Subskrybuj nas na Youtube
Uważam, że nie ma podstaw do żądania od przedsiębiorców ponownego przesyłania faktur do KSeF po ustaniu awarii. Jest to niezgodne z dyrektywą VAT, podobnie jak przewidziane w projekcie kary - mówi Zdzisław Modzelewski, doradca podatkowy, partner GWW Tax.
Od 2024 r. ma wejść w życie obowiązek wystawiania faktur ustrukturyzowanych przez przedsiębiorców mających siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Największe kontrowersje budzą rozwiązania przewidziane na wypadek awarii Krajowego Systemu e-Faktur. Czy faktycznie jest się czego obawiać?
Projekt zakłada, że w okresie awarii podatnik może wystawiać faktury poza systemem KSeF, ale według wzoru stosowanego w KSeF. Będą to pełnoprawne faktury, z których nabywca będzie mógł odliczyć VAT. Jednak po zakończeniu awarii sprzedawca będzie musiał wysłać do KSeF faktury wystawione poza systemem. A to spowoduje wiele komplikacji. Weźmy taki oto przykład: sprzedawca wystawi 8 stycznia zwykłą fakturę elektroniczną w formacie PDF i tego samego dnia prześle ją e-mailem do nabywcy. Na fakturze będzie widniała data 8 stycznia. Następnie, po usunięciu awarii 12 stycznia, sprzedawca prześle tę samą fakturę do KSeF, który rozpozna ją jako nowy dokument i automatycznie nada jej datę 12 stycznia. Nabywca otrzyma z KSeF nową fakturę 12 stycznia. To oznacza, że zarówno sprzedawca, jak i nabywca będą musieli pilnować, żeby dokumenty się nie dublowały w rozliczeniach podatkowych i płatnościach.
Czyli będzie mogło dojść np. do zapłaty dwa razy tej samej kwoty VAT przez sprzedawcę albo do podwójnego odliczenia przez nabywcę?
Tak. Może dojść do sytuacji, w której VAT z danej faktury zostanie rozliczony dwa razy, a służby księgowe tego nie zauważą. Może być również tak, że nabywca zapłaci za daną fakturę dwa razy. Takie ryzyko dotyczy zwłaszcza dużych firm, które wystawiają i otrzymują miesięcznie tysiące faktur. W efekcie nabywca może odliczyć VAT najpierw z faktury otrzymanej drogą tradycyjną, a następnie z tej otrzymanej przy użyciu KSeF, z późniejszą datą. Również sprzedawca może wykazać w JPK i faktury tradycyjne, i te wystawione później w KSeF, czego konsekwencją będzie podwójna zapłata VAT. Słowem, projekt zakłada zmiany w systemie fakturowania, które będą wymuszać popełnianie błędów.
Co jeśli przedsiębiorca nie zauważy, że awaria KSeF została usunięta, i nadal będzie wystawiał faktury poza systemem?
Ministerstwo ma informować w komunikatach o początku i końcu awarii. Jeśli KSeF będzie już funkcjonował, a przedsiębiorca mimo to wystawi fakturę tradycyjną, to narazi się na duże problemy.
Załóżmy, że awaria wystąpi 5 lutego i tego samego dnia zostanie usunięta, a nieświadomy przedsiębiorca wystawi fakturę poza systemem 6 lutego. Jakie będą tego skutki?
To już nie będzie faktura w rozumieniu ustawy o VAT, a przedsiębiorcy będzie grozić kara. Przepisy nie precyzują jednak, czy sprzedawca powinien w takiej sytuacji ponownie wystawić tę fakturę przy użyciu KSeF. Z kolei u nabywcy powstaną wątpliwości, czy i kiedy możliwe jest odliczenie VAT. Niestety, zanosi się na liczne spory w tym zakresie.
A jeśli awaria pojawi się u podatnika?
Informatycy już teraz zwracają uwagę na możliwość takiej awarii systemu firmowego, w wyniku której jedna faktura zostanie przesłana do KSeF np. 10 razy w ciągu kilkunastu sekund. KSef uzna wówczas, że podatnik wystawił 10 różnych faktur. Projektowane przepisy nie precyzują, jak w takiej sytuacji skorygować fakturę. Będzie to duży problem praktyczny, zwłaszcza przy dużych kwotach. Jeżeli podatnik nie zauważy awarii, będzie musiał zapłacić od takiej faktury 10-krotnie wyższą kwotę VAT.
Projekt trafił do konsultacji. Jakie zmiany należy w nim wprowadzić, aby ograniczyć ryzyko problemów, o których rozmawiamy?
Moim zdaniem należy zrezygnować z wymogu wysyłania do KSeF faktur, które w czasie awarii zostały wystawione poza systemem. Dla tych faktur powinna być przewidziana specjalna procedura, być może specjalne oznaczenie. Uważam, że nie ma podstaw do żądania od przedsiębiorców ponownego przesyłania faktur do KSeF. Jest to niezgodne z dyrektywą 2006/112/WE, podobnie jak przewidziane w projekcie kary.
Dlaczego?
Rada UE upoważniła Polskę w decyzji wykonawczej nr 2022/1003 z 17 czerwca 2022 r. do akceptowania wyłącznie faktur w formie elektronicznej, co stanowi odstępstwo od art. 218 dyrektywy 2006/112/WE. Moim zdaniem Polska dostała więc zgodę na stosowanie wszystkich faktur elektronicznych, nie tyko ustrukturyzowanych w KSeF, lecz także w formacie PDF. Jednocześnie, zgodnie z projektem, minister finansów ma określić w rozporządzeniu, kiedy podatnicy mający siedzibę na terytorium Polski będą mogli stosować faktury papierowe. Powstaje pytanie, czy to oznacza, że Polska rezygnuje ze stosowania decyzji wykonawczej, skoro dopuszcza takie rozwiązanie (faktury papierowe nadal będą wystawiać podmioty niemające siedziby na terytorium Polski).
A jeśli chodzi o kary? Co jest w nich niezgodne z dyrektywą?
Projekt przewiduje sankcje na wypadek, gdy przedsiębiorcy nie wystawią faktury ustrukturyzowanej przy użyciu KSeF, nie prześlą jej w terminie do KSeF albo w czasie awarii systemu wystawią e-fakturę niezgodną z ministerialnym wzorem. Naczelnik urzędu skarbowego będzie nakładał karę do 100 proc. kwoty VAT wykazanej na fakturze, a gdy faktura będzie bez podatku - do 18,7 proc. kwoty należności wykazanej na tej fakturze. Jednocześnie kara nie może być niższa niż 1000 zł (albo 500 zł za nieterminowe przesłanie faktury).
Przypomnijmy, że 15 kwie tnia 2021 r. Polska przegrała przed Trybunałem Sprawiedliwości UE sprawę dotyczącą 20-proc. sankcji VAT (sygn. C-935/19). TSUE orzekł, iż automatyczne nakładanie sankcji, bez oceny sytuacji podatnika, jest niezgodne z dyrektywą 2006/112/WE. Tymczasem w projekcie dotyczącym KSeF przyjmuje się automatyczne nakładanie do 100 proc. sankcji bez oceny sytuacji podatnika. Urząd skarbowy zastosuje karę niezależnie od tego, czy podatnik planował świadomie oszustwo, czy np. nie miał dostępu do internetu. Jeśli przepisy zostaną przyjęte w tym kształcie, to będą niezgodne z dyrektywą VAT, także z tego powodu, że trudno kogoś karać za to, że np. nie przesłał takiej faktury do KSeF, skoro przepisy unijne nie przewidują takiego obowiązku.
Czy rok to wystarczająco długi okres, by przedsiębiorcy mogli wdrożyć KSeF?
Początkowo zakładano, że KSeF będzie tylko zmianą w sposobie fakturowania. Okazuje się jednak, że będzie to rewolucja na miarę Polskiego Ładu, przy czym równie słabo przygotowana. Będzie dotyczyć wszystkich krajowych przedsiębiorców i wielu aspektów prowadzenia działalności gospodarczej. Można się spodziewać zarówno problemów informatycznych, jak i prawnych oraz podatkowych, związanych z interpretacją przepisów. Dlatego wydaje się, że takie rozwiązanie powinno być wprowadzane etapami.©℗
/>
W 2021 r. Polska przegrała w TSUE spór o 20-proc. sankcje VAT, a w projekcie KSeF przyjmuje się automatyczne nakładanie do 100 proc. sankcji bez oceny sytuacji podatnika
Rozmawiała Monika Pogroszewska
