TEZA: Wypłacone przez spółkę odszkodowanie na rzecz byłego pracownika z tytułu rozwiązania z nim umowy o pracę miało związek z uzyskanym przychodem i jako takie powinno stanowić koszt uzyskania przychodów.
Nr IBPBI/2/423-1352/14/KP
INTERPRETACJA INDYWIDUALNA DYREKTORA IZBY SKARBOWEJ
z 2 lutego 2015 r.
PROBLEM
Poprzednik prawny wnioskodawcy rozwiązał umowę o pracę z pracownikiem bez wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych. Pracownik na drodze sądowej (wyrok sądu rejonowego) uzyskał zmianę podstawy prawnej rozwiązania umowy o pracę na art. 30 par. 1 pkt 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.). Sąd okręgowy wyrokiem oddalił apelację wnioskodawcy od wyroku sądu rejonowego. Postanowieniem z 2010 r. sąd rejonowy zarejestrował połączenie spółki przejmującej - wnioskodawcy z 7 innymi spółkami z grupy kapitałowej, w tym m.in. ze spółką będącą poprzednikiem prawnym. Spółka przejmująca na zasadzie sukcesji uniwersalnej wstąpiła we wszystkie prawa i obowiązki spółek przejętych. Pracownik, którego dotyczy spór, nabył prawo do przysługujących mu świadczeń z tytułu rozwiązania z nim umowy o pracę w „okresie ochronnym - gwarancji zatrudnienia”. Dochodząc tychże roszczeń, skierował pozew na drogę sądową przeciwko swojemu byłemu pracodawcy. Przed sądem strony zawarły ugodę sądową, na mocy której wnioskodawca zobowiązał się do wypłaty zwolnionemu wszelkich roszczeń wynikających z gwarancji. Spółka chciała wiedzieć, czy jej wydatki z tytułu wypłaty odszkodowania, którego obowiązek wynikał z zawartej gwarancji, za niezgodne z prawem rozwiązanie z pracownikiem umowy o pracę stanowią koszty uzyskania przychodu (dalej: KUP) wnioskodawcy.
ODPOWIEDŹ IZBY
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT (t.j. Dz.U z 2011 r. nr 74, poz. 397 ze zm.) KUP są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Definicja kosztów ma charakter ogólny. Dlatego każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. KUP są wyłącznie takie koszty, które spełniają łącznie warunki określone w cytowanym art. 15 ust. 1 ustawy, tj. zostały poniesione przez podatnika, ich poniesienie miało na celu uzyskanie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów, nie zostały wyłączone z kategorii kosztów podatkowych mocą art. 16 ust. 1 powołanej ustawy.
Przesłanka celowości kosztu jest spełniona, gdy istnieje związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem lub realną szansą powstania przychodów podatkowych bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania. Nie ma znaczenia, czy dany wydatek przyniósł przychód lub doprowadził do zachowania albo zabezpieczenie ich źródła. Istotne jest, czy w momencie zobowiązania się podatnika - na mocy zawartej gwarancji - do jego poniesienia podatnik mógł oczekiwać takiego efektu.
Poprzednik prawny spółki rozwiązał umowę o pracę z pracownikiem na podstawie art. 52 par. 1 ust. 1 w związku z art. 97 par. 3 kodeksu pracy. Pracownik na drodze sądowej uzyskał zmianę podstawy prawnej rozwiązania umowy o pracę na art. 30 par. 1 pkt 2 kodeksu pracy. Zgodnie z nim umowa o pracę rozwiązuje się przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem). W takim stanie faktycznym pośredni związek z uzyskiwanymi przychodami (zabezpieczeniem bądź zachowaniem źródła przychodów) jest bezsporny. Zawarcie gwarancji zatrudnienia związane było z planowanym procesem restrukturyzacji poprzednika prawnego. Chcąc zapewnić poparcie dla tego procesu ze strony pracowników zawarto umowę społeczną stanowiącą w istocie gwarancję zatrudnienia. Jednym z jej elementów było zobowiązanie się pracodawcy do wypłaty odszkodowania w przypadku, gdyby pomimo zawartej umowy społecznej (gwarancji zatrudnienia) pracodawca rozwiązał umowę o pracę. Dlatego wydatki z tytułu wypłaconego odszkodowania są KUP, bo jego wypłata była obowiązkiem spółki. Koszty z tytułu poniesionego wydatku nie zostały wymienione w katalogu wydatków (kosztów) nieuznanych za KUP. Dyrektor Izby wydał taką interpretację po wyroku sądu (sygn. akt II FSK 2305/12). Zdaniem NSA wypłata odszkodowania była przychodem pracownika ze stosunku pracy, a zatem pracodawca (następca prawny) wypłatę tej kwoty może zaliczyć do kosztów podatkowych.