Spółka nabywa w celu odsprzedaży artykuły żywnościowe tymczasowo opodatkowane w ramach tarczy inflacyjnej według stawki 0 proc. Większość dostawców stosuje tę właśnie stawkę VAT, ale jeden ciągle wystawia faktury ze stawką 5 proc. Czy jest to postępowanie dopuszczalne? Czy spółce przysługuje prawo do odliczania VAT z faktur wystawianych przez tego dostawcę?

1 lutego 2022 r. dodane zostały do ustawy o VAT art. 146da–146dc. Przepisy te tymczasowo, tj. od 1 lutego do 31 grudnia 2022 r., obniżają stawki VAT stosowane dla 11 kategorii towarów. Do towarów tych należą m.in. towary spożywcze wymienione w poz. 1–18 załącznika nr 10 do ustawy o VAT, inne niż klasyfikowane według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w grupowaniu usługi związane z wyżywieniem (PKWiU 56). Dla towarów tych – wcześniej opodatkowanych VAT według stawki 5 proc. – stawka VAT została tymczasowo obniżona do 0 proc. (art. 146da ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). Na marginesie należy dodać, że w przypadku tych towarów również od 1 stycznia 2023 r. będzie miała zastosowanie stawka 0 proc., tyle że na podstawie par. 8 rozporządzenia ministra finansów z 2 grudnia 2022 r. w sprawie obniżonych stawek podatku od towarów i usług w roku 2023.
Tymczasowe obniżenie stawek VAT ma charakter obligatoryjny, a więc podatnicy są zobowiązani stosować te obniżone stawki VAT (a nie stawki dotychczasowe). W konsekwencji w przedstawionej sytuacji kontrahent postępuje nieprawidłowo, stosując stawkę VAT 5 proc. do dokonywanych dostaw towarów spożywczych wymienionych w poz. 1–18 załącznika nr 10 do ustawy o VAT. Mimo to spółce przysługuje prawo do odliczania VAT z faktur wystawianych przez tego kontrahenta. Nie ma bowiem przepisu wyłączającego korzystanie z prawa do odliczenia w przypadkach, gdy transakcja jest opodatkowana VAT, lecz została przez sprzedawcę udokumentowana fakturą z VAT obliczonym według niewłaściwej stawki. W konsekwencji w takich przypadkach podatnikom przysługuje prawo do odliczania VAT z otrzymanych faktur. Dotyczy to również przypadków, gdy sprzedawca zawyżył stawkę VAT na fakturze i zamiast stawki 0 proc. zastosował 5 proc., 8 proc. lub 23 proc. Stanowisko to znajduje potwierdzenie w wyjaśnieniach organów podatkowych, np. w interpretacjach indywidualnych dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 24 czerwca 2013 r. (nr IPPP3/443-252/13-2/JK), dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 4 lutego 2020 r. (nr 0113-KDIPT1-1.4012.778.2019.1.AKA) i z 5 stycznia 2021 r. (nr 0112-KDIL1-1.4012.618.2020.1.HW). Jak czytamy w pierwszej z tych interpretacji, „stosownie do art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy (o VAT ‒ red.) nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku. Niemniej jednak powołany wyżej przepis nie pozbawia prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktur dokumentujących nabycie towarów i usług, które zostały opodatkowane inną niż przyjęta przez sprzedawcę (wyższą bądź niższą) stawką podatku od towarów i usług. Zatem co do zasady Spółce, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego zawartego w fakturach otrzymanych od polskich kontrahentów, w których wykazana zostanie błędna stawka podatku w wysokości 5 proc., 8 proc. lub 23 proc. zamiast 0 proc.”.©℗
Podstawa prawna
art. 86, art. 146da ust. 1 pkt 1, poz. 1–18 załącznika nr 10 do ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2180)
par. 8 rozporządzenia ministra finansów z 2 grudnia 2022 r. w sprawie obniżonych stawek podatku od towarów i usług w roku 2023 (Dz.U. z 2022 r. poz. 2495)