Kto od przychodów z prywatnego najmu płacił w 2022 r. ryczałt, może jeszcze to zmienić i za miniony rok rozliczyć się według skali PIT. Pytanie tylko, co ze złożonym wcześniej przez małżonków oświadczeniem, w którym wskazano, że podatek będzie zryczałtowany.
Czy takie oświadczenie jest nadal ważne, jeżeli za 2022 r. wynajmujący chce się rozliczyć według skali podatkowej, a nie ryczałtem? Spytaliśmy o to Ministerstwo Finansów, ale resort nie odpowiedział wprost na nasze pytanie.
Ci, którzy inwestowali
Problem dotyczy zwłaszcza osób, które chciałyby odliczyć wydatki związane z prywatnym wynajmem. Przypomnijmy, że 2022 r. był ostatnim rokiem, kiedy można to było jeszcze zrobić. Wielu podatników w ostatniej chwili remontowało więc lub doposażało wynajmowane lokale.
Od 2023 r. nie da się już odjąć wydatków, bo Polski Ład (Dz.U. z 2021 r. poz. 2105 ze zm.) wprowadził zasadę, że z prywatnego najmu, dzierżawy i podobnych umów można rozliczać się z fiskusem tylko ryczałtem ewidencjonowanym. A ten płaci się od przychodów, bez możliwości odliczenia kosztów.
Wyjątek uczyniono tylko dla ubiegłego roku. Był to ostatni rok, kiedy można było jeszcze wybrać ryczałt lub skalę podatkową (art. 71 ust. 1 Polskiego Ładu).
Co więcej, ci, którzy wybrali ryczałt, mogą to teraz zmienić i rozliczyć się za 2022 r. według skali podatkowej. Dzięki temu odliczą jeszcze – jako koszt – poniesione wydatki. Trzeba tylko w tym celu złożyć zeznanie PIT-36 zamiast PIT-28 (przepisy nie przewidują innej formy zawiadomienia).
Skąd problem
Wszystko byłoby oczywiste, gdy nie złożone wcześniej oświadczenie, że podatek będzie rozliczany ryczałtem, a nie według skali. Chodzi o oświadczenie, w którym małżonkowie (których łączy wspólność majątkowa) informowali urząd skarbowy, że podatek od całości dochodu (przychodu) z prywatnego najmu będzie rozliczać tylko jedno z nich.
Jeżeli zadeklarowano, że wskazany małżonek będzie od całości przychodów z najmu płacił ryczałt, a teraz ten sam małżonek chciałby rozliczyć się za 2022 r. według skali PIT, to pojawi się problem. Takich deklaracji nie da się bowiem teraz zmienić, nie ma takiej możliwości.
Nie pozwala na to ustawa o PIT – ani na skorygowanie złożonych wcześniej oświadczeń, ani na złożenie nowych. Ponad rok temu uchylono w niej przepisy, które uprawniały do tego małżonków (ust. 3–6 i 8 w art. 8).
Nadal więc w urzędach skarbowych leżą pisma, w których część małżonków wskazała jako formę opodatkowania ryczałt ewidencjonowany. W rezultacie podatek zapłacony za 2022 r. według skali PIT będzie przeczył temu, co zadeklarowano.
Jakie ryzyko
Skutki tego mogą dać o sobie znać po latach, w trakcie kontroli podatkowej. Powstaje bowiem ryzyko, że za kilka lat któryś z urzędników uzna, iż skoro rozliczenie za 2022 r. według skali PIT przeczy temu, co napisano w oświadczeniu, to taka deklaracja straciła ważność.
Jeżeli faktycznie miałoby to nastąpić, skutek byłby taki, że za 2022 r. oboje małżonkowie musieliby rozliczyć się z fiskusem z dochodów z najmu za 2022 r. – każdy z nich z połowy dochodów. Jeśli drugi (niewymieniony w oświadczeniu) nie zrobiłby tego, popadłby w zaległość podatkową.
Najprawdopodobniej mało kto zdaje sobie obecnie sprawę z potencjalnych skutków utraty aktualności złożonych wcześniej oświadczeń.
Brak przepisu
Owszem, w Polskim Ładzie przewidziano przepis przejściowy (art. 50), który napisano, że złożone wcześniej przez małżonków oświadczenia stają się oświadczeniami złożonymi na podstawie art. 12 ust. 7 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2540).
Taki przepis nie gwarantuje jednak bezpieczeństwa w odwrotnej sytuacji – gdy podatnik chciałby za 2022 r. rozliczyć się według skali podatkowej. Musiałby to być przepis, z którego jasno by wynikało, że złożone wcześniej oświadczenia zachowują aktualność nawet po zmianie formy opodatkowania – z ryczałtu na zasady ogólne PIT (czyli w odniesieniu do rozliczeń za 2022 r.).
Takiego przepisu jednak nie ma. Najprawdopodobniej zapomniano o nim przy korygowaniu Polskiego Ładu, kiedy to pozwolono ryczałtowcom (i podatnikom liniowym) zmienić jeszcze formę opodatkowania na 2022 r. i po zakończeniu roku rozliczyć się według skali podatkowej.
Co na to MF
Dlatego spytaliśmy resort finansów, co w sytuacji gdy w poprzednich latach małżonkowie zadeklarowali, że podatek od całości przychodów z najmu będzie płacić tylko jeden z nich i że będzie to ryczałt, a teraz miałby on rozliczyć się według skali PIT. Czy tamto oświadczenie będzie wciąż aktualne?
Resort nie odniósł się wprost do naszego pytania. Z jego odpowiedzi wynika tylko, że małżonek, który zgodnie ze złożonym wcześniej oświadczeniem płacił od całości przychodów z prywatnego najmu ryczałt, może rozliczyć się z tych przychodów za 2022 r. na zasadach ogólnych, według skali podatkowej, jeżeli zawiadomi o tym wyborze właściwego naczelnika urzędu skarbowego (czyli jeżeli złoży zeznanie PIT-36 zamiast PIT-28).
Ministerstwo przywołało tu art. 16 ustawy Niskie Podatki, czyli ustawy z 9 czerwca 2022 r. korygującej Polski Ład (Dz.U. poz. 1265 ze zm.). Prawdą jest, że przepis ten pozwala ryczałtowcom rozliczyć się z podatku za 2022 r. według skali PIT. Nie ma w nim jednak słowa o tym, czy podatek za 2022 r. nadal płaci tylko jeden małżonek (zgodnie ze złożonym wcześniej oświadczeniem), czy muszą go uregulować oboje. ©℗
Odpowiedź MF z 22 lutego 2023 r. na pytanie DGP
Podatnik, który opodatkowywał przychody osiągnięte z tytułu najmu prywatnego w 2022 r. ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, może opodatkować te przychody na zasadach ogólnych, według skali podatkowej, jeżeli zawiadomi o tym wyborze właściwego naczelnika urzędu skarbowego. A zatem w opisanym przypadku wyboru tego może dokonać ten małżonek, który zgodnie z wcześniej złożonym oświadczeniem opodatkowywał całość przychodów z najmu prywatnego ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (art. 16 ustawy Niskie Podatki).
