Spółka kupująca produkty od rolników ryczałtowych nie odliczy całego podatku naliczonego, jeśli część ich wynagrodzenia przelewa na konto spółdzielni, która udzieliła im pożyczki – orzekł NSA.
Sprawa dotyczyła spółki z o.o., której udziałowcem była spółdzielnia mleczarska. Rolnicy będący jej członkami utworzyli fundusz wzajemnej pomocy. Były na nim gromadzone pieniądze na pożyczki na wypadek nagłych sytuacji losowych, pożarów, klęsk żywiołowych oraz na zakup krów i urządzeń chłodniczych.
Pożyczka była spłacana, gdy rolnik sprzedał spółce produkty rolne. Spółka potrącała mu bowiem z wynagrodzenia część kwoty. Tym samym tylko część wynagrodzenia trafiała na rachunek bankowy rolnika. Resztę – za jego zgodą – spółka przelewała na rachunek spółdzielni tytułem spłaty pożyczki z funduszu wzajemnej pomocy.
Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy uznał, że w tej sytuacji spółka nie może odliczać całego podatku naliczonego przy dostawach produktów. Stwierdził, że może to robić wyłącznie od tej części płatności, która trafia na rachunek rolnika. – Chodzi o to, aby umożliwić weryfikację transakcji i zapobiec fikcyjnym odliczeniom – argumentował dyrektor izby.
Wyjaśnił, że art. 116 ustawy o VAT nie przewiduje możliwości, by w transakcji między spółką a rolnikiem brał udział podmiot trzeci. Nie widział przy tym podstawy prawnej do weryfikowania rozliczeń spółki z innym podmiotem niż rolnik.
Spółka wyjaśniała, że każde potrącenie na rachunek spółdzielni jest udokumentowane i odbywa się na podstawie pisemnej umowy zawartej między spółką, spółdzielnią i rolnikiem. Tłumaczyła, że organy podatkowe zawsze mogą przecież skontrolować u niej odliczenia, a w razie jakichkolwiek nieprawidłowości obciążyć ją odpowiedzialnością za podatek.
Ta argumentacja nie przekonała WSA w Białymstoku ani Naczelnego Sądu Administracyjnego. Uznały one, że potrącenie pożyczki i przelew środków na konto spółdzielni nie jest zapłatą za towar. Odmówiły więc spółce prawa do odliczenia podatku w tej części.
Sędzia NSA Danuta Oleś wyjaśniła, że art. 116 ustawy o VAT ma ograniczony zakres podmiotowo-przedmiotowy i dotyczy wyłącznie transakcji między spółką będącą podatnikiem a rolnikiem. – Nie ma tu miejsca na podmiot trzeci – stwierdziła. Dodała, że inaczej byłoby, gdyby pożyczka została udzielona przez spółkę.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 20 sierpnia 2015 r., sygn. akt I FSK 226/14. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
