Spółka z o.o. zajmuje się hurtową sprzedażą owoców i warzyw i dokonuje zakupów u rolników. Czy dokumentem potwierdzającym te wydatki może być faktura VAT RR zapłacona gotówką? Jak ująć taką fakturę w ewidencji księgowej?
Dziennik Gazeta Prawna
Jeżeli zakupy produktów rolnych dokonywane są od rolników ryczałtowych, to podatnik nabywając te produkty, zobowiązany będzie do wystawienia faktury VAT RR i przekazania jej oryginału zbywcy. Zakupy produktów rolnych dokonywane u rolników mogą zostać ujęte w księgach rachunkowych tylko na podstawie faktury VAT RR.
Faktura VAT RR umożliwia rolnikowi ryczałtowemu odzyskanie kwot VAT naliczonego, zapłaconego przy nabyciu towarów i usług dla potrzeb produkcji rolnej. U nabywcy produktów rolnych zryczałtowany zwrot podatku zwiększa kwotę podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym dokonano zapłaty, pod warunkiem że:
1) nabycie produktów rolnych jest związane z dostawą opodatkowaną;
2) zapłata należności za produkty rolne, obejmująca również kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku, nastąpiła na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego nie później niż 14. dnia, licząc od dnia zakupu, z wyjątkiem przypadku, gdy rolnik zawarł umowę z podmiotem nabywającym produkty rolne określającą dłuższy termin płatności;
3) w dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty należności za produkty rolne zostaną podane numer i data wystawienia faktury potwierdzającej nabycie tych produktów albo na fakturze potwierdzającej zakup produktów rolnych podano dane identyfikacyjne dokumentu stwierdzającego dokonanie zapłaty.
Zatem zapłata gotówką za fakturę VAT RR pozbawia możliwości zwiększenia VAT naliczonego o kwotę zryczałtowanego zwrotu.
Urzędy podatkowe odmawiają również zaliczania nieodliczonego VAT z faktury RR do kosztów uzyskania przychodów. Takie stanowisko prezentuje między innymi dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 31 stycznia 2014 r. (nr IPTPB1/415-685/13-4/DS.). Stwierdza w niej, że „w sytuacji, w której wnioskodawczyni nie przysługuje prawo do zwiększenia kwoty podatku naliczonego o zryczałtowany zwrot podatku od nabywanych produktów rolnych od rolnika ryczałtowego, w związku z niedopełnieniem obowiązków wynikających z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług poprzez niespełnienie warunku sposobu zapłaty należności z faktury VAT RR w formie przelewu i uiszczenie jej w formie gotówki, to nieodliczony podatek od towarów i usług, stosownie do art. 23 ust. 1 pkt 43 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie stanowi kosztu uzyskania przychodów”.
Należy również pamiętać, że wystawienie faktury VAT RR zobowiązuje nabywcę do potrącenia wpłat na fundusz promocji produktów rolno-spożywczych. Zgodnie z ustawą o funduszach promocji produktów rolno-spożywczych przedsiębiorcy będący podatnikami VAT, którzy skupują owoce lub warzywa od rolników ryczałtowych w celu ich przetworzenia lub odsprzedaży, zobowiązani są do naliczania, pobierania i przekazywania wpłat na Fundusz Promocji Owoców i Warzyw. Wpłaty na ten fundusz naliczane są w wysokości 0,1 proc. wartości netto owoców i warzyw na podstawie wystawionych faktur.
Naliczenie i pobranie wpłat na fundusze promocji powinno być potwierdzone pisemnym oświadczeniem. W przypadku faktur VAT RR, które dokumentują zakup produktów rolnych od rolników ryczałtowych, oświadczenie to powinno się znaleźć na wystawionej przez kupującego fakturze, ale poza jej podstawowymi i obowiązkowymi elementami, np. w uwagach w dolnej części faktury.
Fakturę VAT RR można ująć w księgach rachunkowych następującymi zapisami: kwota brutto faktury Wn konto Rozliczenie zakupu oraz Ma konto Rozrachunki z dostawcami. Zryczałtowany VAT zwiększający podatek naliczony zapisujemy u nabywcy Wn konto VAT naliczony oraz Ma konto Rozliczenie zakupu. Wartość produktów rolnych według cen zakupu w wartości netto Wn konto Towary.
Naliczona i pobrana przez jednostkę wpłata na Fundusz Promocji Owoców i Warzyw zostanie odniesiony na Wn konto Rozrachunki z dostawcami oraz Ma konto Pozostałe rozrachunki.
PRZYKŁAD
Zakup przez hurtownię
Hurtownia owoców i warzyw zakupiła od rolnika ryczałtowego ziemniaki w celu dalszej odsprzedaży. Ponieważ jednostka jest czynnym podatnikiem VAT, wystawiła fakturę VAT RR. Wartość towaru wraz z podatkiem wynosi 1070 zł. Ewidencję towarów jednostka prowadzi według cen zakupu. Naliczona wpłata na Fundusz Promocji Owoców i Warzyw wynosi 1 zł, tj. 1000 zł x 1 proc. = 1 zł.
Objaśnienia:
1. Faktura VAT RR za zakup ziemniaków:
a) kwota brutto 1070 zł: strona Wn konta Rozliczenie zakupu oraz strona Ma konta Rozrachunki z dostawcami;
b) zryczałtowany VAT kwota 70 zł: strona Wn konta VAT naliczony oraz strona Ma konta Rozliczenie zakupu;
c) wartość netto kwota 1000 zł: strona Wn konta Towary oraz strona Ma konta Rozliczenie zakupu;
2. PK – naliczona wpłata na Fundusz Promocji Owoców i Warzyw kwota 1 zł: strona Wn konta Rozrachunki z dostawcami oraz strona Ma konta Pozostałe rozrachunki;
3. WB – zapłata w obowiązującym terminie kwoty 1069 zł: strona Wn konta Rozrachunki z dostawcami oraz strona Ma konta Rachunek bankowy;
4. WB – zapłata naliczonej wpłaty na Fundusz Promocji Owoców i Warzyw kwota 1 zł: strona Wn konta Pozostałe rozrachunki oraz strona Ma konta Rachunek bankowy.
Podstawa prawna
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.). Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 74, poz. 397 ze zm.). Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.).