Dla celów podatkowych ma ona charakter operacyjny, a dla księgowych – finansowy. Dlatego najlepiej ustalić odroczony podatek. Małe podmioty wkrótce nie będą musiały tego robić, gdyż skorzystają z uproszczeń
Jednostki tworzą rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego, ponieważ występują rozbieżności między przepisami podatkowymi a ustawą o rachunkowości. Powodują one, że inna jest wartość podatkowa i bilansowa aktywów oraz pasywów. Najczęściej problemy związane z rozliczaniem odroczonego podatku dochodowego powstają w obszarach leasingu. Większość zawieranych umów leasingowych jest dla celów podatkowych kwalifikowana jako leasing operacyjny. Daje to możliwość odnoszenia opłat leasingowych bezpośrednio w koszty. Umowy takie jednak spełniają zwykle jedno z kryteriów typowych dla leasingu finansowego z punktu widzenia ustawy o rachunkowości. Najczęściej jest to opcja zakupu po cenie znacząco niższej od wartości rynkowej z dnia nabycia. I właśnie te rozbieżności w kwalifikacji i rozliczaniu umów leasingu na gruncie prawa bilansowego i podatkowego nakładają na leasingobiorcę obowiązek tworzenia rezerwy i/lub ustalania aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego na zasadach określonych w ustawie o rachunkowości oraz w Krajowym Standardzie Rachunkowości nr 2 „Podatek dochodowy”.
W księgach
Przy różnicach przejściowych dodatnich, które spowodują zwiększenie podstawy obliczenia podatku dochodowego w przyszłości, tworzy się rezerwę z tytułu odroczonego podatku dochodowego, wymagającego w przyszłości zapłaty. W ewidencji księgowej rezerwa ta zostanie ujęta zapisem: Wn konto Podatek dochodowy od osób prawnych oraz Ma konto Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego.
W przypadku wystąpienia przejściowej różnicy ujemnej, która spowoduje w przyszłości zmniejszenie podstawy obliczenia podatku dochodowego oraz straty podatkowej możliwej do odliczenia, ustala się odroczony podatek dochodowy. Ujmuje się go w księgach w sposób następujący: Wn konto Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego oraz Ma konto Podatek dochodowy od osób prawnych.
Odliczenie VAT pomoże wynajmowi samochodów
Odliczenie VAT pomoże wynajmowi samochodów

Zobacz również
Kogo dotyczy
Zasady tworzenia odroczonego podatku dochodowego reguluje ustawa o rachunkowości. Nie wszystkie jednak podmioty gospodarcze muszą ustalać aktywa i rezerwy z tytułu podatku odroczonego. Obowiązek ten dotyczy podmiotów będących podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych. Jednostki, których sprawozdanie finansowe nie podlega obowiązkowemu badaniu, nie mają takiej powinności, lecz muszą o tym poinformować w polityce rachunkowości. Oznacza to, że mogą dokonać kwalifikacji umów leasingu według zasad z przepisów podatkowych.
Planowane zmiany
Zgodnie z projektem ustawy z 12 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw z uproszczonych zasad klasyfikowania umów leasingu korzystać będą mogły również małe podmioty. Chodzi tu (jak wynika z unijnej dyrektywy) przede wszystkim o spółki akcyjne, spółki z o.o. oraz spółki komandytowo-akcyjne (także spółki osobowe przez nie utworzone), które w danym roku obrotowym i w roku poprzednim nie przekroczyły dwóch z trzech limitów. Limity te dotyczą: sumy bilansowej (17 mln zł); przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów (34 mln zł); przeciętnego zatrudnienia w danym roku (50 pełnych etatów). Z tego uproszczenia dotyczącego kwalifikacji umów leasingu będą mogły stosować również (bez względu na rozmiary działalności) jednostki samorządu terytorialnego. W ubiegły czwartek Senat zajmował się tą nowelą.

PRZYKŁAD

Różnice

W marcu 2015 r. jednostka zawarła umowę leasingu samochodu ciężarowego. Jednostka zgodnie z ustawą o rachunkowości zobowiązana jest poddać sprawozdanie finansowe obowiązkowemu badaniu. Dla celów podatkowych umowa ta stanowi leasing operacyjny, a dla celów bilansowych – leasing finansowy. Umowa zawiera następujące warunki:

– zawarta na okres 36 miesięcy;

– wartość netto przedmiotu umowy wynosiła: 100 000 zł;

– opłaty ogółem wynosiły: 115 720 zł;

– opłata wstępna w kwocie: 10 000 zł;

– 35 rat po 2992 zł każda (w tym rata kapitałowa;

– opłata końcowa (wykup) w kwocie: 1000 zł;

– w załączniku do umowy wykazano podział opłaty leasingowej na część kapitałową i odsetkową; – wartość raty kapitałowej do 31 grudnia 2015 r. wyniesie 19 397,97 zł.

Środek trwały oddano do używania i od kwietnia 2015 r. rozpoczęto jego amortyzację stawką: 20 proc. Miesięczna amortyzacja wynosiła zatem:

(100 000 zł × 20 proc.) : 12 miesięcy = 1 666 67 zł.

W opisanej sytuacji zarówno wartość środka trwałego (przedmiotu leasingu), jak i zobowiązania z tytułu leasingu stanowią wartość w ujęciu bilansowym, a nie podatkowym.

Na dzień 31 grudnia 2015 r. bilansowa wartość netto przedmiotu leasingu wyniesie: 84 999,97 zł (tj. wartość początkowa 100 000 zł pomniejszona o odpisy umorzeniowe dokonane do końca 2015 r. w kwocie: 15 000,03 zł), a podatkowa wyniesie: 0 zł. Powstała dodatnia różnica przejściowa w kwocie: 84 999,97 zł (wartość bilansowa aktywu będzie wyższa od jego wartości podatkowej).

Rezerwa na odroczony podatek dochodowy wyniesie 84 999,97 zł × 19 proc. = 16 150 zł.

Bilansowa wartość zobowiązania z tytułu leasingu na 31 grudnia 2015 r. będzie w kwocie 80 602,03 zł (tj. początkowa wartość zobowiązania z tytułu przedmiotu leasingu 100 000 zł minus spłacone raty kapitałowe do 31 grudnia 2015 r. w kwocie 19 397,97 zł), a podatkowa wyniesie: 0 zł. Powstanie więc ujemna różnica przejściowa w pozycji pasywów w kwocie 80 602,03 zł (wartość bilansowa będzie wyższa od wartości podatkowej). Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego wyniosą: 80 602,03 zł × 19 proc. = 15 314 zł.

Objaśnienia:

1. PK – aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego (różnica przejściowa ujemna), tj. kwota 15 314 zł: strona Wn konta Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego oraz strona Ma konta Podatek dochodowy od osób prawnych;

2. PK – rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego (różnica przejściowa dodatnia), tj. kwota 16 150 zł: strona Wn konta Podatek dochodowy od osób prawnych, strona Ma konta Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego.

Podstawa prawna

Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.).