Subskrybuj nas na Youtube
Podatnik, który w związku z likwidacją biznesu wnosi budynek do swojego majątku prywatnego, a wcześniej odliczył od niego podatek naliczony, musi zapłacić VAT, tak jakby ten budynek sprzedał
Taką opinię przedstawiła w czwartek Juliane Kokott, rzecznik generalna Trybunału Sprawiedliwości UE, w polskiej sprawie Jana Mateusiaka.
Istota sporu
Pytanie unijnemu Trybunałowi zadał Naczelny Sąd Administracyjny. Rozpatrywał on przypadek notariusza, który prowadzi kancelarię w części budynku wzniesionym w latach 1997–1999 z przeznaczeniem na cele mieszkalne i gospodarcze. Od części firmowej podatnik odliczył VAT. Teraz myśli o zakończeniu działalności. Chciał więc wiedzieć, czy w związku z tym będzie musiał od części budynku, przeznaczonej na cele firmowe, zapłacić VAT (majątek firmowy zostanie przekazany do majątku prywatnego podatnika). Notariusz uważał, że nie ma takiego obowiązku, ponieważ upłynął już czas na skorygowanie podatku naliczonego, odliczonego przy przekazaniu nieruchomości do firmy. NSA, do którego trafiła ostatecznie sprawa, postanowił zapytać TSUE o rozstrzygnięcie, czy trzeba opodatkować środki trwałe w momencie zaprzestania działalności w sytuacji, gdy podatnik odliczył od nich VAT, a w momencie rozwiązania firmy nie może już skorygować kwoty odliczenia (pomniejszyć podatku naliczonego).
Konieczny podatek
Zdaniem Juliane Kokott podatnik kończący działalność musi opodatkować VAT nieruchomość. Rzecznik generalna wyjaśniła, że dyrektywa (i polska ustawa o VAT) przewiduje dwa systemy, które prowadzą do tego samego rezultatu – mają zapobiec korzystaniu z towarów bez ich opodatkowania VAT. Oba mają zapewnić związek między odliczeniem i poborem VAT. Muszą też być skoordynowane, aby nie doszło do podwójnego opodatkowania VAT. Pierwszym systemem jest obowiązek skorygowania podatku, który podatnik odliczył w momencie nabycia towaru. Drugim jest opodatkowanie przekazania majątku na cele prywatne w sytuacji, gdy podatnik odliczył podatek przy nabyciu.
Z opinii rzecznik wynika, że skoro podatnik nie ma możliwości skorygowania podatku naliczonego, to nie ma przeszkód, aby w momencie zakończenia działalności opodatkować środki trwałe (chyba że przepisy przewidują zwolnienie z VAT). Juliane Kokott tłumaczyła, że podatnik, który na własny użytek otrzymuje towar ze swojego przedsiębiorstwa, powinien zostać obciążony podatkiem VAT w taki sam sposób, jak gdyby pozyskał taki towar od innego podatnika. Dostawa od osoby trzeciej i dostawa na własny użytek zostają zatem zrównane. Dzięki temu zachowana jest zasada neutralności VAT.
Albo korekta, albo opodatkowanie
/>
Dotychczas trybunał zawsze zgadzał się z opiniami Juliane Kokott. Wyrok zgodny z opinią oznaczałby konieczność opodatkowania VAT i wykazania podatku VAT należnego od towarów wykorzystywanych wcześniej do działalności gospodarczej, jeśli dana osoba fizyczna kończy tę działalność – niezależnie od tego, czy jest to majątek stary, czy nowy. Jedynym kryterium jest prawo do odliczenia VAT przy historycznym zakupie lub wytworzeniu takiego towaru. Trudno się z wnioskami rzecznik Kokott nie zgodzić. Przepisy w tym zakresie nie wykluczają się ani na szczeblu krajowym, ani unijnym. Jeśli więc majątek będzie opodatkowany na zakończenie działalności, a jest nadal w okresie korekty VAT naliczonego, korekta taka (pomniejszenie podatku naliczonego) nie będzie konieczna.
ORZECZNICTWO
Opinia rzecznika generalnego TSUE z 3 marca 2016 r. w sprawie C-229/15.
