Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej odmawia odpowiedzi na pytania w sprawie wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą innych niż samochodowe, a w najlepszym przypadku każe na nie długo czekać – twierdzą eksperci.

rozwiń ›

Estoński CIT owiany tajemnicą?

Co na to Ministerstwo Finansów? Spytaliśmy, lecz nadal czekamy na odpowiedź.
Dysponujemy natomiast przykładami dwóch odmów, o których mówią doradcy podatkowi. Do tej pory – jak wynika z ustaleń naszych rozmówców – dyrektor KIS opublikował tylko dwie interpretacje w sprawie wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą, innych niż ponoszone w związku z użytkowaniem samochodów osobowych przez pracowników estońskiej spółki.
– To szokująco mało jak na prawie dwa lata obowiązywania przepisów o ryczałcie od dochodów spółek – mówią doradcy.
Podkreślają, że nie chodzi o przepisy o marginalnym znaczeniu. Przeciwnie, problem dotyczy potencjalnie najszerszej grupy wydatków, które w przepisach o estońskim CIT są określane jako „niezwiązane z działalnością gospodarczą”. Takie wydatki zmuszają spółkę do zapłaty estońskiego podatku.
– Nie mam wątpliwości, że dyrektor KIS otrzymuje pytania z tym związane, ale odpowiedzi mamy jak na lekarstwo. To nie świadczy dobrze o deklarowanej przez fiskusa chęci dialogu z podatnikami – komentuje Damian Kłosowicz, prawnik w kancelarii Staniek & Partners.

Estoński CIT - podatek także od wydatków

Przypomnijmy, że w ramach estońskiego CIT spółka płaci podatek nie tylko od wypłaty dywidendy, lecz także od innych form dystrybucji zysku. Jedną z nich są właśnie wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą.
Spółka musi zapłacić od nich 20-proc. podatek lub – jeśli jest małym podatnikiem bądź rozpoczęła dopiero działalność – 10-proc., i to już do 20. dnia następnego miesiąca (art. 28t ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT).
W ustawie o CIT nie wyjaśniono, o jakie konkretnie wydatki chodzi, nie podano nawet ich przykładów.
W objaśnieniach podatkowych z 23 grudnia 2021 r. minister finansów stwierdził jedynie, że mimo daleko idącego podobieństwa nie muszą to być te same wydatki, które nie stanowią kosztów uzyskania przychodu. Jako przykład podał: kary, grzywny, odsetki od zaległości poatkowej i inne publicznoprawne wydatki o charakterze sankcyjnym oraz wydatki na rzecz „organizacji miłośników zdrowego żywienia”.

Estoński CIT - fiskus unika odpowiedzi , jak może

Podatnicy pytają też o inne wydatki – czy nie zostaną one uznane za niezwiązane z działalnością gospodarczą. Ale na odpowiedź ciągle czekają. Czasem dyrektor KIS wprost odmawia jej udzielenia.
Potwierdzają to dwa postanowienia odmowne, do których dotarł DGP. W obu przypadkach spółki pytały o podobny katalog wydatków, które miałyby w przyszłości ponosić po wyborze estońskiego CIT. Chodziło m.in. o: wydatki na alkohol i inne koszty reprezentacji, składki na ubezpieczenie pracownicze i składki związane z dobrowolnym uczestnictwem spółki w organizacjach, które mogłyby pomóc poszerzyć portfolio klientów, oraz opłacane na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, kary umowne i odszkodowania, kary administracyjne, odsetki od zaległości budżetowych, posiłki dla pracowników, darowizny na rzecz fundacji i innych podmiotów niepowiązanych, koszty biletów lotniczych i noclegów hotelowych, wydatki na telefony służbowe.
Obie spółki uważały, że niezwiązane z działalnością gospodarczą będą tylko:
  • wydatki na alkohol serwowany podczas spotkań biznesowych,
  • darowizny na rzecz fundacji i innych podmiotów niepowiązanych oraz
  • kary administracyjne i odsetki od zaległości budżetowych.
W obu przypadkach dyrektor KIS odmówił odpowiedzi. Uzasadnił podobnie: „wnioskodawca chce zaznajomić się z ogólnym poglądem na temat klasyfikacji tych wydatków, w sytuacji wyboru opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek (wybór tej formy opodatkowania wnioskodawca dopiero planuje), a nie uzyskać interpretację odnoszącą się do konkretnej sytuacji prawno-podatkowej spółki”.
Estoński CIT coraz popularniejszy, ale nie dla wszystkich
Estoński CIT coraz popularniejszy, ale nie dla wszystkich

Zobacz również
Przypomniał, że interpretacja, gdyby została wydana, gwarantowałaby ochronę prawną w zakresie „wszystkich rzeczywistych sytuacji mogących zrealizować się w ramach nakreślonego zdarzenia przyszłego”. Dlatego uznał, że nie powinien takiej interpretacji wydawać. Co więcej, nie wystąpił o doprecyzowanie złożonego wniosku, bo – jak stwierdził – wymagałoby to „stawiania liczby zapytań w zakresie trudnym do wykonania”.
– Najwyraźniej KIS nie otrzymała odgórnych wytycznych co do wykładni w tego typu sprawach. W konsekwencji poza rozstrzyganiem spraw oczywistych lub dawno rozstrzygniętych nie wiemy wiele więcej niż rok czy dwa lata temu – mówi Diana Guzek, doradca podatkowy w LTCA.
Jej zdaniem martwią zwłaszcza postanowienia o odmowie wydawania interpretacji indywidualnej.
– Podatnicy nie wymyślają przecież katalogu wydatków z przyczyn czysto poznawczych – aby „zaznajomić się z poglądami organu” na wykładnię określonych przepisów prawa podatkowego. Powodem zapytań są lakoniczne przepisy i objaśnienia podatkowe. Nic dziwnego, że spółki chcą otrzymać informację, które z ponoszonych przez nie wydatków będą opodatkowane ryczałtem – dodaje Diana Guzek.

Estoński CIT - interpretacje na na samochody i oczywistości

Na razie w ministerialnej bazie interpretacji indywidualnych znajdziemy głównie interpretacje dotyczące wydatków ponoszonych na użytkowanie firmowych aut przez pracowników do celów mieszanych (firmowych i prywatnych). Wprawdzie przepisy definiujące takie wydatki jako „niezwiązane z działalnością gospodarczą” wejdą w życie dopiero od 1 stycznia 2023 r., ale fiskus już teraz twierdzi, że spółka, która wybrała estoński CIT, musi płacić podatek od połowy wydatków i odpisów amortyzacyjnych ponoszonych w związku z użytkowaniem takich samochodów. Pisaliśmy o tym szerzej w artykule „Od aut do celów mieszanych jest estoński CIT” (DGP nr 184/2022).
– Dwie pozostałe interpretacje indywidualne, które do tej pory wydał dyrektor KIS, dotyczą relatywnie prostych kwestii: rozliczania darowizn na działalność charytatywną i przekazywania próbek produktów do celów testowych – wskazuje Damian Kłosowicz.
W interpretacji z 23 sierpnia br. (sygn. 0111-KDIB1-2.4010.302.2022.1.ANK) dyrektor KIS wyjaśnił, że spółka, której członkowie zarządu zasiadają w radzie charytatywnej fundacji, zapłaci podatek od darowizn przekazywanych takiemu podmiotowi. Nie przekonały go argumenty, że osiągnie ona w ten sposób efekt marketingowy, który przysłuży się lepszemu postrzeganiu jej na rynku.
Spółka tłumaczyła, że prowadzi portal crowdfundingowy (zbierający darowizny) i chciałaby pokazać się nie tylko jako podmiot zapewniający przestrzeń do działalności charytatywnej, lecz także jako spółka aktywnie wspierająca taką działalność.
Dyrektor KIS zwrócił jednak uwagę, że cel nie ma w tej sprawie znaczenia. Darowizna oznacza, że spółka nie otrzyma w zamian ekwiwalentu, a więc poniesie wydatek niezwiązany z działalnością gospodarczą.
Więcej o opodatkowaniu darowizn przekazywanych podmiotom niepowiązanym pisaliśmy w artykule „Estoński CIT nie premiuje dobroczynności” (DGP 50/2022).
W drugiej interpretacji – z 30 września br. (sygn. 0111-KDIB1-2.4010.189.2022. 2.AK) – dyrektor KIS wyjaśnił z kolei, że związek z działalnością gospodarczą mają wydatki na próbki własnych produktów przekazywane blogerom, testerom, influencerom oraz w ramach akcji promocyjnych organizowanych przez sieci handlowe. Służą one bowiem uzyskiwaniu przychodów z biznesu.
Opodatkowane estońskim CIT byłyby wyłącznie darowizny próbek na potrzeby akcji dobroczynnych i charytatywnych, bo nie miałoby to związku z prowadzoną działalnością gospodarczą – dodał organ.

Estoński CIT - ukryte zyski

Podobnie jak wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą opodatkowane są również tzw. ukryte zyski. Te jednak zdefiniowano w ustawie o CIT. Zgodnie z art. 28m ust. 3 są to „świadczenia pieniężne, niepieniężne, odpłatne, nieodpłatne lub częściowo odpłatne, wykonane w związku z prawem do udziału w zysku, inne niż podzielony zysk, których beneficjentem, bezpośrednio lub pośrednio, jest udziałowiec, akcjonariusz albo wspólnik lub podmiot powiązany bezpośrednio lub pośrednio z podatnikiem lub z tym udziałowcem, akcjonariuszem albo wspólnikiem”. Co więcej, w przepisie tym podano przykłady takich ukrytych zysków.
Również aktywność dyrektora KIS w udzielaniu odpowiedzi na pytania o ukryte zyski jest nieporównywalnie większa (patrz przykłady w artykułach obok).

Estoński CIT - interpretacje potrzebne od zaraz

– To, że praktycznie brak jest interpretacji w sprawie wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą, może oznaczać, że podatnicy nadal są w fazie wdrażania estońskiego CIT i ich uwaga jest skupiona na innych kwestiach, takich jak np. dochody z ukrytych zysków – przypuszcza Bartosz Mazur, doradca podatkowy i partner w Gekko Taxens.
Nie spodziewa się jednak, by fiskus odpuścił podatnikom kwestię wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą.
– Nie mam wątpliwości, że dyrektor KIS w końcu przerwie milczenie – mówi ekspert. Dlatego zaleca estońskim spółkom, by zrobiły u siebie przegląd rozliczeń właśnie pod tym kątem.
Podobnie uważa Jacek Lechna, doradca podatkowy i menedżer w Grant Thornton.
– Ze względu na obecne nieostre brzmienie przepisów ryzyko sporów z organami podatkowymi w tym zakresie jest duże. Spodziewam się zresztą, że zapytań dotyczących opodatkowania wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą będzie dużo. Należy więc, niestety, monitorować, jak kształtuje się podejście organów podatkowych do różnych kwestii. W przeciwnym wypadku możemy zostać niemiło zaskoczeni – puentuje ekspert. ©℗