Wniesienie aportu do spółek prawa handlowego i cywilnego jest zwolnione z VAT. Oznacza to niemożność odliczenia podatku naliczonego związanego z taką czynnością, a także korektę podatku naliczonego przy nabyciu towarów będących przedmiotem aportu. Na gruncie dyrektywy VAT wniesienie aportu jest czynnością opodatkowaną, która może podlegać wyłączeniu z VAT. Czy zatem w świetle przepisów dyrektywy podatnik dokonujący aportu może odliczyć podatek naliczony?
TOMASZ MICHALIK
doradca podatkowy, partner w MDDP
Zasadność zastosowania w polskich przepisach o VAT zwolnienia do aportów (par. 8 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia wykonawczego do ustawy o VAT) budzi wątpliwości. Dyrektywa 2006/112, wprowadzając zamkniętą listę czynności, które muszą lub mogą być zwolnione z VAT, nie wymienia wśród nich aportów. To oznacza, że Polska nie może zastosować wobec aportów zwolnienia z opodatkowania. Może natomiast przyjąć, że aporty są wyłączone z podatku.
Na gruncie dyrektywy warunkiem wyłączenia z VAT aportu jest stosowny przepis ustawy. Zważywszy, że takiego wyłączenia w polskiej ustawie brak, przy jednolitej linii orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, zgodnie z którą organy państwa nie mogą w sporze z podatnikiem powoływać się na niewłaściwą implementację dyrektywy, należy przyjąć, że podatnik może nie naliczać podatku należnego od wniesienia aportu do spółki, opierając się na przepisie rozporządzenia, jednocześnie uznając tę czynność za opodatkowaną i utrzymać pełne odliczenie VAT naliczonego.
Paradoks? Jedynie pozornie. Państwa członkowskie mają obowiązek implementacji bezwarunkowych przepisów dyrektywy. Zasada bezpośredniego stosowania dyrektywy przez podatnika ma na celu m.in. zdyscyplinowanie państw członkowskich i dodatkową dla nich zachętę do wypełnienia obowiązku implementacji. Istotą zasady bezpośredniego stosowania dyrektywy jest bowiem praktyczna możliwość wyboru przez podatnika między zastosowaniem regulacji krajowych niezgodnych z dyrektywą i regulacji samej dyrektywy, jeżeli te regulacje są bezwarunkowe i wystarczająco precyzyjne. W omawianym przypadku wydaje się, że warunki dotyczące regulacji dyrektywy są w całości spełnione. I dlatego należy przyjąć, że ponieważ Polska nie doprowadziła do należytej implementacji przepisów dyrektywy, to w praktyce dała podatnikom szansę wyboru stosowanych przez nich regulacji. W konsekwencji, co potwierdza orzeczenie WSA w Warszawie z 20 maja 2008 r. (sygn. akt III SA/Wa 364/08), należy uznać, że podatnik wnoszący aport majątku do spółki nie ma obowiązku dokonywania korekty odliczonego podatku naliczonego, a jednocześnie nie musi wykazywać podatku należnego od przedmiotowej czynności.