Prawie wszystkie kraje Unii Europejskie stosują ulgi prorodzinne, głównie ulgę na dzieci, a czasami także wspólne rozliczenie z małżonkiem.
ikona lupy />
Joanna Narkiewicz-Tarłowska, wicedyrektor w dziale prawno-podatkowym PwC / Dziennik Gazeta Prawna
ikona lupy />
Tomasz Barańczyk, partner zarządzający działem prawno-podatkowym PwC / Dziennik Gazeta Prawna
Jednak jedno z najciekawszych rozwiązań, które łączy obie te ulgi, funkcjonuje we Francji. Dochód jest tam bowiem dzielony nie przez 2, ale przez liczbę uwzględniającą również dzieci będące na utrzymaniu rodziców. Przykładowo jeśli rodzina składa się z dwojga rodziców i jednego dziecka, dochód rodziców dzieli się przez 2,5. Wynika to z tego, że pierwsze i drugie dziecko powoduje zwiększenie ilorazu o 0,5 za każde z nich. Zatem w przypadku posiadania dwójki dzieci dochód dzieli się przez 3. Jednak już przy trzecim i kolejnym dziecku iloraz ten wzrasta o 1 za każde dziecko. Powoduje to, że np. w przypadku rodziny posiadającej na utrzymaniu troje dzieci iloraz wynosi 4, a czworo dzieci – 5. Dopiero po wyliczeniu podatku przypadającego na podzielony dochód, mnoży się go przez tę liczbę, przez którą wcześniej dochód podzielono, i oblicza się ostateczny podatek.
Dzięki takiemu rozwiązaniu rodziny wielodzietne po kilkakroć korzystają z kwoty wolnej od podatku, która wynosi we Francji ok. 6 tys. euro. W wielu przypadkach oznacza to brak konieczności płacenia podatku, ponieważ ulga przekracza wysokość potencjalnego podatku. Co więcej, nawet jeśli wychodzi im jakiś podatek do zapłaty, o wiele później wejdą w kolejny próg podatkowy, o ile w ogóle. To powoduje, że Francja, mimo dość wysokich nominalnych stawek PIT, sięgających 45–49 proc., jest krajem bardzo przyjaznym rodzinom w zakresie ulg podatkowych.
W wielu krajach UE istnieje możliwość pomniejszenia dochodu o faktyczne koszty uzyskania przychodu, tj. dojazdy do pracy, zakup fachowej literatury, dokształcanie podatnika, kursy języków obcych, wyposażenie niezbędne do wykonywania pracy. Do krajów stosujących takie rozwiązania należą m.in. Austria, Belgia, Dania, Holandia, Luksemburg czy Niemcy. W przypadku braku wydatków faktycznie poniesionych stosuje się zryczałtowane koszty, które np. w Danii wynoszą 3900 euro rocznie. Niektóre kraje dają także możliwość odliczenia od dochodu odsetek od kredytu konsumenckiego lub mieszkaniowego. Należą do nich m.in. Holandia i Luksemburg. Odliczenia wydatków na prywatną opiekę medyczną można dokonać w Holandii i na Malcie. W tym ostatnim kraju istnieje także możliwość odliczenia wydatków na opiekę nad dzieckiem lub osobą starszą.
Należy też zwrócić uwagę, że w części krajów UE co roku waloryzowane są kwoty wolne od podatku i progi podatkowe. Wzrost progu podatkowego powoduje, że nasz dochód później zaczyna podlegać wyższej stawce. W ostatnim roku progi wzrosły m.in. w Chorwacji, Czechach, Hiszpanii, Irlandii i Szwecji. Co więcej, niektóre kraje obniżają również stawki podatku. Na Węgrzech zniesiono niedawno zasadę powiększania podstawy opodatkowania o współczynnik 1,27. W Estonii obniżono stawkę podatku liniowego z 21 proc. do 20 proc., a na Łotwie z 24 proc. do 23 proc., przy czym w 2016 r. planuje się kolejną obniżkę do 22 proc.

W części krajów UE co roku waloryzowane są kwoty wolne od podatku i progi podatkowe, co powoduje, że dochód później zaczyna podlegać wyższej stawce

W Polsce zarówno stawki, jak i progi podatkowe oraz kwota wolna od podatku od dłuższego czasu pozostają na niezmienionym poziomie. Również zakres dostępnych ulg podatkowych, oprócz ulg prorodzinnych, jest bardzo ograniczony. Powyższe przykłady z innych krajów europejskich to tylko część rozwiązań, dzięki którym system podatkowy może być bardziej przyjazny. Warto mieć je w pamięci, dyskutując o zmianach, które są potrzebne w Polsce.