Rozmawiamy z KATARZYNĄ RYSZARD, doradcą podatkowym - Rodzaj spółki, do której wnoszone są wkłady, wpływa na ich kwalifikację podatkową, a zwłaszcza skutki podatkowe dla wspólników.
● Jak przepisy podatkowe kategoryzują wkłady wspólników do spółek?
– Wniesienie wkładów jest obowiązkiem każdego wspólnika lub akcjonariusza, bez względu na rodzaj spółki, w której partycypują. Wynika to z art. 3 kodeksu spółek handlowych (Dz.U. nr 94, poz. 1037 z późn. zm.), zgodnie z którym przez umowę spółki handlowej wspólnicy albo akcjonariusze zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu przez wniesienie wkładów oraz, jeżeli umowa albo statut spółki tak stanowi, przez współdziałanie w inny określony sposób. Jednakże rodzaj spółki, do której wnoszone są wkłady wpływa na ich kwalifikację podatkową, a zwłaszcza skutki podatkowe dla wspólników.
● Z jakimi więc obowiązkami podatkowymi powinien liczyć się wspólnik będący osobą fizyczną?
– W przypadku wniesienia do spółki kapitałowej wkładu w postaci aportu innego niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, na przykład środka trwałego, powstanie przychód z objęcia udziałów. Na podstawie bowiem art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.), przychodem jest nominalna wartość udziałów w spółce mającej osobowość prawną objętych w zamian za wkład niepieniężny.
● W jaki sposób ustala się wysokość tego przychodu?
– Należy zwrócić uwagę, że przy ustalaniu wysokości przychodu stosuje się odpowiednio przepisy art. 19 ustawy o PIT. Oznacza to, że przy obliczaniu wartości tego rodzaju przychodów należy stosować odpowiednio zasady właściwe dla ustalania przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy. Wartość ta powinna bowiem odpowiadać wartości rynkowej (zbywczej) przedmiotu aportu w momencie jego wniesienia do spółki. Znaczne odstępstwa od tej wartości mogą być powodem powstania sytuacji, w której przychód wynikający z objęcia udziałów za wkład niepieniężny określi organ podatkowy, w wysokości wartości rynkowej.
● Co jest podstawą opodatkowania?
– Podstawą opodatkowania jest różnica pomiędzy przychodem (tj. wartością nominalną udziałów) a kosztami jego uzyskania. Kosztem uzyskania tego przychodu będą wydatki na nabycie środka trwałego pomniejszone o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne. Dochód opodatkowany jest według stawki 19 proc. Warto dodać, że dochód (ewentualnie strata) jest wykazywany w odrębnym zeznaniu rocznym zawierającym rozliczenie dochodów kapitałowych PIT-38 składanym odrębnie od PIT-36, PIT-36L lub PIT-37.
W przypadku gdy przedmiotem wkładu jest przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część opodatkowanie następuje dopiero w momencie odpłatnego zbycia lub umorzenia udziałów, w tym również odpłatnego zbycia na rzecz spółki celem umorzenia.
● A w jaki sposób przepisy podatkowe traktują wniesienie wkładów do spółek osobowych?
– Zgodnie z ostatnio ugruntowanym stanowiskiem organów podatkowych można stwierdzić, iż wniesienie wkładów (aportu) do spółki osobowej jest czynnością neutralną na gruncie ustawy o podatku dochodowym. W praktyce można ostatnio zaobserwować trend wnoszenia wkładów do spółek osobowych (zwłaszcza do spółki komandytowej) w postaci nieruchomości w zamian za udziały tej spółki.
Wniesienie nieruchomości nie powoduje w tym momencie powstania przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej i nie rodzi skutków podatkowych w podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż wniesienie aportu nie wiąże się z odpłatnym zbyciem składnika majątku w myśl art. 14 ust. 2 pkt 1 PIT. Ponadto, zgodnie z art. 10 ust. 2 pkt 2 PIT, wniesienie wkładu niepieniężnego w postaci nieruchomości jest wyłączone ze źródła przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 PIT, tj. odpłatnego zbycia rzeczy i praw. Wniesienie wkładów niepieniężnych do spółki komandytowej nie stanowi również przychodów z kapitałów pieniężnych określonego w art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT.
● Wiele wątpliwości interpretacyjnych budzi jednak wniesienie akcji lub udziałów do spółki osobowej?
– Wniesienie udziałów lub akcji do spółki osobowej organy podatkowe niejednokrotnie uznawały za przychód z kapitałów pieniężnych, opodatkowany podatkiem dochodowym – np. Interpretacja z 15 stycznia 2008 r., sygn. IBPB2/415-268/07/KCz wydana przez dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach.
Jednakże poglądu tego nie podzielił Wojewódzki Sad Administracyjny w Warszawie, który w wyroku z 17 lutego 2009 r. uznał, iż wniesienie akcji do spółki osobowej jako aportu nie oznacza powstania przychodu w podatku dochodowym (sygn. akt III SA/Wa 2926/08). Nie sposób bowiem ustalić, co jest przychodem w takim przypadku, jaką wartość osoba wnosząca wkład niepieniężny otrzymuje lub ma otrzymać w zamian za niego. Osoba wnosząca taki wkład w postaci akcji spółki akcyjnej wyzbywa się tych akcji, ale nie otrzymuje za niego zapłaty, lecz jedynie przekształca go na wkład, którym uczestniczy w spółce komandytowej.
● KATARZYNA RYSZARD
doradca podatkowy w Kancelarii Adwokatów i Radców Prawnych Miller, Canfield, W. Babicki, A. Chełchowski i Wspólnicy