TEZA: Przychodem podatnika prowadzącego lombard będzie przychód odpowiadający różnicy między kwotą uzyskaną ze sprzedaży zastawionej rzeczy (lub rzeczy uzyskanych w wyniku obróbki zastawionej rzeczy) a kwotą udzielonej pożyczki.
Linia orzecznicza / Dziennik Gazeta Prawna
Nr IBPB-1-1/4511-206/15/ESZ
INTERPRETACJA INDYWIDUALNA DYREKTORA IZBY SKARBOWEJ
z 4 sierpnia 2015 r.
PROBLEM
Podatnik prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, a także jest wspólnikiem spółek cywilnych oraz osobowych spółek prawa handlowego. Spółki te prowadzą podatkowe księgi przychodów i rozchodów. Przedmiotem ich działalności jest świadczenie usług lombardowych (udzielanie pożyczek pod zastaw) oraz sprzedaż towarów używanych. Podatnik (bądź spółka, w której jest wspólnikiem) staje się właścicielem m.in. używanych wyrobów jubilerskich ze złota lub ich części, przewłaszczonych w wyniku niespłacenia przez klientów udzielonych im pożyczek. Dotychczas używane wyroby ze złota, które uległy przewłaszczeniu na rzecz podatnika (lub spółki), były odsprzedawane jako używane wyroby jubilerskie (bez ich obróbki). Obecnie podatnik (lub spółka) za pośrednictwem podmiotu trzeciego zamierza dokonywać obróbki całości lub części przewłaszczonych wyrobów ze złota. Obróbka będzie polegać na usunięciu różnego rodzaju oczek (kamieni, kolorowego szkła, plastiku itp.). W wyniku obróbki powstanie złom złota (kwalifikowany zgodnie z PKWiU pod symbolem 38.11.58.00 jako Odpady inne niż niebezpieczne zawierające metal), który będzie przedmiotem dalszej odsprzedaży.
Sprzedaż złomu złota uzyskanego w wyniku obróbki wraz z innymi przewłaszczonymi rzeczami podatnik (bądź spółka) będzie ewidencjonować w podatkowej księdze przychodów i rozchodów w następujący sposób:
1) zaewidencjonowaniu podlegać będzie jedna kwota wynikająca z prowadzonej oddzielnej ewidencji pożyczek i zastawionych rzeczy, niezależnie od tego, czy przedmiotem sprzedaży są rzeczy zastawione, które były przedmiotem obróbki bądź nie podlegały takiej obróbce,
2) w podatkowej księdze podatnik (odpowiednio spółka) nie ma obowiązku ujmować odrębnie zastawionych rzeczy, które uległy obróbce jako towary handlowe i wykazywać po stronie kosztów wartość zastawionych rzeczy przeznaczonych do obróbki (w momencie przejścia na własność przedmiotów) jako towarów handlowych.
W konsekwencji w podatkowej księdze nie ewidencjonuje się zarówno przyjęcia danej rzeczy jako zabezpieczenia pożyczki, jak i kwoty udzielonej pożyczki. Nie ewidencjonuje się także spłaty pożyczki oraz kwoty uzyskanej ze sprzedaży rzeczy zastawionej.
Transakcje te powinny bowiem znaleźć odzwierciedlenie w obowiązkowo prowadzonej przez podatnika (odpowiednio spółkę) dodatkowej ewidencji udzielonych pożyczek i zastawionych towarów. Zatem przychodem dla podatnika będzie wyłącznie kwota prowizji wpisana w kolumnie 7 prowadzonej przez niego księgi.
Czy taki sposób ewidencjonowania i rozpoznawania przychodu ze sprzedaży rzeczy zastawionych w zależności od ich przeznaczenia (zbycie bez obróbki, zbycie po wcześniejszej obróbce) jest prawidłowy?
ODPOWIEDŹ IZBY
Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych VAT za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny VAT.
Natomiast stosownie do art. 22 ust. 1 ustawy o PIT kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia ich źródła, z wyjątkiem wymienionych w art. 23.
Zgodnie z art. 24a ust. 1 omawianej ustawy osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie wykonujące działalność gospodarczą mają obowiązek prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów (dalej: PKPiR), z zastrzeżeniem ust. 3 i 5, albo księgi rachunkowe w sposób zapewniający ustalenie dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy. Muszą uwzględniać w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacje niezbędne do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych.
Szczegółowe zasady prowadzenia PKPiR określa rozporządzenie ministra finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1037 ze zm.). W myśl par. 6 pkt 2 tego rozporządzenia podatnicy wykonujący działalność w zakresie udzielania pożyczek pod zastaw (prowadzenia lombardów) muszą prowadzić również ewidencję pożyczek i zastawionych rzeczy. Powinna ona zawierać co najmniej: numer kolejny wpisu, imię i nazwisko pożyczkobiorcy, adres, datę udzielenia pożyczki, jej kwotę, wysokość odsetek w złotych, opis zastawionej rzeczy i jej wartość rynkową, termin zwrotu pożyczki wraz z odsetkami, datę i kwotę zwróconej pożyczki wraz z odsetkami, datę zwrotu zastawionej rzeczy, datę sprzedaży rzeczy i kwotę należną z tytułu tej sprzedaży, kwotę prowizji stanowiącej wartość spłaconych odsetek lub różnicę między kwotą uzyskaną ze sprzedaży zastawionej rzeczy a kwotą udzielonej pożyczki.
Natomiast zgodnie z pkt 7 „Objaśnień do podatkowej księgi przychodów i rozchodów” stanowiących załącznik nr 1 do wspomnianego rozporządzenia – kolumna 7 jest przeznaczona do wpisywania przychodów ze sprzedaży wyrobów (towarów handlowych) i sprzedaży usług. W przypadku prowadzenia lombardu w kol. 7 wpisuje się na koniec miesiąca kwotę prowizji stanowiącą wartość spłaconych w danym miesiącu odsetek lub różnicę między kwotą uzyskaną ze sprzedaży zastawionych rzeczy a kwotą udzielonych pożyczek.
Stwierdzić zatem należy, że w PKPiR nie ewidencjonuje się przyjęcia danej rzeczy jako zabezpieczenia pożyczki, jak i kwoty udzielonej pożyczki. Nie ewidencjonuje się także spłaty pożyczki oraz kwoty uzyskanej ze sprzedaży rzeczy zastawionej. Transakcje te powinny znaleźć odzwierciedlenie w obowiązkowo prowadzonej przez podatnika (lub spółkę) dodatkowej ewidencji udzielonych pożyczek i zastawionych towarów.
Niezależnie od tego, czy przyjęte w zastaw rzeczy podlegają przed ich sprzedażą wcześniejszej obróbce (czy nie), przychodem podatnika będzie przychód odpowiadający różnicy między kwotą ze sprzedaży zastawionej rzeczy (lub rzeczy uzyskanych w wyniku obróbki zastawionej rzeczy) a kwotą udzielonej pożyczki. Przy czym zaewidencjonowaniu w PKPiR podlegać będzie jedna kwota, wynikająca z prowadzonej oddzielnej ewidencji pożyczek i zastawionych rzeczy, odpowiadająca wysokości kwoty prowizji stanowiącej wartość spłaconych w danym miesiącu odsetek lub różnicy między kwotą ze sprzedaży zastawionych rzeczy a kwotą udzielonych pożyczek.