Subskrybuj nas na Youtube
Od 1 stycznia 2016 r. nie trzeba już dołączać uzasadnienia do korekty deklaracji, a organy podatkowe nie mogą odstępować od metod szacowania podstawy opodatkowania. W postępowaniu podatkowym mają za to prawo zażądać np. oświadczenia o stanie majątkowym.
Czy konieczne jest uzasadnienie korekty
Pani Mariola prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Popełniła błędy w deklaracji VAT, którą złożyła w lutym. Musi więc skorygować dane dotyczące m.in. podatku naliczonego. Czy powinna dołączyć również uzasadnienie przyczyn korekty?
NIE
Od początku tego roku zmieniły się przepisy ordynacji podatkowej, które regulują formalne wymogi, jakie musi spełnić podatnik składający korektę deklaracji. Wśród nich nie ma już obowiązku dołączania do korekty uzasadnienia wyjaśniającego powody jej złożenia. Nie oznacza to jednak, że nie wolno go dołączyć. Czasem może to być dobra strategia – np. wtedy, gdy podatnik spodziewa się, że organ podatkowy po złożeniu przez niego korekty uruchomi kontrolę lub postępowanie podatkowe. Urząd ma do tego prawo, jeśli będzie miał wątpliwości co do korekty deklaracji. Aby tego uniknąć, czasem wystarczy samemu wyjaśnić, z czego ona wynika i z jakimi zdarzeniami gospodarczymi lub prawnymi się wiąże.
Nie zmieniły się natomiast zasady, zgodnie z którymi można złożyć korektę, zanim zostaną wszczęte postępowanie podatkowe lub kontrola. Gdy procedury zostaną uruchomione, prawo do skorygowania deklaracji zostaje zawieszone w zakresie objętym tym postępowaniem lub kontrolą. Można to zrobić po zakończeniu kontroli. Z kolei po zakończeniu postępowania podatkowego również można złożyć korektę deklaracji, ale jedynie w zakresie, który nie został objęty decyzją określającą wysokość zobowiązania podatkowego.
Podstawa prawna
Art. 81 i art. 81b ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.).
Czy fiskus oszacuje osiągnięty dochód
Pan Andrzej prowadzi małą firmę. W zeszłym roku otrzymał tyle zleceń, że nie miał czasu ani możliwości zająć się księgowością. Niestety to spowodowało, że zostało wszczęte postępowanie. Czy skarbówka może oszacować jego podstawę opodatkowania?
TAK
Przepisy określają trzy przesłanki, które pozwalają organowi podatkowemu oszacować podstawę opodatkowania. Chodzi o sytuacje, gdy podatnik nie ma ksiąg podatkowych lub innych danych niezbędnych do określenia podstawy opodatkowania, gdy księgi co prawda są, ale nie pozwalają na określenie tej podstawy oraz gdy naruszył warunki uprawniające do korzystania ze zryczałtowanej formy opodatkowania. Przepisy w tym zakresie nie zmieniły się w stosunku do obowiązujących przed 1 stycznia 2016 r. Nowością jest jednak to, że nie ma już dowolności w stosowaniu metod szacowania. Nie zawsze też organ podatkowy przystąpi do szacowania. Ordynacja określa dokładnie, kiedy może od niego odstąpić. Po pierwsze, gdy mimo braku ksiąg podatkowych dowody uzyskane w toku postępowania pozwalają na określenie podstawy opodatkowania, a po drugie, gdy pozwalają na to dane wynikające z ksiąg podatkowych, uzupełnione dowodami uzyskanymi w toku postępowania. Innymi słowy, jeśli w toku postępowania fiskusowi uda się zebrać dowody lub dokumenty (umowy, faktury), które pozwolą na określenie precyzyjnie podstawy opodatkowania, to nie będzie jej szacował. Wyda decyzję, w której określi kwotę do opodatkowania wynikającą z zebranych dokumentów. Jeśli natomiast okaże się to niemożliwe, będzie miał prawo oszacować podstawę.
Podstawa prawna
Art. 23 par. 1–3 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.).
Czy metoda szacowania może być dowolna
Pan Wiesław dowiedział się, że urząd skarbowy chce mu oszacować dochód, bo źle prowadził księgi podatkowe, a były okresy, gdy ich w ogóle nie prowadził. Czy może przyjąć dowolną metodę szacowania?
NIE
Mimo zmian w ordynacji podatkowej, dotyczących metod szacowania podstawy opodatkowania, organy podatkowe nie mogą dowolnie decydować o wyborze danej metody. Artykuł 23 par. 5 ordynacji zobowiązuje je bowiem do tego, aby szacowanie zmierzało do określenia podstawy opodatkowania w wysokości zbliżonej do rzeczywistej. Co więcej, określając tę podstawę, urząd skarbowy musi uzasadnić, dlaczego wybrał tę, a nie inną metodę. Do wyboru ma ich obecnie sześć. Pierwsza z nich, czyli porównawcza wewnętrzna, polega na porównaniu wysokości obrotów w firmie za poprzednie okresy, w których znana jest ich wysokość. Druga, porównawcza zewnętrzna, polega na porównaniu wysokości obrotów w firmie z obrotami w innych przedsiębiorstwach prowadzących działalność o podobnym zakresie i w podobnych warunkach. W trzeciej – remanentowej – porównuje się wartości majątku przedsiębiorstwa na początku i na końcu okresu, z uwzględnieniem wskaźnika szybkości obrotu. Kolejne to: metoda produkcyjna, polegająca na ustaleniu zdolności produkcyjnej przedsiębiorstwa, kosztowa – w której ustala się wysokość obrotu na podstawie wysokości kosztów poniesionych przez przedsiębiorstwo – oraz metoda udziału dochodu w obrocie, polegająca na ustaleniu wysokości dochodów ze sprzedaży określonych towarów i wykonywania określonych usług, z uwzględnieniem wysokości udziału tej sprzedaży (wykonanych usług) w całym obrocie.
Od początku 2016 r. roku w ordynacji nie ma już przepisu, który w szczególnie uzasadnionych przypadkach i wtedy, gdy nie można było zastosować jednej z powyższych metod, pozwalał organowi w inny sposób oszacować podstawy opodatkowania. Pozostają tylko metody ustawowe.
Podstawa prawna
Art. 23 par. 4–5 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.).
Czy urząd może żądać tłumaczenia dokumentów
Pani Krystyna jest w trakcie postępowania podatkowego. Ponieważ kooperuje z firmami z zagranicy, głównie z Unii Europejskiej, część umów sporządzona jest w językach obcych (zwłaszcza angielskim). Czy urząd może zażądać przetłumaczenia tych dokumentów?
TAK
Takie uprawnienie organu podatkowego to nowość w ordynacji podatkowej wprowadzona od 1 stycznia 2016 r. Przed tą datą przepisy nie przewidywały możliwości żądania tłumaczenia dokumentów w postępowaniu podatkowym. Organy podatkowe mogły z niej skorzystać wyłącznie w razie kontroli, a to dwa różne tryby procedury. Obecnie, zgodnie z art. 189 par. 3 ordynacji, jeśli skarbówka zażąda przetłumaczenia dokumentacji, np. umów z klientami w języku angielskim, to podatnik powinien je przedstawić. Co więcej, koszt tych tłumaczeń musi pokryć sam. Pani Krystyna będzie więc musiała przetłumaczyć dokumenty i za nie zapłacić, jeśli zażąda ich organ podatkowy.
Podstawa prawna
Art. 189 par. 3 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.).
Czy trzeba składać oświadczenie o majątku
Pan Marcin w zeszłym roku zwiedził kilka krajów w Azji. Był też w Afryce na kilkutygodniowym wyjeździe. Tymczasem organy podatkowe mają wątpliwości, czy ponoszone wydatki mają pokrycie w jego opodatkowanych dochodach. Już zostało wszczęte postępowanie podatkowe. Czy fiskus może zażądać od niego złożenia oświadczenia o stanie majątkowym?
TAK
Znowelizowane przepisy ordynacji podatkowej przewidują od 1 stycznia 2016 r. obowiązek złożenia oświadczenia o stanie majątkowym w trakcie postępowania podatkowego. Do końca 2015 r. taki wymóg funkcjonował jedynie w przypadku kontroli podatkowej, a więc w innym trybie procedury podatkowej. Z początkiem tego roku organy mają możliwość żądania złożenia oświadczenia, o ile zachodzą przesłanki wymienione w art. 180 par. 3 ordynacji podatkowej. Zgodnie z tym przepisem, jeśli zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że strona będąca osobą fizyczną nie ujawniła wszystkich obrotów lub przychodów mających znaczenie dla określenia lub ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego, organ podatkowy może zażądać złożenia oświadczenia o stanie majątkowym na określony dzień. Oświadczenie składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania, czyli jeśli się w nim skłamie, to można ponieść odpowiedzialność nie karną skarbową, ale karną. Ordynacja wymaga jednak, aby organ podatkowy, który zwraca się do podatnika o złożenie oświadczenia, uprzedził go o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania. Powinien też wskazać, na jaki dzień należy złożyć oświadczenie. Nie ma jednak ustalonego, urzędowego jego wzoru.
Złożony dokument będzie dowodem w postępowaniu podatkowym. Obowiązek jego przekazania na żądanie organu wynika bowiem z przepisów definiujących dowody w postępowaniu. Jak wynika z art. 180 par. 1 ordynacji, jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem.
Eksperci dotychczas zwracali uwagę, że ten nowy wymóg będzie dotyczył przede wszystkim postępowań w sprawie nieujawnionych źródeł przychodów. Pan Marcin może więc zostać wezwany do złożenia oświadczenia.
Podstawa prawna
Art. 180 par. 1, 3 i 4 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.).
