Subskrybuj nas na Youtube
Obowiązujące do końca 2015 r. regulacje zwalniały z akcyzy czynności podlegające opodatkowaniu, których przedmiotem są wyroby węglowe/wyroby gazowe przeznaczone do celów opałowych przez zakład energochłonny wykorzystujący te wyroby, a w którym wprowadzony został w życie system służący ochronie środowiska lub podwyższający efektywność energetyczną. Jednym z warunków uznania za zakład energochłonny jest wykazanie odpowiedniego poziomu udziału zakupu przedmiotowych wyrobów w wartości produkcji sprzedanej („współczynnik”) w roku poprzedzającym rok, w odniesieniu do którego jest ustalany status zakładu.
Właściwy współczynnik
Jednym z problematycznych aspektów stosowania powyższych zwolnień była kwestia możliwości uznania podmiotu nowo powstałego lub podmiotu rozpoczynającego działalność z wykorzystaniem wyrobów węglowych lub gazowych za zakład energochłonny, skoro nie zawsze w takim przypadku można było ustalić, czy kryterium odnoszące się do współczynnika jest spełnione.
Ustawa faktycznie odwoływała się do relacji produkcji do sprzedaży z roku poprzedzającego. Językowa wykładnia przepisu nakazuje uznać, że dopiero po pełnym roku prowadzenia działalności z wykorzystaniem wyrobów węglowych lub gazowych, w którym dokonywano sprzedaży, można stwierdzić, czy kryterium współczynnika zostało spełnione. Kwestia ta była przedmiotem rozważań organów podatkowych najpierw w odniesieniu do wyrobów węglowych. Zasadniczo organy stwierdzały, że jeżeli podmiot rozpoczynający działalność nie używał wyrobów akcyzowych przez cały rok poprzedzający, w odniesieniu do którego jest ustalany procentowy udział, to nie jest spełniony warunek konieczny dla uznania go za zakład energochłonny. W odniesieniu do wyrobów gazowych organy zajmowały identyczne stanowisko i odmawiały prawa do zastosowania zwolnienia podmiotowi, który nie działał na rynku gazowym przez pełen rok.
Wchodzące zmiany umożliwiają skorzystanie ze zwolnienia zakładom energochłonnym także w pierwszym roku ich działalności lub w pierwszym roku działania nowej instalacji wykorzystującej wyroby węglowe lub wyroby gazowe. Warunkiem formalnym jest złożenie właściwemu naczelnikowi urzędu celnego oświadczenia o planowanym osiągnięciu w pierwszym roku działalności właściwego współczynnika.
Liczy się ochrona środowiska
Zwolnieniu od akcyzy podlegają wyłącznie wyroby węglowe i gazowe zużywane do celów opałowych przez podmiot, w którym wprowadzony został w życie system służący ochronie środowiska lub podwyższeniu efektywności energetycznej.
Do tej pory konieczność spełnienia warunku posiadania systemu prowadzącego do osiągnięcia celów dotyczących ochrony środowiska lub podwyższenia efektywności energetycznej w celu skorzystania ze zwolnienia w podatku akcyzowym budziła poważne wątpliwości. Ustawodawca nie sprecyzował, jakie systemy obowiązujące w polskim prawie spełniają wymagania ww. systemów ani nawet nie wymienił przykładów takich systemów.
Od 1 stycznia 2016 r. za system prowadzący do osiągania celów dotyczących ochrony środowiska lub podwyższenia efektywności energetycznej są uznawane wyłącznie:
1) Europejski System Handlu Emisjami zgodny z ustawą z 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz.U. poz. 1223) i przepisami wydanymi na podstawie art. 25 ust. 4 i art. 29 ust. 1 tej ustawy;
2) system EMAS, o którym mowa w ustawie z 15 lipca 2011 r. o krajowym systemie ekozarządzania i audytu (EMAS) (Dz.U. z 2011 r. nr 178, poz. 1060);
3) uzyskiwanie i umarzanie świadectw efektywności energetycznej, o których mowa w ustawie z 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2167), przez podmioty obowiązane na podstawie tej ustawy do uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw efektywności energetycznej lub uiszczenia w zamian opłaty zastępczej;
4) system zarządzania środowiskowego potwierdzony przez niezależną i uprawnioną w tym zakresie jednostkę akredytującą certyfikatem ISO 14001:2004;
5) system zarządzania energią potwierdzony przez niezależną i uprawnioną w tym zakresie jednostkę akredytującą certyfikatem ISO 50001:2011.
Zapłata i odsetki
Jeśli na koniec pierwszego roku działalności odpowiedni poziom procentowego udziału nie został osiągnięty, podmiot korzystający ze zwolnienia jest obowiązany do zapłaty w I kwartale kolejnego roku akcyzy od zużytych wyrobów węglowych lub gazowych, od których nie została zapłacona akcyza, wraz z odsetkami.