Mechanizm ten warto stosować przy odsprzedaży usług, energii czy paliw. Nie może jednak służyć do dzielenia usługi kompleksowej na kilka świadczeń cząstkowych. Stawka VAT na refakturze powinna być zasadniczo właściwa dla odsprzedawanych towarów i usług.
ikona lupy />
Tomasz Krywan, doradca podatkowy / Dziennik Gazeta Prawna
Z refakturowaniem mamy przede wszystkim do czynienia przy fakturowaniu odsprzedaży usług. Dochodzi do tego zarówno w przypadkach, gdy usługi są odsprzedawane po niezmienionej cenie (w szczególności bez doliczania marży lub prowizji), jak i po zmienionej cenie (np. po cenie podwyższonej o marżę lub prowizję).
Jednak nie tylko usługi mogą być przedmiotem odsprzedaży.
Refakturowaniem jest często również fakturowanie odsprzedaży energii elektrycznej, cieplnej, chłodniczej oraz gazu przewodowego (odsprzedaż taka nie stanowi odsprzedaży usług, gdyż na gruncie VAT wszelkie postaci energii są uważane za towary). Tak jak przy usługach można w tym wypadku rozróżnić refakturowanie w wąskim rozumieniu (gdy wymienione postaci energii są odsprzedawane po niezmienionej cenie), jak również w szerokim rozumieniu (gdy wymienione postaci energii są odsprzedawane po zmienionej cenie).
WAŻNE
Przedmiotem refakturowania może być odsprzedaż usług, ale także odsprzedaż energii elektrycznej, cieplnej, chłodniczej oraz gazu przewodowego. W najszerszym rozumieniu refakturowanie dotyczy także innych towarów, np. paliwa
Najszerzej rozumiane pojęcie refakturowania obejmuje także odsprzedaż innych towarów (np. paliwa), gdy dochodzi do dostaw łańcuchowych (tj. w przypadkach, gdy ma zastosowanie art. 7 ust. 8 ustawy o VAT stanowiący, że w przypadku gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, iż pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, uznaje się, że dostawy towarów dokonał każdy z podmiotów biorących udział w tych czynnościach). Również w tych przypadkach refakturowanie towarów może być rozumiane wąsko (gdy towary są odsprzedawane po niezmienionej cenie) lub szeroko (gdy towary są odsprzedawane po zmienionej cenie).
Kiedy dopuszczalne, a kiedy nie
Refakturowanie jest dopuszczalne w przypadkach, gdy dochodzi do odsprzedaży usług, energii oraz innych niż energia towarów.
Do odsprzedaży usług dochodzi w przypadkach, gdy podatnik VAT, działając we własnym imieniu, ale na rzecz innego podmiotu (osoby trzeciej), bierze udział w świadczeniu usług. W przypadkach takich przyjmuje się, że sam otrzymał i wyświadczył te usługi (zob. art. 8 ust. 2a ustawy o VAT). [przykłady 1 i 2]
Podobnie w przypadku różnych postaci energii refakturowanie jest możliwe w przypadkach, gdy energia (np. energia elektryczna) jest nabywana przez podatników we własnym imieniu, ale na rzecz innych podmiotów. [przykład 3]
Natomiast w przypadku towarów innych niż energia, refakturowanie jest dopuszczalne wówczas, gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy. W przypadkach takich bowiem – jak stanowi art. 7 ust. 8 ustawy o VAT – uznaje się, że dostawy towarów dokonał każdy z podmiotów biorących udział w tych czynnościach. [przykład 4]
Nie zawsze refakturowanie jest właściwą formą obciążania kosztami kontrahentów. Często należy ich obciążać w inny sposób.
Dotyczy to przede wszystkim obciążania kontrahentów dodatkowymi kosztami ponoszonymi w związku z dokonywanymi dostawami towarów lub świadczonymi usługami. Jak bowiem stanowi art. 29a ust. 6 pkt 2 ustawy o VAT, podstawa opodatkowania obejmuje koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy. Powoduje to, że koszty, o których mowa, powiększają podstawę opodatkowania tych czynności, a w konsekwencji powinny być wkalkulowywane w cenę towarów oraz usług, a nie odrębnie refakturowane. [przykłady 5 i 6]
WAŻNE
Refakturowanie nie jest dopuszczalne w celu obciążenia nabywców dodatkowymi kosztami związanymi z dokonywanymi dostawami towarów lub świadczeniem usług
Refakturowanie nie może być również stosowane w celu podzielenia świadczenia kompleksowego (czyli świadczenia składającego się z wielu różnych czynności) na dwa lub więcej świadczeń cząstkowych. [przykład 7]
Refakturowanie nie jest także właściwym sposobem obciążania kontrahentów kosztami odszkodowań. Kosztami takimi kontrahenci powinni być obciążani dokumentami innymi niż faktury, np. notami obciążeniowymi.
W drodze wyjątku wystawienie refaktury jest jednak dopuszczalne, jeżeli w porozumieniu z odpowiedzialnymi podmiotami podatnicy nabywają usługi we własnym imieniu, ale na rzecz tych podmiotów. W przypadkach takich dopuszczalne jest refakturowanie takich usług. [przykład 8]
Koszty mediów
Od dłuższego czasu jest natomiast sporna kwestia wyodrębniania z podstawy opodatkowania usług najmu kosztów mediów (np. opłat za wywóz śmieci, zużycie wody czy za odbiór ścieków) i odrębne obciążanie najemców tymi kosztami.
Sprawa ostatecznie trafiła przed Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), który w wyroku z 16 kwietnia 2015 r. w sprawie C-42/14 orzekł, że „w ramach najmu nieruchomości dostawy energii elektrycznej, energii cieplnej i wody oraz wywóz nieczystości, zapewniane przez podmioty trzecie na rzecz najemcy bezpośrednio zużywającego te towary i usługi, należy uważać za dokonywane przez wynajmującego w sytuacji, gdy stroną umów o te świadczenia jest wynajmujący przenoszący jedynie koszty świadczeń na najemcę”.
WAŻNE
Refaktur nie można stosować do obciążania kontrahentów kosztami odszkodowań
W wyroku tym TSUE orzekł również, że „najem nieruchomości i związane z nim: dostawa wody, energii elektrycznej, energii cieplnej oraz wywóz nieczystości co do zasady należy uważać za kilka odrębnych i niezależnych świadczeń, które winno się oceniać oddzielnie z punktu widzenia podatku od wartości dodanej, chyba że elementy transakcji, także te wskazujące względy ekonomiczne zawarcia umowy, są ze sobą tak ściśle związane, iż tworzą obiektywnie tylko jedno niepodzielne świadczenie ekonomiczne, którego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny”.
Teoretycznie w powyższym wyroku TSUE opowiedział się za możliwością odrębnego od najmu rozliczania kosztów mediów. Problem stanowi to, że z uzasadnienia wskazanego wyroku wynika, że o możliwości takiej nie decyduje wola stron (co byłoby dla podatników najwygodniejsze), lecz obiektywne okoliczności transakcji.
W uzasadnieniu omawianego wyroku przeczytać bowiem można m.in., że „jeżeli najemca ma możliwość wyboru świadczeniodawców lub sposobów korzystania z danych towarów lub usług, świadczenia odnoszące się do tych towarów lub usług co do zasady mogą być uważane za odrębne od najmu. W szczególności jeżeli najemca może decydować o swoim zużyciu wody, energii elektrycznej lub energii cieplnej, które może być stwierdzone poprzez założenie indywidualnych liczników i na tej podstawie fakturowane, świadczenia odnoszące się do tych towarów lub usług co do zasady mogą być uważane za odrębne od najmu”.
Teoretycznie wynika z tego, że warunkiem dopuszczalności odrębnego obciążania najemców kosztami mediów jest możliwość precyzyjnego ustalania zużycia mediów. Prowadzi to do wniosku, że nie jest możliwe odrębne obciążanie najemców kosztami mediów w wysokości zryczałtowanej, np. proporcjonalnie do wynajmowanej powierzchni (tak też orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 12 sierpnia 2015 r., sygn. akt I FSK 1462/13).
W orzecznictwie sądów administracyjnych dominuje jednak odmienne, korzystne dla podatników stanowisko, dopuszczające w takich przypadkach refakturowanie kosztów mediów na najemców (zob. przykładowo wyroki NSA z 24 września 2015 r., sygn. akt I FSK 196/14 czy z 4 listopada 2015 r., sygn. akt I FSK 793/15). [przykład 9]
W uzasadnieniu wskazanego wyroku TSUE można przeczytać również, że „jeżeli nieruchomość oddawana w najem obiektywnie, na płaszczyźnie ekonomicznej, wydaje się stanowić jedną całość z towarzyszącymi temu najmowi świadczeniami, te ostatnie można uważać za jedno świadczenie wraz z najmem. Może tak być w szczególności w wypadku najmu lokali biurowych pod klucz, gotowych do użytku wraz z dostawą mediów i określonymi innymi świadczeniami, oraz krótkoterminowego najmu nieruchomości, na przykład na wakacje lub ze względów zawodowych, który jest udostępniany z tymi świadczeniami bez możliwości ich rozdzielenia”. [przykład 10]
W uzasadnieniu omawianego wyroku TSUE z 16 kwietnia 2015 r. można także przeczytać, że „jeżeli sam wynajmujący nie ma możliwości swobodnego i niezależnego, w szczególności wobec innych wynajmujących, wyboru świadczeniodawców i sposobów korzystania z towarów lub usług związanych z najmem, dane świadczenia są generalnie nierozerwalnie związane z najmem i mogą być też uważane za stanowiące jedną całość, a tym samym jedno świadczenie z najmem. Dotyczy to w szczególności sytuacji, w której wynajmujący, właściciel części wspólnej nieruchomości, musi korzystać z usług świadczeniodawców wyznaczonych przez wszystkich współwłaścicieli i uiścić proporcjonalną część opłat wspólnych odnoszących się do takich usług, które następnie przenosi on na najemcę”. [przykład 11]
Co z kosztami ubezpieczenia
Przez wiele lat sporna była kwestia dopuszczalności refakturowania kosztów ubezpieczenia przedmiotów leasingu na leasingobiorców. Ostatecznie 17 stycznia 2013 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał wyrok w sprawie C-224/11, w którym co do zasady dopuścił taką możliwość. W wyroku tym czytamy, że „usługa ubezpieczenia przedmiotu leasingu i usługa leasingu co do zasady stanowią usługi odrębne i niezależne do celów podatku od wartości dodanej”, jak również że „jeżeli leasingodawca ubezpiecza przedmiot leasingu, obciążając dokładnym kosztem tego ubezpieczenia leasingobiorcę, w okolicznościach takich jak w postępowaniu głównym taka czynność stanowi transakcję ubezpieczeniową w rozumieniu art. 135 ust. 1 lit. a dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej” (a więc w Polsce usługę zwolnioną od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT).
WAŻNE
Zastosowanie błędnej stawki VAT przez sprzedawcę nie zwalnia z obowiązku zastosowania prawidłowej stawki VAT na refakturze
Wysokość podatku
Dokumentowane refakturami (odsprzedawane) usługi i towary powinny być opodatkowane co do zasady stawkami VAT (stawkami VAT w znaczeniu obejmującym również zwolnienie od podatku) właściwymi dla odsprzedawanych towarów i usług. Z reguły oznacza to opodatkowanie według stawki VAT obowiązującej przy zakupie towarów lub usług. [przykład 12]
Najczęściej oznacza to, że refaktury są wystawiane ze stawką taką samą jak zastosowana na otrzymanej fakturze. Od zasady tej istnieją jednak cztery wyjątki.
Po pierwsze, podatnicy wystawiający refaktury są zobowiązani stosować właściwe stawki podatku dla odsprzedawanych towarów i usług, także jeżeli sprzedawcy tych towarów i usług opodatkowali je według błędnej stawki. A zatem opodatkowanie przez sprzedawcę sprzedaży towarów lub usług według błędnej stawki VAT powoduje, że inna (błędna) stawka VAT znajduje się na refakturowanej fakturze, a inna stawka VAT powinna być zastosowana na refakturze. [przykład 13]
Po drugie, dla niektórych czynności do stosowania obniżonej stawki VAT lub zwolnienia od podatku uprawnione są tylko określone podmioty. Dominuje stanowisko, że w takich przypadkach refakturowanie (odsprzedaż tych czynności) przez inne podmioty nie korzysta z tej obniżonej stawki podatku lub zwolnienia, a w konsekwencji powinno być opodatkowane na zasadach ogólnych dla refakturowanej czynności. [przykład 14]
Po trzecie, refaktury mogą wystawiać także podatnicy niebędący podatnikami VAT czynnymi, np. podatnicy korzystający ze zwolnienia podmiotowego. W takich przypadkach refaktury są wystawiane ze zwolnieniem od podatku. [przykład 15]
Po czwarte, może się zdarzyć, że miejsce świadczenia nabywanej usługi znajduje się na terytorium Polski, zaś miejsce świadczenia odsprzedawanej usługi znajduje się poza tym terytorium. W takich przypadkach wystawiane refaktury nie powinny zawierać stawki i kwoty podatku oraz kwoty należności wraz z podatkiem (niezależnie od treści refakturowanych faktur). [przykład 16]
Obowiązek podatkowy
Przepisy o VAT nie określają szczególnego sposobu powstawania obowiązku podatkowego przy refakturowaniu. W konsekwencji obowiązek podatkowy z tytułu odsprzedaży towarów i usług dokumentowanych refakturami powstaje na zasadach właściwych dla odsprzedawanych towarów i usług. Na gruncie obecnych przepisów w pełni aktualny jest wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 25 października 2012 r. (sygn. akt I FSK 65/12), w którym czytamy, że „moment powstania obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług, w przypadku refakturowania, należy ustalać tak, jakby od początku refakturowana usługa była wyświadczona przez odsprzedającego, a więc na zasadach określonych w art. 19 ustawy [obecnie art. 19a ustawy o VAT – przyp. aut.] dla poszczególnych, będących przedmiotem refakturowania świadczeń. Dlatego też, wbrew argumentacji sądu pierwszej instancji, za moment wykonania refakturowanej usługi, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, przyjąć należy moment wykonania wszystkich działań i czynności składających się na refakturowaną usługę”.
W związku z tym należy przypomnieć, że od 1 stycznia 2014 r. obowiązek podatkowy powstaje co do zasady:
1) z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty (w odniesieniu do otrzymanej kwoty) – jeżeli przed dokonaniem dostawy towarów lub wykonaniem usługi zapłata taka została otrzymana (zob. art. 19a ust. 8 ustawy o VAT),
2) z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi – w pozostałym zakresie (zob. art. 19a ust. 1 ustawy o VAT).
Zasada ta obowiązuje również w przypadku refakturowania. [przykład 17]
Podkreślić należy, że obowiązek podatkowy z tytułu dokumentowanej refakturami odsprzedaży towarów i usług powstaje co do zasady najpóźniej z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi również w przypadkach, gdy fakturę, na podstawie której jest wystawiana refaktura, podatnicy otrzymują z opóźnieniem. Przepisy nie przewidują, aby okoliczność taka opóźniała powstanie obowiązku podatkowego. [przykład 18]
Zasady wystawiania
Przepisy nie określają szczególnych zasad wystawiania refaktur, a zatem są one wystawiane na zasadach ogólnych obowiązujących przy wystawianiu faktur.
Podkreślić należy, że refaktury nie muszą stanowić dokładnego odzwierciedlenia faktur zakupowych. Podatnicy nie są związani treścią faktur refakturowanych (faktur zakupowych), w tym przysługuje im prawo do doliczania marży czy prowizji do odsprzedawanych usług czy towarów.
Wystawianie refaktur na zasadach ogólnie obowiązujących oznacza m.in., że nie trzeba ich tytułować „REFAKTURA” czy „REFAKTURA VAT” (a ponadto refaktury – podobnie jak zwykłe faktury – nie muszą być również tytułowane słowami „FAKTURA VAT”). Nie ma jednak przeszkód, aby w podtytule faktury (jeżeli faktura zawiera tytuł) czy w dowolnym innym miejscu zostało określone, że dana faktura jest refakturą.
WAŻNE
Refaktury nie muszą (choć mogą) być w żaden szczególny sposób tytułowane
Standardowe są również terminy wystawiania refaktur. Refaktury powinny być wystawiane w terminach właściwych dla refakturowanych czynności. Zasadą jest zatem wystawianie refaktur nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu dokonania dostawy odsprzedawanego towaru lub wykonania odsprzedawanej usługi (zob. art. 106i ust. 1 ustawy o VAT). [przykład 19] ©?
We własnym imieniu
Refakturowanie usług jest właściwe wówczas, gdy są one nabywane we własnym imieniu, ale na rzecz innego podmiotu. Dotyczy to również kosztów energii
W łańcuchu
W przypadku obciążania kosztami nabycia towarów refakturowanie jest dopuszczalne, jeżeli trzech lub więcej podatników dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy.
Bez dzielenia
Refakturowania nie można wykorzystywać do dzielenia świadczeń kompleksowych na dwa lub więcej świadczeń cząstkowych.
PRZYKŁAD 1
Pracownik podatnika X znajdujący się w delegacji we Wrocławiu miał stłuczkę samochodem służbowym. Podatnik X uzgodnił ze swoim wrocławskim kontrahentem, tj. podatnikiem Y, że ten zleci i opłaci naprawę samochodu, a następnie obciąży podatnika X kosztami naprawy. W takim przypadku podatnik Y nabędzie usługę naprawy we własnym imieniu, ale na rzecz podatnika X. W celu obciążenia podatnika X kosztami naprawy podatnik Y powinien wystawić refakturę.
PRZYKŁAD 2
Dwóch podatników (A i B) prowadzi sklepy w jednym lokalu użytkowym. Podatnicy ci postanowili przeprowadzić remont tego lokalu. Ustalili, że usługę remontu zleci i opłaci podatnik A, który następnie obciąży połową kosztów podatnika B. W tej sytuacji podatnik A nabędzie usługę remontową we własnym imieniu, ale częściowo na rzecz podatnika B. W konsekwencji w celu obciążenia kosztami remontu podatnika B powinien wystawić mu refakturę (na połowę ceny nabytej usługi remontowej).
PRZYKŁAD 3
Podatnik X zamierza postawić przyczepę gastronomiczną przed budynkiem podatnika Y. W związku z tym podatnik X zwrócił się do podatnika Y o odpłatne udostępnienie prądu. W takim przypadku – o ile podatnik Y wyrazi na to zgodę – będzie dochodzić do odsprzedaży energii, a w konsekwencji w celu obciążania podatnika X kosztami energii podatnik Y powinien wystawiać refaktury.
PRZYKŁAD 4
Podatnik X oddał samochód do warsztatu i poprosił, aby przy odbiorze samochodu był on zatankowany do pełna. W takim przypadku podatnik prowadzący warsztat – o ile nie dokona zakupu paliwa w imieniu podatnika X – będzie uprawniony do refakturowania zakupu paliwa na podatnika X.
PRZYKŁAD 5
Adwokat prowadzący własną kancelarię otrzymał zlecenie prowadzenia sprawy w sądzie znajdującym się w innym mieście niż siedziba kancelarii. W takim przypadku ponoszonych kosztów dojazdów czy noclegów nie może refakturować. W celu obciążania klienta tymi kosztami adwokat powinien powiększać podstawę opodatkowania świadczonych usług prawniczych na fakturach lub paragonach dokumentujących jej świadczenie.
PRZYKŁAD 6
Podatnik prowadzi sklep wysyłkowy. Koszty wysyłki nie powinny być w tej sytuacji refakturowane, lecz powinny powiększać podstawę opodatkowania dostaw wysyłanych towarów, a więc być doliczane do ceny tych towarów na fakturach lub paragonach dokumentujących ich dostawę.
PRZYKŁAD 7
Podatnik zorganizował szkolenie, w trakcie którego uczestnikom był serwowany obiad w restauracji znajdującej się w budynku, w którym odbywa się szkolenie. W tej sytuacji nie jest dopuszczalne refakturowanie usługi gastronomicznej. Zapewnienie obiadu stanowi element kompleksowych usług szkoleniowych, a w konsekwencji powinno zostać wkalkulowane w świadczenie tych usług na dokumentujących je fakturach lub paragonach.
PRZYKŁAD 8
Firma transportowa uszkodziła w trakcie transportu pompę należącą do podatnika X. Podatnik X zlecił naprawę pompy innej firmie, która wykonaną naprawę udokumentowała fakturą. Podatnik X zamierza teraz obciążyć firmę transportową poniesionym kosztem naprawy pompy.
Scenariusz A. Naprawa pompy została dokonana bez porozumienia z firmą transportową. W takim przypadku obciążenie firmy transportowej kosztami naprawy pompy będzie stanowić nałożenie na tę firmę odszkodowania, co należy udokumentować notą obciążeniową lub podobnym dokumentem (a nie refakturą).
Scenariusz B. Naprawa pompy została dokonana w porozumieniu z firmą transportową, która zobowiązała się zwrócić koszty poniesionej naprawy. W takim przypadku usługa naprawy pompy została poniesiona przez podatnika X we własnym imieniu, ale na rzecz firmy transportowej. W celu obciążenia firmy X kosztami naprawy pompy właściwe będzie wystawienie refaktury tej usługi.
PRZYKŁAD 9
Podatnik wynajmuje lokal użytkowy trzem przedsiębiorcom. Z zawartych z nimi umów najmu wynika, że są oni obciążani ponoszonymi przez podatnika kosztami wody oraz energii elektrycznej w częściach odpowiadających wynajętym im powierzchniom. Zdaniem większości sądów administracyjnych refakturowanie kosztów wody oraz energii elektrycznej jest w takim przypadku dopuszczalne.
Wątpliwości pozostały
Mimo wyroku TSUE nadal istnieją wątpliwości co do dopuszczalności refakturowania kosztów mediów na najemców. Najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest w tej sytuacji rezygnacja z refakturowania i traktowanie kosztów mediów jako elementu podstawy opodatkowania usług najmu.
Jedna refaktura daje prawo do odliczenia VAT
Jedna refaktura daje prawo do odliczenia VAT

Zobacz również
Ta sama stawka
Refakturowane towary i usługi są co do zasady opodatkowane według takich samych stawek VAT jak zastosowane przy ich zakupie.
Preferencje dla wybranych
W przypadku niektórych czynności do stosowania obniżonej stawki VAT lub zwolnienia od podatku uprawnione są tylko określone podmioty. W przypadkach takich stawki VAT na refakturowanej fakturze oraz refakturze się różnią.
Poza Polską
Jeżeli miejsce świadczenia odsprzedawanej usługi znajduje się poza terytorium Polski, refaktury nie powinny zawierać stawki i kwoty podatku oraz kwoty należności wraz z podatkiem.
PRZYKŁAD 10
Spółka posiada kilka apartamentów w nadmorskich miejscowościach, które wynajmuje turystom. W świetle wyroku TSUE w sprawie C-42/14 odrębne obciążanie najemców kosztami mediów jest niedopuszczalne.
PRZYKŁAD 11
PODATNIK WYNAJMUJE MIESZKANIE BĘDĄCE PRZEDMIOTEM SPÓŁDZIELCZEGO WŁASNOŚCIOWEGO PRAWA DO LOKALU. WODĘ DO MIESZKANIA DOSTARCZA SPÓŁDZIELNIA I NAJEMCA NIE MA MOŻLIWOŚCI ZAWARCIA UMOWY O DOSTARCZANIE WODY Z INNYM PODMIOTEM. PODOBNIE JEST Z ODPROWADZANIEM ŚCIEKÓW. W TEJ SYTUACJI W ŚWIETLE WYROKU TSUE W SPRAWIE C-42/14 PODATNIK NIE MOŻE REFAKTUROWAĆ KOSZTÓW WODY ORAZ ODPROWADZANIA ŚCIEKÓW NA NAJEMCĘ.
PRZYKŁAD 12
Czynny podatnik nabył we własnym imieniu, lecz na rzecz swojego kontrahenta, opodatkowaną 8-proc. stawką VAT usługę noclegową. Refakturując tę usługę, podatnik również może zastosować 8-proc. stawkę.
PRZYKŁAD 13
Współwłaściciel budynku mieszkalnego zlecił we własnym imieniu, lecz częściowo na rzecz drugiego współwłaściciela tego budynku, remont dachu. Wykonawca remontu wystawił fakturę z błędną 23-proc. stawką VAT. Mimo to na wystawianej refakturze współwłaściciel powinien zastosować właściwą 8-proc. stawkę VAT.
PRZYKŁAD 14
Podatnik X zostawił w siedzibie swojego kontrahenta Y telefon. Podatnik X uzgodnił z kontrahentem Y, że ten odeśle telefon pocztą i obciąży podatnika X kosztami wysyłki. Na wystawianej w takim przypadku refakturze kontrahent Y nie może zastosować zwolnienia od podatku, gdyż zwolnienie od podatku obejmuje wyłącznie usługi świadczone przez Pocztę Polską. W konsekwencji refaktura kosztów wysyłki telefonu powinna zostać wystawiona ze stawką VAT w wysokości 23 proc.
PRZYKŁAD 15
Podatnik korzystający ze zwolnienia podmiotowego nabył we własnym imieniu, lecz na rzecz swojego kontrahenta, usługę noclegową. W takim przypadku refaktura dla kontrahenta powinna być wystawiona ze zwolnieniem od podatku.
PRZYKŁAD 16
Polski podatnik nabył we własnym imieniu, lecz na rzecz niemieckiego przedsiębiorcy, usługę naprawy samochodu. W takim przypadku miejsce świadczenia usługi naprawy samochodu nabywanej przez polskiego przedsiębiorcę znajduje się na terytorium Polski, a więc jej świadczenie jest opodatkowane polskim VAT według stawki 23-proc. Natomiast miejsce świadczenia odsprzedawanej usługi naprawy samochodu znajduje się poza terytorium Polski (na podstawie art. 28b ust. 1 ustawy o VAT), a więc odsprzedaż ta nie podlega opodatkowaniu VAT w Polsce. W tej sytuacji mimo otrzymania faktury za naprawę z VAT obliczonym według stawki 23-proc., polski podatnik powinien wystawić refakturę bez stawki i kwoty podatku oraz kwoty należności wraz z podatkiem.
PRZYKŁAD 17
Podatnik zamówił dla pracownika swojego kontrahenta nocleg w dniach 25–27 września 2015 r. Fakturę wystawioną przez hotel (27 września 2015 r.) podatnik otrzymał 3 października 2015 r. Zgodnie z umową zawartą z kontrahentem na podstawie tej faktury podatnik wystawi refakturę kosztów noclegu. Refakturę taką podatnik jest zobowiązany uwzględnić w deklaracji VAT-7 za wrzesień 2015 r., gdyż odsprzedawana usługa noclegowa została wykonana we wrześniu, a w konsekwencji we wrześniu powstał obowiązek podatkowy z tytułu jej odsprzedaży.
PRZYKŁAD 18
Wróćmy do przykładu nr 17 i załóżmy, że fakturę wystawioną przez hotel podatnik otrzyma dopiero w listopadzie i wówczas wystawi refakturę swojemu kontrahentowi. Z punktu widzenia powstania obowiązku podatkowego okoliczność taka nie miałaby znaczenia, tj. również w takim przypadku wystawioną refakturę podatnik byłby zobowiązany uwzględnić w deklaracji VAT-7 złożonej za wrzesień 2015 r. (co wymagałoby korekty tej deklaracji).
PRZYKŁAD 19
Spółka nabyła we własnym imieniu, lecz na rzecz kontrahenta, usługę naprawy samochodu. Usługa ta została wykonana 30 października. Sprzedawca udokumentował tę usługę fakturą wystawioną 2 listopada, którą spółka otrzymała 5 listopada. Mimo to termin wystawienia przez spółkę refaktury upływa w tej sytuacji 15 listopada (tj. 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu wykonania refakturowanej usługi), a nie 15 grudnia.
Podstawa prawna
Art. 7 ust. 8, art. 8 ust. 2a, art. 19a, art. 29a ust. 1, art. 41, art. 106a–106o oraz art. 146a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.).