przepisów i interpretacji dotyczących stosowania: – standardów sprawozdawczości (MSSF etc.) – przepisów prawa podatkowego – przepisów prawa gospodarczego (kodeks spółek handlowych, ustawy sektorowe);obowiązkowy system szkoleń dla wszystkich pracowników uczestniczących w procesie badania	1700	17	10	1870
koszty ogólnoadministracyjne	500	5	2	510
opłata z tytułu nadzoru*	175	1,75	400	875
marża	425			425
marża proc.	4,3 proc.			3,4 proc.
podatek dochodowy	81	19		81
zysk na badaniu	344			344
rentowność badania proc.	3,4 proc.			2,8 proc.
* W założeniach Ministerstwa Finansów opłata z tytułu nadzoru ma wzrosnąć do poziomu 7 proc.

Kalkulacja przy założeniu, że firma audytorska chce utrzymać ten sam poziom nominalny marży.

Opracowanie: Krajowa Izba Biegłych Rewidentów

Podstawa prawna

Rozporządzenie nr 537/2014 w sprawie szczegółowych wymogów dotyczących ustawowych badań sprawozdań finansowych jednostek interesu publicznego uchylające decyzję Komisji 2005/909/WE (Dz.Urz. UE z 2014 r. L 158, s. 77).