Jak zaksięgować rabat potransakcyjny

Klient w poprzednim roku sprzedał znaczną partię towarów jednemu z odbiorców. Teraz po kilku miesiącach udzielił na nią wysokiego rabatu. Jak to zaksięgować? Czy korygować księgi za poprzedni rok?

Z punktu widzenia ujęcia rabatów w księgach rachunkowych bardzo ważny jest moment udzielenia rabatu oraz to, czy już w momencie sprzedaży zmniejszenie wartości przychodów było wysoce prawdopodobne, tj. czy odbiorcy obiecano udzielenie takiego upustu.

W przypadku jednostki udzielającej rabatu potransakcyjnego do sprzedaży zafakturowanej w tym samym roku, zdarzenie to powinno być udokumentowane fakturą korygującą. Skutki tej korekty, na podstawie faktury korygującej, sprzedający powinien zasadniczo ująć w księgach w miesiącu, w którym zaewidencjonowano przychód. Wynika to z zasady współmierności przychodów i kosztów. Jednak w praktyce bardzo często miesiąc ten jest już zamknięty i wtedy nie ma możliwości dokonania w nim żadnych zapisów. Jednak w trakcie roku możliwe jest stosowanie uproszczenia ewidencyjnego pozwalającego na wprowadzenie do ksiąg zapisów korygujących w miesiącu wystawienia faktury korygującej.

Przykład 1

W trakcie roku

Spółka A sprzedała w maju towary klientowi B.

W sierpniu udzieliła mu rabatu posprzedażowego na kwotę 60 000 zł + 23 proc. VAT. Stosując uproszczenie w trakcie roku, powinna to zaksięgować:

• Wn „Przychody ze sprzedaży towarów” – korekta wartości netto, czyli 60 000 zł;

• Wn „Rozrachunki z tytułu VAT należnego” – korekta VAT należnego, czyli 13 800 zł;

• Ma „Rozrachunki z odbiorcami” – korekta wartości brutto, czyli 73 800 zł.

Zapisów wskazanych powyżej można także dokonać ze znakiem minus, po tych samych stronach kont, na których ujęto sprzedaż.

Uproszczenie wynika także z tego powodu, że dla celów podatku dochodowego korekty przychodów ze sprzedaży spowodowanej rabatem po transakcyjnym należy dokonać w miesiącu, w którym wystawiono fakturę korygującą. Inaczej może być wtedy, gdy rabatu udzielono w roku obrotowym następującym po roku, w którym ujęto w księgach przychód. Wtedy jego wartość należałoby ująć z uwzględnieniem art. 54 ustawy o rachunkowości. Przypomnijmy: przepis ten wskazuje w ust. 1, że jeżeli po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego, a przed jego zatwierdzeniem, jednostka otrzymała informacje o zdarzeniach mających istotny wpływ na to sprawozdanie, lub powodujących, że założenie kontynuowania działalności nie jest uzasadnione, trzeba zmienić to sprawozdanie, dokonując odpowiednich zapisów w księgach roku obrotowego, którego sprawozdanie finansowe dotyczy (ewentualnie powiadomić biegłego rewidenta). Z kolei jeżeli informacje takie uzyskano po zatwierdzeniu sprawozdania, ich skutki ujmowane są w księgach roku obrotowego, w którym je otrzymano. Błędy istotne odnosi się na kapitał (fundusz) własny i wykazuje jako „zysk (strata) z lat ubiegłych”.

I tak, jeśli rabatu udzielono przed sporządzeniem sprawozdania za rok, w którym zaksięgowano przychód, należałoby skutki korekty ująć w księgach roku, za który sporządzane jest sprawozdanie. Gdyby sprawozdanie było już sporządzone, ale niezatwierdzone, a wartość korekty była kwotą istotną, to trzeba otworzyć wstępnie zamknięte księgi, wprowadzić korektę i jeszcze raz sporządzić sprawozdanie za ten rok. Zaś w przypadku nieistotnej kwoty korekty jej skutki można ująć w księgach w roku obrotowym, w którym wystawiono fakturę korygującą. Wartość udzielonego rabatu do sprzedaży za dany rok po zatwierdzeniu sprawozdania za ten rok trzeba ująć w księgach bieżąco, czyli w roku, w którym go udzielono. Jeśli korekta stanowi kwotę istotną, odnosi się ją na konto „Rozliczenie wyniku finansowego”, a w przypadku kwoty nieistotnej – na wynik bieżący, czyli na konto w zespole 7.

Przykład 2

Po zatwierdzeniu sprawozdania

Spółka w 2022 r. sprzedała wyroby klientowi C. W związku z tym w sierpniu 2023 r. udzieliła rabatu na kwotę 160 000 zł + 23 proc. VAT. Jest to kwota istotna. I choć spółka nie tworzyła rezerwy na rabaty, to nie ma podstaw do tego, aby stwierdzić, że z tego powodu zatwierdzone już za 2022 r. sprawozdanie jest nierzetelne. Biuro ujmie więc rabat zapisami ujemnymi (storno czerwone) w dacie wystawienia faktury korygującej: Wn „Rozrachunki z odbiorcami” (196 800 zł), Ma „VAT należny” (36 800 zł), Ma „Przychody ze sprzedaży” (160 000 zł). ©℗