Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Sprawa dotyczyła podatnika, który dostał od rodziców i dziadków darowiznę. Było nią roszczenie o ustanowienie przez spółdzielnię odrębnej własności mieszkania i garażu. W języku prawniczym nazywa się to ekspektatywą. Jej zasady reguluje ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 1222 ze zm.). Zgodnie z nią członek spółdzielni ubiegający się o ustanowienie odrębnej własności lokalu zawiera ze spółdzielnią umowę o budowę lokalu. W efekcie takiej umowy powstaje ekspektatywa, czyli roszczenie o ustanowienie przez spółdzielnię własności lokalu. Takie prawo można zbyć, np. sprzedając je lub przekazując w darowiźnie.
Tak właśnie uczynili rodzice i dziadkowie podatnika. W 2003 r. zawarli ze spółdzielnią umowę o budowlę lokalu mieszkalnego i garażu. Budowa miała się zakończyć w 2009 r. W tym samym roku darowali ekspektatywę podatnikowi. W 2010 r. otrzymał on klucze do mieszkania, został członkiem spółdzielni, ale nadal jeszcze nie był właścicielem. Następnie zmienił swoje plany życiowe i jeszcze w tym samym roku sprzedał ekspektatywę z zyskiem. Otrzymane pieniądze przeznaczył na zakup domu.
Podatnik uważał, że nie musi płacić od nich podatku, bo przychód ze zbycia ekspektatywy jest również objęty zwolnieniem na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT. Przepis ten daje prawa do ulgi, jeśli podatnik w ciągu dwóch lat przeznaczy dochód z odpłatnego zbycia nieruchomości na własne cele mieszkaniowe.
Dyrektor izby skarbowej stwierdził jednak, że zbycie ekspektatywy to nie to samo, co zbycie nieruchomości. Uznał, że jest to przychód ze zbycia praw majątkowych, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o PIT.
Podatnik nie zgodził się z interpretacją i ją zaskarżył. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku podzielił jednak stanowisko organu podatkowego. Wskazał, że z chwilą zawarcia ze spółdzielnią umowy o budowlę lokalu powstaje roszczenie o ustanowienie odrębnej własności lokalu. Ekspektatywa ta jest zbywalna (wraz z wkładem budowlanym), przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji. – Niemniej nie stanowi ona jeszcze prawa odrębnej własności lokalu, jest dopiero pierwszym etapem uzyskania tego prawa – wyjaśnił WSA. Skoro więc podatnik sprzedał ekspektatywę prawa własności mieszkania i garażu, a nie prawo własności tych nieruchomości, to uzyskał przychód z praw majątkowych. Nie może zatem skorzystać z ulgi mieszkaniowej – potwierdził sąd.
Ze stanowiskiem tym zgodził się Naczelny Sąd Administracyjny. – Zbycia ekspektatywy prawa nie można utożsamiać ze zbyciem nieruchomości. Jest to przychód z praw majątkowych – powiedział sędzia Wojciech Stachurski.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 13 maja 2015 r., sygn. akt II FSK 929/13. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
