Kolejne zmiany w Polskim Ładzie. Przedłużenie tarcz antyinflacyjnych i zmiany w CIT uchwalone

Powrót do 7- i 22-proc. stawki VAT będzie jednak zależeć od wydatków na obronność. Za to do końca roku pozostaną niższe stawki akcyzy i VAT na energię elektryczną i niektóre paliwa. W dalszym ciągu będzie także 0 proc. VAT na podstawowe artykuły żywnościowe. Podatek minimalny zostanie odroczony o dwa lata.

W piątek posłowie rozpatrzyli poprawki Senatu do nowelizacji z 7 października 2022 r. ustawy o CIT oraz niektórych innych ustaw (korekta Polskiego Ładu w zakresie CIT). Ustawa czeka już tylko na podpis prezydenta i publikację w Dzienniku Ustaw.

Zmiany w Polskim Ładzie - VAT i akcyza

Sejm odrzucił senacką poprawkę, która miała wyeliminować przepisy nowelizacji utrzymujące wyższe stawki VAT na poziomie 8 i 23 proc. Chodzi bowiem o to, że zgodnie z obecnymi przepisami od 2023 r. stawki podatku VAT powinny wrócić do poziomu 7 i 22 proc. Tak się jednak nie stanie. Ustawa wprowadzi przepis, który zakłada, że wyższe stawki zostaną utrzymane tak długo, jak długo Polska będzie utrzymywać ponadprzeciętne wydatki na obronność.

Nowelizacja przedłuża też obowiązywanie tarcz antyinflacyjnych. Oznacza to, że do końca grudnia 2022 r.:

obniżone pozostaną stawki podatku akcyzowego na energię elektryczną i niektóre paliwa silnikowe, tj. olej napędowy, biokomponenty stanowiące samoistne paliwa, benzynę silnikową, gaz skroplony LPG, i na lekki olej opałowy,
zwolniona z podatku akcyzowego będzie energia elektryczna wykorzystywana przez gospodarstwa domowe,
wyłączona z podatku handlowego będzie sprzedaż detaliczna paliw,
niższe będą stawki VAT dla towarów takich jak: podstawowe produkty żywnościowe, energia elektryczna i cieplna, gaz ziemny, niektóre paliwa silnikowe oraz nawozy i niektóre środki wykorzystywane w produkcji rolnej.

Zmiany w Polskim Ładzie - Strata PGK

Sejm zgodził się natomiast na senacką poprawkę, która uchroni prawa podatkowych grup kapitałowych (PGK) nabyte z początkiem tego roku. Od 1 stycznia br. pojawiła się bowiem możliwość odliczenia strat sprzed utworzenia PGK (nie starszych niż pięć lat). Pierwotnie nowelizacja miała ograniczyć te prawa w ten sposób, że odliczenia dotyczyłyby wyłącznie strat powstałych po 1 stycznia 2022 r., a nie tych z przeszłości, nierozliczonych na 31 grudnia 2021 r. Biuro Legislacyjne Senatu wskazywało, że zmiana ta nie jest zgodna z konstytucyjną zasadą praw nabytych.

Dlatego senatorowie naprawili ten błąd. Zgodnie z ich poprawką PGK będą mogły rozliczać straty sprzed utworzenia grupy, które powstały nawet przed rokiem podatkowym rozpoczętym po 31 grudnia 2021 r.

Zmiany w Polskim Ładzie - Amortyzacja środków trwałych

Posłowie odrzucili poprawkę, która eliminowała przepisy zmniejszające szansę na aktualizację wyceny środków trwałych przez ministra finansów. Przypomnijmy, że zgodnie z obowiązującym brzmieniem art. 15 ust. 5 ustawy o CIT i art. 22o ust. 1 ustawy o PIT, jeśli wskaźnik wzrostu cen nakładów inwestycyjnych za trzy kwartały roku poprzedzającego przekroczy 10 proc., minister finansów musi wydać rozporządzenie, w którym określi m.in. tryb i termin aktualizacji wyceny środków trwałych. Sejmowa komisja finansów publicznych zaproponowała jednak, aby minister finansów wydawał to rozporządzenie, gdy wskaźnik wzrostu cen nakładów inwestycyjnych przekroczy 10 proc. „w okresie dwóch kwartałów oraz w okresie czterech kwartałów danego roku kalendarzowego w stosunku do analogicznych okresów roku ubiegłego”. To, zdaniem ekspertów, niekorzystna zmiana, która w praktyce uniemożliwi aktualizację wyceny środków trwałych.

Zmiany w Polskim Ładzie - Minimalny podatek

Nowelizacja wprowadzi też wiele poprawek do Polskiego Ładu w zakresie CIT. Zawiesi ona na dwa lata przepisy o minimalnym podatku dochodowym. Po raz pierwszy daninę tę trzeba będzie zapłacić do końca marca 2025 r., rozliczając się z CIT za 2024 r.

Uchwalona ustawa przewiduje też zmiany w minimalnym podatku. Zmieni się sposób obliczania rentowności dla potrzeb tego podatku, pojawią się nowe wyłączenia z niego, np. dla małych podatników, podmiotów medycznych, spółek komunalnych, podmiotów działających w specjalnych strefach ekonomicznych (SSE) i w Polskiej Strefie Inwestycji, czyli na podstawie decyzji o wsparciu.

Nowej daniny nie zapłacą także podmioty, których dochodowość w jednym z trzech ostatnich lat podatkowych była powyżej 2 proc. Ta ostatnia zmiana jest powiązana z inną - zakładającą podwyższenie z 1 proc. do 2 proc. wskaźnika dochodowości. Chociaż senatorowie zaproponowali utrzymanie wskaźnika na poziomie 1 proc., Sejm odrzucił tę modyfikację.

Zmieni się także sposób wyliczenia minimalnego podatku dochodowego. Obecnie danina ta wynosi 10 proc. kwoty odpowiadającej 4 proc. wartości przychodów (innych niż z zysków kapitałowych) oraz kosztów pasywnych (tj. dotyczących m.in. finansowania dłużnego i usług niematerialnych).

W zamian za to pojawią się dwie alternatywne metody, z których podatnik będzie mógł sobie wybrać bardziej korzystną. Podstawą będzie albo 3 proc. przychodów, albo 1,5 proc. przychodów oraz koszty pasywne. Przypomnijmy, że pierwotnie projekt zakładał odpowiednio stawkę 4 i 2 proc. Oznacza to, że ostatecznie przyjęto korzystniejsze zasady.

Polski Ład: Firmy trochę odetchną od rewolucyjnych pomysłów fiskusa

Zmiany w Polskim Ładzie - Ukryta dywidenda

Parlament uchylił też przepisy o ukrytej dywidendzie, które miały wejść w życie od 2023 r. Miały one wyłączać z kosztów uzyskania przychodu świadczenia na rzecz podmiotu powiązanego, wspólnika bądź akcjonariusza, jeżeli wysokość lub termin poniesienia tych świadczeń byłby w jakikolwiek sposób zależny od osiągniętego zysku. Ukrytymi dywidendami miały być przykładowo opłaty licencyjne, uzależnione często od wyników sprzedaży.

Zmiany w Polskim Ładzie - Podatek u źródła

Dzięki nowelizacji uelastyczniona zostanie konstrukcja oświadczeń wyłączających obowiązek stosowania mechanizmu pay & refund przy pobieraniu podatku u źródła. Mechanizm ten polega na tym, że gdy łączna kwota dywidend, odsetek lub należności licencyjnych wypłacanych na rzecz podmiotu powiązanego przekroczy 2 mln zł, polski płatnik powinien potrącić od nich podatek u źródła według krajowej stawki (19 lub 20 proc.). Potem beneficjent środków albo płatnik mogliby starać się o zwrot ewentualnej nadpłaty.

Złożone w 2022 r. oświadczenia chroniące przed mechanizmem pay & refund będą ważne o wiele dłużej: oświadczenia pierwotne - do końca roku, oświadczenia następcze - do ostatniego dnia miesiąca następującego po zakończeniu roku podatkowego.

Eksperci sygnalizowali, że może powstać luka, która utrudni firmom z przesuniętym rokiem podatkowym (tj. niepokrywającym się z kalendarzowym) korzystanie z wydłużonego do końca roku podatkowego terminu ważności oświadczeń w podatku u źródła.

O problemie pisaliśmy w artykule „Płatników z łamanym rokiem podatkowym czekają problemy” (DGP nr 194/2022). Ministerstwo Finansów w e-mailu do redakcji przychyliło się jednak do interpretacji jednej z ekspertek, którą prezentowaliśmy w artykule. Zgodnie z nią również podmioty z przesuniętym rokiem będą mogły bez problemu korzystać z wydłużonego do końca roku podatkowego terminu oświadczeń (stanowisko MF - patrz ramka). ©℗

Stanowisko MF w sprawie oświadczeń

Na gruncie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (korekta Polskiego Ładu w zakresie CIT - red.) sytuacja płatnika tzw. podatku u źródła (WHT) mającego niekalendarzowy rok podatkowy jest determinowana przez przejściowe przepisy art. 20 ust. 8-9, a nie przejściowy przepis art. 20 ust. 13, który dotyczy podatników mających taki rok podatkowy. Zakresy tych przepisów są różne, ponieważ przepis art. 20 ust. 13 dotyczy podatnika CIT, czyli podmiotu działającego w charakterze podatnika CIT. Ten zakres nie obejmuje podmiotu działającego w charakterze płatnika WHT, któremu dedykowane są odrębne przepisy przejściowe. To oznacza, że cezura czasowa, od której płatnik WHT ma obowiązek stosować nowe przepisy, wynika z przepisów ust. 8 (od 1 stycznia 2023 r.) i ust. 9 (retroakcja od 1 stycznia 2022 r.), nie zaś ust. 13 (od pierwszego dnia po zakończeniu roku podatkowego rozpoczętego przed 1 stycznia 2023 r.). ©℗