Subskrybuj nas na Youtube
Rozmowa z Igorem Bąkowskim, radcą prawnym, partnerem w Bąkowski Kancelaria Radcowska.
/>
Mimo że niedawno Sejm uchwalił, a prezydent podpisał nowelizację ordynacji podatkowej (Dz.U. poz. 1649), której przepisy (częściowo) wejdą w życie 1 stycznia 2016 r., to 13 października rząd przyjął kierunkowe założenia nowej ordynacji podatkowej przygotowane przez Komisję Kodyfikacyjną Ogólnego Prawa Podatkowego. Jedną z proponowanych zmian jest szerokie stosowanie nowoczesnych technik utrwalania obrazu i dźwięku przy prowadzeniu postępowań dowodowych. Czy zatem pisemne protokoły już znikną?
Proponowane wprowadzenie nowoczesnych technik utrwalania materiału dowodowego (nagrywanie obrazu i dźwięku) nie będzie tożsame z odejściem od dotychczas stosowanych pisemnych protokołów. Jak zapewniają autorzy zmian, nośniki utrwalające dokonane czynności dołączone do akt sprawy będą miały charakter subsydiarny. Będą bowiem uzupełnieniem, alternatywą dla pisemnych protokołów z przesłuchania bądź oględzin. Do organu prowadzącego postępowanie oraz uczestników postępowania będzie należała decyzja w zakresie metod utrwalania dowodów. W przypadku sprzeczności protokołu z nagraniem rozstrzygające będzie ostatnie z nich.
Czy zmieni się coś w komunikacji między organami podatkowymi a podatnikami?
Upowszechnienie wnoszenia podań za pomocą środków komunikacji elektronicznej to nie jedyne postulowane rozwiązanie. Popularyzacji ma także ulec bezpośredni kontakt telefoniczny z podatnikiem oraz możliwość kontaktowania się za pomocą bezpiecznych komunikatorów internetowych umożliwiających komunikowanie się w czasie rzeczywistym. Wezwania w formie papierowej powinny być stosowane jedynie wyjątkowo, chociażby w przypadku utrudnionego kontaktu ze stroną czy też wówczas, gdy strona nie dokonuje określonych czynności, do których została zobowiązana w wyznaczonym terminie.
Należy jednak pamiętać, że organ podatkowy jest zobowiązany do zapewnienia elastycznego doboru formy kontaktu ze stroną i jeżeli ta będzie preferowała kontakt papierowy, organ będzie się musiał dostosować. Co istotne, wszelkie czynności podjęte w ramach komunikacji elektronicznej będą miały charakter czynności procesowej.
Zmiany będą dotyczyć także kontroli podatkowych. Mają one być różne dla różnych podatników. Na czym to ma polegać?
Jak przekonują autorzy proponowanych zmian, należy wprowadzić odrębną, mniej restrykcyjną regulację dla podatników przestrzegających przepisów prawa podatkowego, a bardziej rygorystyczne zasady dla podatników dopuszczających się oszustw podatkowych.
Obecnie obowiązująca procedura kontroli jest niekiedy zbyt uciążliwa dla uczciwych podatników i jednocześnie nieskuteczna wobec tych nierzetelnych.
Ciekawym pomysłem jest też dopuszczenie konfrontacji świadków albo stron. Jak to będzie funkcjonować?
Dopuszczenie tego środka dowodowego będzie zagrożone ewentualną odpowiedzialnością za składanie fałszywych zeznań, co ma przekonać strony i świadków do składania oświadczeń zgodnych z prawdą. Złożonym oświadczeniom nie będzie towarzyszyło domniemanie prawdziwości, a okoliczność, na którą powołuje się zeznający, będzie mogła zostać zaprzeczona innym zeznaniem czy też dowodem z dokumentu.
Autorzy zmian wychodzą z założenia, że możliwość konfrontacji świadków i stron zmniejszy koszty postępowania i uciążliwości związane z udziałem strony w toku odrębnie dokonywanych czynności. Trudno się z tym nie zgodzić. Postulat, zgodnie z którym takie rozwiązanie zwiększy wiarygodność dowodów z przesłuchania, wydaje się jednak niczym niepoparty. Konfrontacja świadków i stron powinna pozwolić na bieżące ustalenie rozbieżności w oświadczeniach stron, jak i na ich usuwanie już w toku podejmowanej czynności.
Jakie jeszcze nowości przewidują omawiane założenia? Czy jest coś, czego podatnicy powinni się obawiać?
Podstawowymi postulatami są: zwiększenie ochrony pozycji podatnika w relacjach z organami podatkowymi, stworzenie katalogu zasad ogólnych prawa podatkowego, określenie praw i obowiązków podatnika w formie katalogu, wprowadzenie nowych instytucji, takich jak klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania, niewładcze formy rozstrzygania sporów podatkowych (mediacje i porozumienia). Kierunkowe założenia proponują liczne zmiany w postępowaniu podatkowym, np. wydłużenie terminu na złożenie odwołania.
Od kiedy proponowane zmiany miałyby wejść w życie?
Komisja Kodyfikacyjna Ogólnego Prawa Podatkowego ma opracować projekt nowej ordynacji i głównych aktów wykonawczych w ciągu dwóch lat od przyjęcia kierunkowych założeń. Następnie ustawa musi przejść przez tok ustawodawczy i wejść w życie z odpowiednim vacatio legis. Do wejścia w życie nowych przepisów minie więc jeszcze sporo czasu.